مالیات همواره یکی از درآمدهای اصلی دولت بوده است. در دنیای مدرن هم مالیات نقش انکار نشدنی در اداره جامعه و توزیع ثروت عمومی داشته است. اما قانون‌گذاران و دولت‌ها برای تشویق کارآفرینان، کسب‌وکارها و فعالان اقتصادی برای خلق ثروت بیشتر و همچنین کمک به توسعه اقتصادی برای برخی فعالیت‌ها،معافیت راه های معافیت مالیاتی وضع کرده‌اند.
آشنایی با قوانین و قانون معافیت مالیاتی می‌تواند فرصت‌های جدیدی را پیش روی فعالان اقتصادی بگذارد و از طرف دیگر به توسعه همه‌جانبه کشور کمک کند.
معافیت مالیاتی یعنی چه؟
معافیت مالیاتی به معنی خروج قانونی برخی از منابع درآمدی و سرمایه ای از شمول پرداخت موقت و غیر دائمی مالیات که عمدتاً روشی است در جهت اعمال سیاست های حمایتی دولت برای انجام برخی اهداف و سیاست های دولت است. معافیت های قانونی مالیاتی، به امتیازاتی اطلاق می شود که طبق قانون و مقررات موضوعه مالیاتی قابل کسر از درآمد مشمول مالیات و مالیات متعلقه است و با توجه به اینکه یکی از مهمترین موارد بروز اختلاف در تعیین درآمد مشـمول مالیات مربـوط بـه اعمال معافیتهای قانونی مالیاتی است. اما معافیت مالیاتی در کشور های مختلف یک روش ارفاقی – تشویقی برای سوق دادن به سرمایه گذاری ها و کمک به توسعه اقتصادی برای برخی فعالیت‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. دولت ها با استفاده از معافیت مالیاتی سعی می کنند نقدینگی جامعه را به سمت طرح های عام المنفعه و کم بازده جهت دهند.
نکته مهم: معافیت های مالیاتی شامل مالیات های غیر مستقیم نمی‌شوند
معافیت های مالیاتی شامل مالیات های غیر مستقیم نمی‌شوند
انواع مالیات در ایران را می‌توان به دودسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم نمود. منظور از مالیات غیرمستقیم، مالیاتی است که بر روی کالاها و خدمات وضع میشود. مالیات غیرمستقیم نیز توسط مردم پرداخت میشود اما چون مستقیماً از آنها دریافت نمی‌شود و باواسطه به‌حساب اداره مالیات واریز میشود، مالیات غیرمستقیم نامیده میشود.
معمولاً بیشتر چالش افراد و اشخاص با مالیاتهای مستقیم است. چراکه این مالیات‌ها مستقیماً می‌تواند بر روی درآمد آنها تأثیرگذار باشد و موجب کاهش درآمدشان شود. به همین دلیل افراد حقیقی و حقوقی سعی می‌کنند با تشکیل یک واحد حسابداری منظم و استفاده از نرم افزار حسابداری خدماتی و شرکتی در ارائه مالیات خود دقیق عمل کنند.
آیا معافیت مالیاتی شامل تمامی مشاغل است؟
پاسخ این سوال خیر است به دلیل اینکه یکی از راه های کسب درآمد دولت گرفتن مالیات از مردم است، پس طبیعتا زمانی که گروهی از مشاغل معاف از مالیات میشوند درصدی از درآمد دولت که تحت عنوان مالیات است نیز کاهش پیدا میکند. پس این امر که همه مشاغل معاف از مالیات شوند غیر ممکن است چرا که اعطای معافیت مالیاتی به گروه‌ها یا فعالیت‌ها و یا مناطق گسترده منجر به ضعف در نظام اجرایی مالیاتی خواهد شد.
معافیت مالیاتی شامل چه مواردی است؟
قانون مالیاتهای مستقیم در رابطه معافیتهای مالیاتی تحت نظر سازمان امور مالیاتی کشور شامل ۱۴ ماده‌قانونی است که به موجب آن افراد از پرداخت مالیات معاف میشوند. به عبارتی معافیت های مالیاتی طبق ماده های ۱۳۲ تا ۱۴۶ ق م م (ماده ۱۴۳ مکرر نیز دارد) اعمال میشود که در این بین ماده ۱۳۵ و ۱۴۰ حذف شده است. در ادامه این موارد چهارده‌گانه را توضیح داده ایم.
معافیت های مالیاتی برای مشاغلی که در مناطق کمتر توسعه یافته هستند
براساس ماده هایی که در مطلب زیر آوردیم تمامی مشاغلی که در مناطق کمتر توسعه یافته یا در مناطق محروم هستند معاف از مالیات خواهند بود.
این معافیت ها شامل موارد زیر هستند: ماده ۱۳۲:
درآمد ابرازی ناشی از فعالیتهای تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از تاریخ اجرای این ماده از طرف وزارتخانه‌های ذیربط برای آنها پروانه بهره‌برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد میشود. همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستانها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی ذیربط برای آنها پروانه بهره برداری یا مجوز صادر میشود، از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنج‌سال و در مناطق کمترتوسعه‌یافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول مالیات است.
۱. منظور از مالیات با نرخ صفر روشی است که مودیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتیب مقرر در این قانون و در مواعد مشخص‌شده به سازمان امور مالیاتی کشور هستند. سازمان مذکور نیز مکلف به بررسی اظهارنامه و تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان براساس مستندات، مدارک و اظهارنامه مذکور است و پس از تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان، مالیات آنها با نرخ صفر محاسبه میشود.
۲. مالیات با نرخ صفر برای واحدهای تولیدی و خدماتی و سایر مراکز موضوع این ماده که دارای بیش از پنجاه نفر نیروی کار شاغل باشند چنانچه در دوره معافیت، هرسال نسبت به سال قبل نیروی کار شاغل خود را حداقل پنجاه درصد (۵۰%) افزایش دهند، به ازای هر سال افزایش کارکنان یک‌سال اضافه میشود.
تعداد نیروی کار شاغل و همچنین افزایش اشتغال نیروی کار در هر واحد با تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فهرست بیمه تأمین اجتماعی کارکنان محقق میشود.در صورت کاهش نیروی کار از حداقل افزایش مذکور در سال بعد که از مشوق مالیاتی این بند استفاده کرده باشند، مالیات متعلق در سال کاهش، مطالبه و وصول میشود. افرادی که بازنشسته، بازخرید و مستعفی میشوند کاهش محسوب نمی‌گردد.
۳. دوره برخورداری محاسبه مالیات با نرخ صفر برای واحدهای اقتصادی مذکور موضوع این ماده واقع در شهرکهای صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی به مدت دو سال و در صورت استقرار شهرکهای صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی در مناطق کمترتوسعه‌یافته، به مدت سه‌سال افزایش مییابد.
۴. شرط برخورداری از هرگونه معافیت مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در مناطق آزاد و سایر مناطق کشور تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موقع مقرر قانونی است. اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی شامل ترازنامه و حساب سود و زیان طبق نمونه‌ای است که توسط سازمان امور مالیاتی تهیه میشود.
۵. به منظور تشویق و افزایش سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی در واحدهای موضوع این ماده علاوه بر دوره حمایت از طریق مالیات با نرخ صفر حسب مورد، سرمایه‌گذاری در مناطق کمترتوسعه‌یافته و سایر مناطق به شرح زیر مورد حمایت قرار می‌گیرد:
در مناطق کمترتوسعه‌یافته
مالیات سالهای بعد از دوره محاسبه مالیات با نرخ صفر مذکور در صدر این ماده تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات واحد به دو برابر سرمایه ثبت و پرداخت‌شده برسد، با نرخ صفر محاسبه میشود و بعد از آن، مالیات متعلقه با نرخهای مقرر در ماده (۱۰۵) این قانون و تبصره‌های آن محاسبه و دریافت میشود.
در سایر مناطق
پنجاه درصد (۵۰%) مالیات سالهای بعد از دوره محاسبه مالیات مذکور در صدر این ماده با نرخ صفر و پنجاه‌درصد (۵۰%) باقی‌مانده با نرخهای مقرر در ماده (۱۰۵) قانون مالیاتهای مستقیم و تبصره‌های آن محاسبه و دریافت میشود. این حکم تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات واحد، معادل سرمایه ثبت و پرداخت‌شده شود، ادامه مییابد و بعد از آن، صددرصد (۱۰۰%) مالیات متعلقه با نرخهای مقرر در ماده (۱۰۵) این قانون و تبصره‌های آن محاسبه و دریافت میشود. درآمد حمل و نقل اشخاص حقوقی غیردولتی، از مشوق مالیاتی جزءهای (۱) و (۲) این بند برخوردار هستند.
اشخاص حقوقی غیردولتی موضوع این ماده که قبل از این اصلاحیه تأسیس شده‌اند، درصورت سرمایه‌گذاری مجدد از مشوق این ماده می‌توانند استفاده کنند. هرگونه سرمایه‌گذاری که با مجوز مراجع قانونی ذیربط به منظور تأسیس، توسعه، بازسازی و نوسازی واحدهای مذکور برای ایجاد دارایی‌های ثابت به‌استثنای زمین هزینه میشود، مشمول حکم این بند است.
۶. استثنای زمین مذکور در انتهای بند (ت) ، در مورد سرمایه‌گذاری اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای حمل و نقل، بیمارستانها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری صرفا به میزان تعیین‌شده در مجوزهای قانونی صادرشده از مراجع ذی‌صلاح، جاری نیست.
۷. درصورت کاهش میزان سرمایه ثبت و پرداخت‌شده اشخاص مذکور که از مشوق مالیاتی این ماده برای افزایش سرمایه استفاده کرده باشند، مالیات متعلق و جریمه‌های آن مطالبه و وصول میشود.
۸. درصورتی‌که سرمایه‌گذاری انجام‌شده موضوع این ماده با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی با مجوز سازمان سرمایه‌گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران انجام شده باشد به‌ازای هر پنج‌درصد (۵%) مشارکت سرمایه‌گذاری خارجی به میزان ده درصد (۱۰%) به مشوق این ماده به نسبت سرمایه ثبت و پرداخت شده و حداکثر تا پنجاه‌درصد (۵۰%) اضافه میشود.
۹. شرکتهای خارجی که با استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی داخلی در ایران نسبت به تولید محصولات با نشان معتبر اقدام کنند درصورتی‌که حداقل بیست‌درصد (۲۰%) از محصولات تولیدی را صادر نمایند از تاریخ انعقاد قرارداد همکاری با واحد تولید ایرانی در دوره محاسبه مالیات با نرخ صفر واحد تولیدی مذکور مشمول حکم این ماده بوده و در صورت اتمام دوره مذکور، از پنجاه‌درصد (۵۰%) تخفیف در نرخ مالیاتی نسبت به درآمد ابرازی حاصل از فروش محصولات تولیدی در مدت مذکور در این ماده برخوردار هستند.
۱۰. نرخ صفر مالیاتی و مشوقهای موضوع این ماده شامل درآمد واحدهای تولیدی و معدنی مستقر در شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز استان تهران و پنجاه کیلومتری مرکز استان اصفهان و سی کیلومتری مراکز سایر استان‌ها و شهرهای دارای بیش از سیصد هزار نفر جمعیت براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن نمی‌شود. واحدهای تولیدی فناوری اطلاعات با تأیید وزارتخانه‌های ذیربط و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در هر حال از امتیاز این ماده برخوردار هستند.
همچنین مالیات واحدهای تولیدی و معدنی مستقر در کلیه مناطق ویژه اقتصادی و شهرکهای صنعتی به استثنای مناطق ویژه اقتصادی و شهرکهای مستقر در شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز استان تهران با نرخ صفر محاسبه میشود و از مشوقهای مالیاتی موضوع این ماده برخوردار هستند.
درخصوص مناطق ویژه اقتصادی و شهرکهای صنعتی یا واحدهای تولیدی که در محدوده دو یا چند استان یا شهر قرار می‌گیرند، ملاک تعیین محدوده به موجب آیین‌نامه‌ای است که حداکثر سه ماه پس از تصویب این قانون با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و سازمان حفاظت محیط‌زیست تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
۱۱. فهرست مناطق کمتر توسعه‌یافته شامل استان، شهرستان، بخش و دهستان در سه ماهه اول در هر برنامه پنجساله، توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی با لحاظ شاخصهای نرخ بیکاری و سرمایه‌گذاری در تولید تهیه میشود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد و تا ابلاغ فهرست جدید، فهرست برنامه قبلی معتبر است. تاریخ شروع فعالیت با تأیید مراجع قانونی ذیربط، مناط اعتبار برای احتساب مشوقهای مناطق کمترتوسعه‌یافته است.
۱۲. کلیه تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی که قبل از اجرای این‌ماده پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذیربط أخذ کرده باشند تا مدت شش سال پس از تاریخ لازم‌الاجراشدن این ماده از پرداخت پنجاه‌درصد (۵۰%) مالیات بر درآمد ابرازی معاف هستند. حکم این بند نسبت به درآمد حاصل از اعزام گردشگر به خارج از کشور مجری نیست.
۱۳. صددرصد درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی دارای مجوز از مراجع قانونی ذیربط که از محل جذب گردشگران خارجی یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه تحصیل شده باشد با نرخ صفر مالیاتی مشمول مالیات است.
۱۴. مالیات با نرخ صفر موضوع این قانون صرفا شامل درآمد ابرازی به جز درآمدهای کتمان شده است. این حکم در مورد کلیه احکام مالیاتی با نرخ صفر منظور در این قانون و سایر قوانین مجری است.
۱۵. معادل هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی اشخاص حقوقی خصوصی و تعاونی در واحدهای تولیدی و صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه‌های ذیربط که در قالب قرارداد منعقده با دانشگاهها یا مراکز پژوهشی و آموزش عالی دارای مجوز قطعی از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در چهارچوب نقشه جامع علمی کشور انجام میشود، مشروط بر اینکه گزارش پیشرفت سالانه آن به‌تصویب شورای پژوهشی دانشگاهها و یا مراکز تحقیقاتی مربوطه برسد و ناخالص درآمد ابرازی حاصل از فعالیتهای تولیدی و معدنی آنها کمتر از پنج میلیارد (۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال نباشد، حداکثر به میزان ده‌درصد (۱۰%) مالیات ابرازی سال انجام هزینه مذکور بخشوده میشود.
معادل مبلغ منظورشده به حساب مالیات اشخاص مذکور، به‌عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته نخواهد شد. دستورالعمل اجرائی این بند با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به‌تصویب وزرای امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌رسد
معافیتهای مالیاتی مراکز تعاونی روستایی، عشایری و کشاورزی
ماده ۱۳۳: صد درصد درآمد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، شرکتهای تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی، صیادان، کارگری، کارمندی، دانشجویان و دانش‌آموزان و اتحادیه‌های آنها از مالیات‌معاف است.
معافیتهای مالیاتی برای مراکز نگهداری معلولین ذهنی
ماده ۱۳۴: درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیر انتفاعی اعم از ابتدایی، راهنمایی، متوسطه، فنی و حرفه‌ای، آموزشگاههای فنی و حرفه‌ای آزاد دارای مجوز از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی‌غیر انتفاعی و مهدهای کودک در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها و درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی بابت نگهداری اشخاص مذکور که حسب مورد دارای پروانه فعالیت از مراجع ذیربط هستند همچنین درآمد باشگاهها و موسسات ورزشی دارای مجوز از سازمان تربیت بدنی حاصل از فعالیتهای منحصرا ورزشی از پرداخت مالیات معاف است. آیین‌نامه اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۱۳۵: حذف شده است.
معافیتهای مالیاتی بیمه عمر چگونه است؟
ماده ۱۳۶: وجوه پرداختی بابت بیمه عمر از طرف مؤسسات بیمه که به‌موجب قراردادهای منعقده بیمه عاید ذی‌نفع میشود از معافیت مالیاتی برخوردارند.
معافیتهای مالیاتی برای خدمات درمانی افراد و خانواده‌ها به چه شکل است؟
ماده ۱۳۷: هزینه‌های درمانی پرداختی هر مؤدی بابت معالجه خود و یا همسر، اولاد، پدر، مادر، برادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی به‌شرط اینکه اگر دریافت‌کننده مؤسسه درمانی یا پزشک مقیم ایران باشد دریافت وجه را گواهی نماید و چنانچه به تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به علت فقدان امکانات لازم معالجه در خارج از ایران صورت گرفته است پرداخت هزینه مزبور به گواهی مقامات رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران در کشور محل معالجه یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد، همچنین حق بیمه پرداختی هر شخص حقیقی به مؤسسات بیمه ایرانی بابت بیمه عمر و بیمه‌های درمانی از درآمد مشمول مالیات مؤدی کسر می‌گردد. در مورد معلولان و بیماران خاص و صعب‌العلاج عــلاوه بر هزینه‌های مذکور هزینه مراقبت و توان‌بخشی آنان نیز قابل کسر از درآمد مشمول مالیات معلول یا بیمار یا شخصی که تکفل او را عهده‌دار است است.
نکته یکی از موارد بسیار مهم در زمینه مالیات حقوق که به تازگی تغییر کرده است، اما شاید بسیاری از تهیه کنندگان لیست حقوق و دستمزد از آن بی‌خبر باشند، لغو قانون معافیت دو هفتم حق بیمه با رای دیوان عدالت اداری است.
در تیر ماه ۹۸ و پس از شکایت آقای بهمن زبردست (کارشناسی ارشد حسابداری و فعال در زمینه مالی و مالیاتی)، دیوان عدالت اداری این محدودیت را لغو نمود. به این ترتیب از تاریخ مذکور (۹۸/۴/۱۱) به بعد معافیت دو هفتم حق بیمه تامین اجتماعی لغو شد و این سازمان نیز همانند سایر سازمان‌های بیمه‌گر، کل حق بیمه سهم کارگر را از پرداخت مالیات معاف اعلام نمود. برای دریافت رای دیوان عدالت اداری مبنی بر ابطال محدودیت معافیت مالیاتی حق بیمه کلیک کنید.
معافیتهای مالیاتی برای سود ابرازی شامل ۵۰ درصد معافیت مالیاتی قانونی
ماده ۱۳۸: آن قسمت از سود ابرازی شرکتهای تعاونی و خصوصی که برای توسعه و بازسازی و نوسازی یا تکمیل واحدهای موجود صنعتی و معدنی خود یا ایجاد واحدهای جدید صنعتی یا معدنی در آن سال مصرف گردد از ۵۰ درصد مالیات متعلق موضوع ماده ۱۰۵ این قانون معاف خواهد بود؛ مشروط بر اینکه قبلاً اجازه توسعه یا تکمیل یا ایجاد واحد صنعتی و یا معدنی جدید در قالب طرح سرمایه‌گذاری معین از وزارتخانه ذیربط تحصیل شده باشد. درصورتی‌که هزینه اجرای طرح یا طرح‌های یادشده در هرسال مازاد بر سود ابرازی همان سال باشد و یا از هزینه طرح سرمایه‌گذاری کمتر باشد شرکت می‌تواند از معافیت مذکور در محاسبه مالیات سود ابرازی سالهای بعد حداکثر به مدت سه سال و به میزان مازاد مذکور و یا باقی‌مانده هزینه اجرای کامل طرح بهره‌مند شود.
معافیتهای مالیاتی برای اماکن زیارتی و مذهبی چگونه است؟
ماده ۱۳۹: موقوفات، نذورات، پذیره، کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی آستان قدس رضوی، آستان حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع)، آستانه حضرت معصومه، آستان حضرت احمد ابن موسی (شاه‌چراغ)، آستان مقدس حضرت امام خمینی (ره)، مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و سایر بقاع متبرکه از معافیت مالیاتی برخوردارند. تشخیص سایر بقاع متبرکه به عهده سازمان اوقاف و امور خیریه است.
۱. کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی سازمان هلال‌احمر جمهوری اسلامی مشمول معافیت مالیاتی است.
۲. کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی صندوق‌های پس‌انداز بازنشستگی و سازمان بیمه خدمات درمانی و سازمان تأمین اجتماعی و همچنین حق بیمه و حق بازنشستگی سهم کارکنان و کارفرما و جریمه‌های دریافتی مربوط توسط آنها مشمول معافیت مالیاتی است.
۳. کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی مدارس علوم اسلامی از معافیت مالیاتی برخوردارند. تشخیص مدارس علوم اسلامی با شورای مدیریت حوزه علمیه قم است.
۴.کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی نهادهای انقلاب اسلامی مشمول معافیت مالیاتی است. تشخیص نهادهای انقلاب اسلامی با هیئت‌وزیران است.
۵. آن قسمت از درآمد صندوق عمران موقوفات کشور که به مصرف عمران موقوفات برسد از معافیت مالیاتی برخوردار است.
۶.درآمد اشخاص از محل وجوه بریه ولی فقیه، خمس و زکات مشمول معافیت مالیاتی است.
۷. آن قسمت از درآمد موقوفات عام که طبق موازین شرعی به مصرف اموری از قبیل تبلیغات اسلامی، تحقیقات فرهنگی، علمی، دینی، فنی، اختراعات، اکتشافات، تعلیم و تربیت و بهداشت و درمان، بنا و تعمیر و نگهداری مساجد و مصلاها و حوزه‌های علمیه و مدارس علوم اسلامی و مدارس و دانشگاه‌های دولتی، مراسم تعزیه و اطعام، تعمیر آثار باستانی، امور عمرانی و آبادانی، هزینه یا وام تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان، کمک به مستضعفان و آسیب دیدگان حوادث ناشی ازسیل و زلزله، آتش سوزی، جنگ و حوادث غیر مترقبه دیگر برسد، مشروط بر اینکه درآمد و هزینه‌های مزبور به تأیید سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده باشد، از معافیت مالیاتی برخوردار است.
۸. کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی موسـسات خیریه و عام الـمنفعه که به ثبت رسیده‌اند، مشروط بر این که به موجب اساسنامه آنها صرف امور مذکور در بند (ح) این ماده شود و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت کند مشمول معافیت مالیاتی است.
۹. کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی و همچنین حق عضویت اعضا مجامع حرفه ای، احزاب و انجمن ها و تشکل های غیردولتی که دارای مجوز از مراجع ذیربط باشند و وجوهی که به موجب قانون و مقررات مربوط از درآمد یا حق الزحمه اعضای آنها کسر و به حساب مجامع مزبور واریزمی شود، از معافیت مالیاتی برخوردارند.
۱۰. موقوفات، کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی انجمن ها و هیأت های مذهبی مربوط به اقلیت‌های دینی مذکور در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مشروط بر اینکه رسمیت آنها به تصویب وزارت کشور برسد، مشمول معافیت مالیاتی هستند.
۱۱. فعالیت های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام میشوند، از معافیت مالیاتی برخوردارند.
ماده۱۴۰: حذف شده است.
معافیت مالیاتی برای صادرات محصولات صنعتی و محصولات بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی و تکمیلی
ماده۱۴۱: صد در صد درآمد حاصل از صادرات محصولات تمام شده کالاهای صنعتی و محصولات بخش کشاورزی (شامل محصولات زراعی، باغی، دام و طیور، شیلات، جنگل و مرتع) و صنایع تبدیلی و تکمیلی آن و پنجاه درصد درآمد حاصل از صادرات سایر کالاهایی که به منظور دست یافتن به اهداف صادرات کالاهای غیر نفتی به خارج از کشور صادر میشوند از معافیت مالیاتی برخوردار هستند. فهرست کالاهای مشمول این ماده در طول هر برنامه به پیشنهاد وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، بازرگانی، کشاورزی و جهاد سازندگی و وزارتخانه های صنعتی به تصویب هیأت وزیران می رسد. همچنین صد در صد درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت ترانزیت به ایران وارد شده یا میشوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر میشوند مشمول معافیت مالیاتی هستند.
معافیت های مالیاتی برای بخش صنایع دستی
ماده ۱۴۲: درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی و شرکتهای تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از معافیت مالیاتی برخوردار است.
معافیت مالیاتی برای فروش کالاها در بازار بورس
ماده ۱۴۳: معادل ده درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‌رسد و ده درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بورس‌های داخلی یا خارجی پذیرفته میشود و پنج در صد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته میشود، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکتهای پذیرفته شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده‌اند با تایید سازمان بخشوده میشود. شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بورس‌های داخلی و خارجی یا بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تأیید سازمان حداقل بیست درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل دو برابر معافیتهای فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار میشوند.
معافیت مالیاتی برای اقلام منقول و غیرمنقول و جوایز علمی و بورسیه های تحصیلی
طبق ماده ۱۴۴ ق م م جهیزیه منقول و مهریه اعم از منقول و غیرمنقول و جوایز علمی و بورس های تحصیلی و همچنین درآمدی که بابت حق اختراع یا حق اکتشاف عاید مخترعین و مکتشفین می گردد بطور کلی و نیز درآمد ناشی از فعـالیت های پژوهـشی و تحـقیقاتی مراکزی که دارای پـروانه تحـقیق از وزارتخانه های ذی صلاح هستند، به مدت ده سال از تاریخ اجرای این اصلاحیه طبق ضوابط مقرر در آیین نامه ای که به پیشنهاد وزارتخانه های فرهنگ و آموزش عالی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیات وزیران خواهد رسید، مشمول معافیت مالیاتی می شوند.
معافیت مالیاتی برای سودهای دریافتی سپرده ها، اوراق قرضه و …
ماده۱۴۵: سود دریافتی به هر عنوان در موارد زیر از معافیت مالیاتی برخوردار است:
۱. سود متعلق به سپرده‌های مربوط به کسور بازنشستگی و پس‌انداز کارمندان و کارگران نزد بانک‌های ایرانی در حدود مقررات استخدامی مربوطه.
۲. سود یا جوایز متعلق به حساب‌های پس انداز و سپرده‌های مختلف نزد بانک‌های ایرانی یا موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز. این معافیت شامل سپرده‌هایی که بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز نزد هم می‌گذارند نخواهد بود.
۳. جوایز متعلق به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه.
۴. سود پرداختی بانک‌های ایرانی به بانک‌های خارج از ایران بابت اضافه برداشت و سپرده ثابت به شرط معامله متقابل.
۵. سود و جوایز متعلق به اوراق مشارکت.تبصره- در مواردی که در قانون مالیات های مستقیم به بانک ها اشاره می شود امتیازات، تسهیلات، ترجیحات و تکالیف ذکر شده شامل موسسات اعتباری غیر بانکی که به موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تاسیس شده‌اند یا می شوند نیز خواهد شد.
ماده ۱۴۶: کلیه معافیتهای مدت دار که به موجب قوانین مالیاتی و مقررات قبلی مقرر شده است با رعایت مقررات مربوط تا انقضا مدت به قوت خود باقی است.
معافیت مالیاتی حقوق جدا از معافیت مالیاتی مشاغل
نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم این است که معافیت مالیاتی حقوق جدا از معافیت مالیاتی مشاغلی است که در مطالب فوق توضیح داده ایم . بسیاری از کسب و کارها در ایران به صورت آزاد هستند و همین امر موجب تفکیک معافیت های مالیاتی حقوق و معافیت مالیاتی مشاغل نیز میشود. طبق ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۰ معافیت مالیاتی حقوق با سقف مبلغ چهارصد و هشتاد میلیون (۴۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعیین شده است. که در مطلب معافیت مالیات بر درآمد حقوق سال ۱۴۰۰ به این موضوع پرداختیم. همراهان گرامی امیدواریم مطالب فوق در ارتباط با معافیت های مالیاتی برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد.
