مالیات که به عنوان یکی از مهم ترین روش های کسب درامد دولت شناخته می شود به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم از افراد اخذ می گردد. مالیات غیر مستقیم همان طور که از نامش پیداست به صورت جداگانه از شما دریافت نمی گردد اما برای پرداخت مالیات مستقیم اشخاص حقوقی یا حقیقی می بایست با تنظیم اظهارنامه مالیاتی از میزان آن آگاه شده و اقدام به پرداخت آن نمایند.
طبق ماده 106 قانون مالیاتهای مستقیم درآمد مشمول مالیات ( باستثنای درآمدهایی که طبق قانون نحوه دیگری برای آن مقرر شده است ) از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی طبق مقررات مواد 94 و 95 این قانون و در موارد مذکور در ماده 97 بطور علی الراس تشخیص می گردد .
بنابراین با توجه به ماده 106 تعیین درآمد مشمول مالیات از 3 طریق پیش بینی شده است :
از طریق علی الراس ( مطابق ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم )
از طریق اعمال ضریب مقطوع ( بعضی از موسسات با توجه به نوع فعالیت آنان قانون برای آنها مقررات خاصی پیش بینی نموده است . مثل شرکتهای کشتیرانی و هواپیمایی خارجی )
از طریق رسیدگی به دفاتر ( هزینه های قابل قبول و معافیتها ، درآمد یا فروش )
قبل از دیگر توضیحات لازم است چند نمونه از انواع کتمان درآمد و حسابسازی را می تواند بسیار آسیب پذیر باشد ، بدانید :
عدم ثبت قسمتی از فروش یا درآمد در دفاتر و مدارک حساب
حساب بحساب کردن فروش یا درآمد ( قسمتی از فروش یا درآمد بجای آنکه بحساب فروش یا درآمد بستانکار شود بحساب بستانکاران ، اسناد پرداختنی یا جاری شرکا بستانکار می شود )
عدم ثبت تمام فروش یا درآمد در دفاتر و مدارک حساب
منظور نمودن هزینه خریدی که اصلاً وجود ندارد
اضافه نمودن هزینه یا خرید بیش از میزان واقعی
پیشنهاد می‌شود مقاله مالیات بر درآمد سرمایه را مطالعه کنید
از طریق علی الرأس:
طبق ماده 97 در موارد زیر درآمد مشمول مالیات مودی علی الرأس تشخیص خواهد شد:
- در صورتیکه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه تسلیم نشده باشد.
- در صورتیکه مودی به درخواست کتبی ممیز از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خودداری نماید. در اجرای این بند هرگاه مودی از ارائه قسمتی از مدارک حساب خودداری نماید (منظور از محل کار در مورد اشخاص حقوقی نیز همان اقامتگاه قانونی آنها می باشد مگر اینکه مودی قبلا مرکز عملیات خود را برای ارائه دفاتر و اسناد و مدارک کتبا به حوزه مالیاتی مربوط اعلام نموده باشد) ، چنانچه مربوط به هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتیکه مربوط به درآمد باشد درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الرأس تععین خواهد شد.
- در صورتیکه دفاتر و اسناد و مدارک ابزاری برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر ممیز و تایید سر ممیز مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آئین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود. که در این صورت مراتب باید بیا ذکر دلایل کافی کتبا به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیأتیمتشکل از سه نفر حسابرس منتخب وزیر امور اقتصادی و دارائی احاله گردد. مودی می تواند ضرب یک ماه از تاریخ ابلاغ با مراجعه به هیئت مزبور نسبت به رفع اشکال رسیدگی و ادای توضیح کتبی درمورد نحوه رعایت موازین قانونی و آئین نامه حسب مورد اقدام نماید.
تبصره: در اجرای بند 3 این ماده دو ماه به مهلت رسیدگی موضوع ماده 156 این قانونی اضافه می شود. برای تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس لازم است که دو عامل قرینه مالیاتی و ضریب مالیاتی در یکدیگر ضرب شود:
ضریب مالیاتی * قرینه مالیاتی = درآمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس
قرائن مالیاتی:
طبق ماده 152 قرائن مالیاتی عبارتست از عواملی که در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغل برای تشخیص درآمد مشمول مالیات بطور علی الرأس بکار میرود. مثل خرید سالانه، فروش سالانه، درآمد ویژه، میزان تولیدات کارخانجات و …
ضرائب مالیاتی:
ضرائب مالیاتی عبارتست از ارقام مشخصه ای که حاصلضرب آنها در هزینه مالیاتی در موارد تشخیص علی الرأس، درآمد مشمول مالیات تلقی می گردد.
