بررسی حسابداری وکلا و مالیات حق الوکاله

چرا در سالهای اخیر مالیات وکلاء مورد توجه سازمان مالیاتی کشور قرارگرفته است و نیاز به مشاوره مالیاتی وکلا اهمیت پیدا کرده است؟

تعداد بالای پرونده های قضایی در سال های اخیر به تبع آن افزایش گردش مالی وکلاء باعث شده تا مالیات وکلاء زیر ذره بین اداره مالیات باشد.

مالیات حق الوکاله:

طبق ماده یک از قانون مالیات های مستقیم، تمام صاحبین مشاغل ایرانی موظف به پرداخت مالیات هستند. طبق بند (ب) و موارد 95 و 96 از همین قانون، تمامی وکلا به عنوان صاحبین مشاغل شمرده می شوند و موظف به پرداخت مالیات مستقیم تحت عنوان مالیات حق الوکاله هستند. وکلا موظف‌اند که مبلغ حق الوکاله خود را در وکالت نامه‎ ذکر نموده و مطابق مبلغ حق الوکاله ای که اظهار کرده اند، معادل 5% از آن را به صورت علی الحساب (پیش پرداخت) ، تمبر باطل و الصاق کنند.

ماده ۱۰۳ قانون ماليات‌هاى مستقيم اشعار مى‌دارد:

وکلاء دادگسترى و کسانى‌که در محاکم اختصاصى وکالت مى‌کنند مکلف هستند در وکالتنامه‌هاى خود رقم حق‌الوکاله‌ها را قيد نمايند و معادل ۵ درصد آن بابت على‌الحساب مالياتى روى وکالتنامه تمبر الصاق و ابطال نمايند که در هر حال مبلغ تمبر حسب مورد نبايد کمتر از ميزان مقرر در زير باشد.

ـ در دعاوى و امورى که خواسته آنها مالى است ۵ درصد حق‌الوکاله مقرر در تعرفه براى هر مرحله.

ـ در مواردى‌که موضوع وکالت مالى نباشد يا تعيين بهاء خواسته قانوناً لازم نيست و همچنين در دعاوى کيفرى که تعيين حق‌الوکاله به‌نظر دادگاه است ۵ درصد حداقل حق‌الوکاله مقرر در آئين‌نامه حق‌الوکاله براى هر مرحله

ـ در دعاوى کيفرى نسبت به مورد ادعاى خصوصى که مالى باشد برطبق مفاد حکم بند الف فوق

ـ در مورد دعاوى و اختلافات مالى که در مراجع اختصاصى غيرقضائى رسيدگى و حل و فصل مى‌شود و براى حق‌الوکاله آنها تعرفه خاصى مقرر نشده است از قبيل اختلافات مالياتى و عوارض توسعه معابر شهردارى و نظاير آنها ميزان حق‌الوکاله صرفاً از لحاظ مالياتى به‌شرح زير:

پیشنهاد می‌شود مقاله نحوه محاسبه مالیات بر درآمد وکلا را مطالعه کنید

تا يک ميليون ريال مابه‌الاختلاف ۵ درصد:

ـ تا ۳ ميليون ريال مابه‌الاختلاف ۴ درصد نسبت به مازاد يک ميليون ريال

ـ از سه ميليون ريال مابه‌الاختلاف به بالا سه درصد نسبت به مازاد سه ميليون ريال منظور مى‌شود و معادل ۵ درصد آن تمبر باطل خواهد شد. در صورتى‌که پس از ابطال تمبر تعقيب دعوى به وکيل ديگرى واگذار شود وکيل جديد مکلف به ابطال تمبر روى وکالتنامه مربوطه نخواهد بود.

تبصره ۲ ماده ۱۰۳ (ق.م.م) بيان مى‌دارد:

در صورتی که فرد تمبر را تحت وکیلی باطل کرده باشد و ادامه کار به وکیل دیگری واگذار شده باشد وکیل جدید موظف به باطل کردن تمبر جدید نیست.

مثال:

ـ شخصى وکالت يک مؤسسه دولتى را جهت دفاع مالياتى از عملکرد دورهٔ مالى منتهى به ۲۹/۱۲/۷۳ مؤسسه مزبور طى يک وکالت رسمى پذيرفته است. شرکت طى اظهارنامه مالياتي، ماليات عملکرد سال ۷۳ خود را ۱۴۷،۰۰۰،۰۰۰ ريال ابراز داشته در حالى‌که حوزه مالياتى طى برگ تشخيص مطالبه ۱۹۷،۰۰۰،۰۰۰ ريال بابت ماليات نموده است. ماليات حق‌الوکاله مزبور را محاسبه کنيد.

چون شرکت دولتى است لزومى به ابطال تمبر ندارد و همان کسر ۵ درصد کافى است.

لازم به ذكر است كه به استناد تبصره ماده (193)قانون م.م شرط استفاده از معافیت مذكور تسلیم به موقع اظهار نامه مالیاتی است .وعدم تسلیم به موقع  اظهارنامه به استناد تبصره ماده (192) ق.م.م موجب تعلق جریمه ای معادل 40%مالیات متعلق خواهد بود .

همچنین مطابق بند (ب)ماده (95)ق.م.م كه ناظر به تعاریف صاحبان مشاغل موضوع ماده (96) همین قانون،وكلا مكلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفتر درآمد وهزینه می باشند.عدم رعایت این بند علاوه بر این كه باعث تعلق جریمه ای معادل 20% مالیات خواهد شد، دست مامور مالیاتی را جهت محاسبه مالیات علی الراس نیز باز خواهد گذاشت.

زیرا دفترچه تمبر مالیاتی به تنهایی برای احتساب درآمد كافی نیست و صرفاً قرینه ای بر میزان درآمد درنظر گرفته می شود، كه این خود جای بسی تامل دارد چرا كه باصدور دفترچه تمبر مالیاتی همكاران محترم نسبت به ثبت مبلغ تمبر باطل شده از طریق حسابداری دادگستری در دفترچه خود به صورت كامل اقدام می نمایند، لذا اداره امور مالیاتی نیز این دفترچه ها رابه عنوان ملاك ومعیار صحیح میزان كسب درآمدپذیرا باشد.

نكته دیگر اینكه به استناد ماده (193)ق.م.م.درمورد رد دفتر ،مشمول جریمه ای معادل 10%مالیات خواهد بود .

نحوه تعیین درآمد مشمول مالیات :

(تمبر ابطالی در دفترچه مالیاتی *20)حق الوكاله +حق المشاوره =درآمد سالیانه

( ضریب مالیاتی وكلا در دفترچه ضرایب  )55%*درآمد سالیانه-در آمد مشمول مالیات

معافیت مالیاتی سالیانه موضوع ماده 101 ق.م.م – درآمد مشمول مالیات = مانده مشمول مالیات

جریمه عدم پرداخت مالیات از سوی وکلا چیست ؟

تمامی وکلای دادگستری هرساله و در زمان مقرر شده (معمولا تیرماه) می بایست اظهار نامه مالیاتی خود را به سازمان مالیات ارائه دهند. چنانچه در مدت زمان مقرر شده اظهار نامه مالیاتی خود را تحویل نداده باشند، مالیات آن‎ها شامل 20% جریمه شده و به صورت علی الراس محاسبه خواهد شد.

در پایان به وکلا توصیه می شود :

1 – ا ظهار نامه های مالیاتی خود را درموعد مقرر (تا پایان تیر ماه )از طریق سامانه های الكترونیكی ثبت نمایند وپرینت آن را به اداره امور مالیاتی ارایه وشماره ثبت را دریافت تا در صورت نیاز قابل ارایه ودفاع باشد .

2 – به همراه اظهار نامه تصویر مصدق دفترچه تمبر مالیاتی ودر صورت امكان گواهی حسابداری دادگستری مبنی بر میزان تمبر ابطالی مربوط به عملكرد آن سال اخذ وضمیمه شود.

3 – از ارایه اظهار نامه سفید به اداره امور مالیاتی خودداری وحتماًاظهار نامه به صورت كامل تنظیم وثبت شود .

4 – همكارانی كه تاكنون اقدام به تهیه دفتر موضوع بند( ب)ماده 95 ق.م.م ننموده اند  نسبت به تهیه آن اقدام وممهور به مهر اداره امور مالیاتی مربوطه نمایند تا مشمول جریمه عدم تسلیم آن نشوند .

5 – در زمان تسویه حساب با اخذ برگ قطعی مالیات ، اقدام به پرداخت مالیات سال مربوطه نمایند .

6 – دقت شود تا در اظهار نامه های تسلیمی حتما آدرس دقیق و تلفن همراه وثابت خود را بطور كامل قید تا امر ابلاغ اوراق مالیاتی فراهم شود .مخصوصاً كار آموزان كه موفق به اخذ پروانه وكالت می شوند آدرس جدید دفتر خویش را به اداره امور مالیاتی مربوطه اطلاع دهند .