هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی چیست؟ همراه با مثال

هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی مطابق ماده 147 ق.م.م هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات عبارت است از هزینه‌هایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوط با رعایت حد نصاب‌های مقرر باشد. در مواردی که هزینه‌ ای در قانون مالیات‌های مستقیم پیش بینی نشده یا بیش از نصاب‌های مقرر در قانون یاد شده بوده ولی پرداخت آن به موجب قانون و یا مصوبه هیأت وزیران صورت گرفته باشد، قابل قبول خواهد بود.

کمک به حساب‌ های تعیین‌شده از طرف دولت:

مستفد ماده 172 قانون مالیات‌های مستقیم :

صددرصد وجوهی که به حساب‌های تعیین شده از طرف دولت به منظور بازسازی یا کمک و نظایر آن به صورت بلاعوض پرداخت می‌شود همچنین وجوه پرداختی یا تخصیصی و یا کمک‌های غیرنقدی بلاعوض اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی جهت تعمیر. تجهیز. احداث و یا تکمیل مدارس. دانشگاه‌ها. مراکز‌ آموزش ‌عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاه‌های تربیتی و آسایشگاه‌ها و مراکز بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و جمعیت هلال احمر و کتابخانه و مراکز فرهنگی و هنری (دولتی) طبق ضوابطی که توسط وزارت‌خانه‌های آموزش و پرورش. علوم. تحقیقات و فن‌آوری. بهداشت. درمان و آموزش پزشکی و امور اقتصادی و دارایی تعیین می‌شود از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مودی انتخاب خواهد کرد قابل کسر می‌باشد‌.

کمک‌های نقدی و غیرنقدی به مراکز دولتی:

نوع دوم از مبالغ پرداختی که سازمان امور مالیاتی مکلف به پذیرش آن به عنوان هزینه قابل قبول می‌باشد عبارت است از: «وجوه پرداختی اشخاص … جهت تعمیر، تجهیز، احداث و یا تکمیل مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاه‌های تربیتی و آسایشگاه‌ها و مراکز بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی (ره) و جمعیت هلال احمر و کتابخانه و مراکز فرهنگی و هنری (دولتی) طبق ضوابطی که توسط وزارت‌خانه‌‌های آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و امور اقتصادی و دارایی» است. ضوابط مذکور در بخشنامه مورخ ۱۳۷۲/۲/۱۱ که محتوای آن سپس تقریباً در بخشنامه مورخ ۱۳۸۳/۳/۲۷ تکرار شد، درج شده است. در بند (۲) هر دو بخشنامه، قید «که بودجه آنها به‌وسیله دولت تأمین می‌شود» در انتهای این مؤسسات، تکرار و تأکید شده است (چنانکه در متن ماده (۱۷۲) می‌بینیم که پس از ذکر نام این نهادها، واژه «دولتی» را در داخل پرانتز درج کرده است»؛ بنابراین شرایط پذیرش کمک‌های پرداختی به این نهادها آن است که بودجه آنها توسط دولت تأمین شود. (دلیل این قید آن است که با پرداخت وجوه به نهادهای غیردولتی از درآمد دولت کم نشود چون قرار است این کمک‌ها به عنوان هزینه قابل قبول در نظر گرفته و درنتیجه، درآمد دولت کاهش یابد).
در سال ۱۳۹۳ به‌موجب بخشنامه مورخ ۱۳۹۳/۴/۲۴، تبصره‌ای به این بند اضافه شد. طبق این تبصره : «کمک‌های نقدی و غیرنقدی اشخاص بابت ساخت بیمارستان، مراکز بهداشتی، درمانی و تأمین امکانات و تجهیزات مورد نیاز آنها که در محدوده اراضی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی واقع و مالکیت آنها نیز متعلق به دانشگاه‌های مذکور باشد، … از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مؤدی انتخاب خواهد کرد قابل‌کسر می‌باشد». معلوم نیست الحاق این تبصره با وجود ماده (۱۷۲) و بند (۲) بخشنامه‌های بالا چه ضرورتی داشته ولی در هر حال شرط وجوه پرداختی باید به حساب‌های خاص (حساب‌هایی که در تهران از طرف وزارت یا سازمان ذیربط و در استانها از طرف ادارات کل یا سازمانهای مربوط و در مورد دانشگاهها و مراکز آموزش عالی توسط روسای آنها افتتاح و با امضاء مشترک بالاترین مقام مسئول دستگاه و ذیحساب مربوط قابل برداشت خواهد بود) واریز شود.

پیشنهاد می‌شود مقاله هزینه های قابل قبول مالیاتی را مطالعه کنید

شروط پذیرش کمک به نهادها و مراکز غیردولتی به‌عنوان هزینه‌های قابل قبول:

چون پذیرش کمک‌ به انجمن‌ها و نهادهای غیردولتی به‌عنوان هزینه قابل قبول باعث کاهش درآمد مالیاتی دولت می‌شود؛ بخشنامه‌های مذکور به دو نحو آن را محدود کرده‌اند؛ بنابراین هر کمکی به هر طریقی به مراکز غیردولتی به‌عنوان هزینه قابل قبول، مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرار نخواهد گرفت. اولاً نهادهایی که وجوه پرداختی به آن‌ها به‌عنوان هزینه قابل قبول شناخته می‌شود در بخشنامه‌های متعدد معرفی شده‌اند و صرفاً کمک‌های صورت گرفته به این مراکزِ مشخص به‌عنوان هزینه، قابل قبول خواهد بود ثانیاً و مهم‌تر اینکه به موجب بند (۳) بخشنامه مورخ ۱۳۸۳/۳/۲۷ کمک های «نقدی» مودیان به اشخاص موضوع این بند «حداکثر تا بیست درصد (۲۰٪)» درآمد مشمول مالیات منبع مالیاتی انتخاب شده مودی، قابل کسر از در آمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت او خواهد بود؛ یعنی به‌طور مثال اگر مؤدی به اندازه ۳۰ درصدِ درآمد مشمول مالیات خود، به این مراکز کمک نقدی کرده باشد، فقط تا ۲۰ درصدِ این درآمد، به‌عنوان هزینه، قابل قبول خواهد بود و نه بیشتر. (در بالا دیدیم که این محدودیت در مورد کمک به نهادهای دولتی وجود ندارد کمک به این مراکز حتی تا ۱۰۰ درصدِ درآمد مشمول مالیات مؤدی ممکن است به عنوان هزینه قابل قبولِ وی شناخته شود) نکته‌ای که البته می‌توان از آن استفاده کرد این است که این محدودیت در کمک به مراکز غیردولتی فقط شامل کمک‌های نقدی است و شامل کمک‌های غیرنقدی نمی‌شود.
در زیر لیست مراکزی که به موجب بخشنامه‌های مورخ ۱۳۷۲/۲/۱۱، ۱۳۸۳/۳/۲۷، ۱۳۹۳/۴/۲۴، ۱۳۹۴/۱۱/۲۱، ۱۳۹۶/۲/۱۷ و ۱۳۹۸/۵/۲۸ به‌عنوان مراکزی که کمک به آنها به‌عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی، قابل کسر از درآمد مشمول مالیات مؤدی خواهد بود آورده می‌شود. لازم به ذکر است که در بین تمام نهادهای «غیردولتی»، صرفاً کمک‌های نقدی و غیرنقدی به این نهادها، به‌عنوان هزینه قابل قبول شناخته می‌شود؛ بنابراین در هنگام اعطای کمک، باید به نام و عنوان مؤسسه و مجوز وی از سازمان ذیربط توجه شود تا بعداً اداره مالیاتی مربوطه از پذیرش هزینه‌های صورت‌گرفته خودداری نکند.
1. انجمن حمایت از بیماران کلیوی
2. بنیاد امور بیماریهای خاص
3. موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان
4. کانون بهبود و پرورش هموفیلیان ایران
5. انجمن امداد به بیماران سرطانی ایران ( انجمن امداد ایران)
6. انجمن حمایت از بیماران سرطانی یزد
7. مؤسسه غیردولتی خیریه یاوران مهدی موعود برای ساخت بیمارستان مهدی کلینیک متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران
8. مؤسسه تحقیقات و پیشگیری سرطان
9. انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطان آذربایجان غربی
10. آسایشگاه خیریه کهریزک
11. پژوهشکده رویان
12. مؤسسه بنیاد خیریه روشنای امید ایرانیان
13. ستاد مردمی رسیدگی به امور و کمک به زندانیان نیازمند (ستاد دیه کشور)

هزینه‌های غیر قابل قبول مالیاتی چیست؟

اگر اسناد هزینه‌ای که به لحاظ عنوان و شرایط قابل قبول محسوب می‌شود به مراجع مربوطه ارائه نگردد، هزینه مزبور غیر قابل قبول تلقی می گردد. اما این مطلب لزوما” در همه موارد صادق نیست.بطور مثال، انجام هزینه در محلی صورت گرفته که عرفا” تهیه مدرک میسر نیست. مانند:خرید دام و محصولات کشاورزی از اهالی روستای نزدیک محل فعالیت مودی. همچنین در صورتی که اسناد هزینه ضمیمه سند حسابداری نیست، این مطلب باید از واحد مورد رسیدگی پرس و جو شود و یا در پایان رسیدگی، صورتی از این گونه موارد به واحد مورد رسیدگی ارائه گردد تا موضوع مشخص شود. همچنین اگر هزینه ای،علیرغم مدرک معتبر ارتباطی با فعالیت‌های تحصیل درآمد مودی نداشته باشد، غیر قابل قبول محسوب می شود.

لیست هزینه‌های غیر قابل قبول مالیاتی:

به جزء مواردی که در بالا گفته شد، مواردی دیگری هم هست که طبق قانون جزء هزینه‌های غیرقابل قبول مالیاتی باشد که عبارت است از:

•  پاداش اعضای هیات مدیره
•  کاهش ارزش دارایی‌ها(سرمایه گذاری‌ها و موجودی کالا)
•  هزینه‌های مرتبط به دارایی که مالکیت آن متعلق به واحد رسیدگی نیست.
• عوارض و مالیات بر ارزش افزوده مخارج مرتبط با درآمدهای غیر معاف.
•  هزینه مرخصی(در صورتی که پرداخت نشده باشد).

ارزشِ اموال منقول و غیرمنقولِ اعطایی چگونه محاسبه می‌شود؟

ممکن مؤدی به طور غیرنقدی به نهادهای دولتی یا غیردولتی مذکور در ماده (۱۷۲) و بخشنامه‌های این ماده کمک کند؛ بنابراین باید ارزش این اموال محاسبه شود تا معادلِ آن از درآمد مشمول مالیات مؤدی کسر شود. به موجب بند (۵) بخشنامه مورخ ۱۳۷۲/۲/۱۱ ارزش اموال غیرمنقول (مانند انتقال مجانی مالکیت یک خانه یا مغازه) و منافع اموال (مانند اینکه یک خانه به مدت ۵ سال به طور مجانی در اختیار انجمن حمایت از بیماران کلیوی قرار داده شود) طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری به تاریخ انتقال، تقویم و محاسبه می‌شود. در مورد اموال منقول (مانند انتقال مالکیت مالکیت یک خودرو) اما مبنای محاسبه، قیمت روز اعطای مال خواهد بود. حال اگر بین اداره مالیاتی و مؤدی راجع به میزان قیمت اختلاف ایجاد شود؛ در این‌صورت مرجع رسیدگی به اختلاف، هیئت حل اختلاف مالیاتی خواهد بود. در نهایت در صورت عدم بروز اختلاف یا حل اختلاف، برای منظور نمودن کمک‌های پرداختی به‌عنوان هزینه قابل قبول، مؤدی باید اصل فیش بانکی پرداخت وجوه یا اصل گواهینامه و یا اسناد تحویل کمک‌های غیرنقدی را به اداره مالیاتی مربوطه تحویل دهد و اداره با ضبط آن در پرونده مالیاتی مربوط نسبت به کسر مبالغ پرداختی یا ارزش کمک‌های غیرنقدی از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت یا اعطای کمک از منبع منتخب مودی اقدام خواهد کرد.

دو مثال:

فرض کنید شرکت الف مبلغ ۵۰ میلیون تومان به‌عنوان کمک به سیل‌زدگان گلستان در فروردین ۱۳۹۸، به حساب جمعیت هلال احمر واریز می‌کند. سپس در مرداد‌ماهِ همان سال یک وانت نیسان که دیگر به آن نیاز ندارد را به مرکز بهداشتِ دولتی‌‌ای که جنب شرکت در حال احداث است اهدا می‌کند.۵۰ میلیونِ اهدایی به‌عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته خواهد شد. در عین حال پذیرش وانت اهدایی به‌عنوان قابل قبول، ابتدا ارزش مال باید به قیمت روزِ انتقال محاسبه شود. در هر دو مورد برای پذیرش این هزینه‌ها، شرکت باید اسناد کمک به سیل‌زدگان و مرکز بهداشت (فیش بانکی، سند انتقال و …) را به اداره مالیاتی مربوطه ارائه کند.

در مثالی دیگر تصور کنید آقای شهریار، مالکیت یک ملک ۵۰ متری را به انجمن حمایت از بیماران کلیوی (جهت انجام فعالیت‌های مربوط به حمایت از بیماران) انتقال می‌دهد. طبق ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری، قیمت ملک اهدایی در روز انتقال ۱۵۰ میلیون تومان می‌باشد. سپس آقای شهریار با ارائه اسناد انتقال به اداره مالیاتی محل سکونت خود، خواهان پذیرش قیمت ملک به‌عنوان هزینه قابل قبول است. پرسش این است که آیا ممیز، تمام قیمت ملک را به‌عنوان هزینه خواهد پذیرفت؟ آیا نکته‌ای که در بالا گفتیم (و آن اینکه چون مرکزی که به آن کمک شده است، غیردولتی است، هزینه صورت‌گرفته صرفاً تا ۲۰٪ درآمد مشمول مالیات مؤدی، قابل قبول خواهد بود) در اینجا نباید مدنظر قرار گیرد؟ پاسخ: تمام قیمت ملک باید به عنوان هزینه، قبول شود. چرا؟ چون در قسمت بالا اشاره کردیم برای لحاظ محدودیت مذکور (پذیرش کمک به عنوان هزینه صرفاً تا ۲۰ درصدِ درآمد مشمول مالیات) «دو شرط» لازم است: اولاً نهادی که به آن کمک می‌شود «غیردولتی» باشد؛ ثانیاً کمکِ اهدایی «نقدی» باشد؛ بنابراین در اینجا چون یک «ملک» (غیرنقد) به انجمن اهدا شده است، تمامِ قیمتِ آن باید به عنوان هزینه، مورد پذیرش قرار گیرد. اگر کمک صورت‌گرفته به‌صورت نقدی می‌بود در این‌صورت لازم بود بررسی شود که کمک نقدی، چند درصدِ درآمد مشمول مالیات (منبعی که مؤدی انتخاب می‌کند) را شامل می شود. مثلاً اگر آقای شهریار ۱۰۰ میلیون تومان (نقد) به انجمن مذکور کمک می‌کرد و درآمد مشمول مالیات (مثلاً عملکرد) وی ۲۰۰ میلیون تومان می‌بود؛ آن‌وقت صرفاً ۴۰ میلیون تومان از وجه پرداختی (۲۰ درصدِ ۲۰۰ میلیون) به‌عنوان هزینه، مورد پذیرش اداره قرار می‌گرفت.