عواقب عدم تسلیم گزارش معاملات فصلی مربوط به موضوع ماده صد و شصت و نهم مکرر قانون مالیات های مستقیم مودیان حقیقی و حقوقی تا ۴۵ روز پس از پایان هر فصل، مستوجب جرایمی است که قانون گذار تعیین کرده است. عدم انجام هر یک از تکالیف مقرر در این ماده، مشمول جرایم ماده ۱۶۹ و با مهلت پرداخت مقرر در ماده ۱۵۷ است. در این گزارش، شما با تکلیف مودیان و جرایم و میزان و ماخذ آن آشنا خواهید شد.
شرکت حسابداری ترازمالی با کارشناسان مجرب و سابقه درخشان در تنظیم صورت های مالی، ارائه خدمات مشاوره حسابداری، حسابرسی، مشاوره بیمه و تنظیم گزارش معاملات فصلی و ارزش افزوده، آماده پاسخ گویی به نیازهای مودیان گرامی و فعالان آینده کسب و کار در سراسر کشور است.
جرایم ماده ۱۹ از فصل هفتم
این جرایم مربوط به آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب سی و یکم تیر ماه سال ۱۳۹۴ می باشد.
- عدم صدور صورت حساب فروش کالا یا ارائه خدمات : ۲ درصد جریمه با ماخذ مبلغ مورد معامله
- عدم درج شماره اقتصادی خود : ۲ درصد جریمه با ماخذ مبلغ مورد معامله
- عدم درج شماره اقتصادی طرف معامله : ۲ درصد جریمه با ماخذ مبلغ مورد معامله
- استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران : ۲ درصد جریمه با ماخذ مبلغ مورد معامله
- استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود : ۲ درصد جریمه با مخذ مبلغ مورد معامله
- عدم ارائه فهرست معاملات فصلی انجام شده به سازمان امور مالیاتی طبق روش های تعیین شده: ۱ درصد جریمه با ماخذ مبلغ معاملاتی که فهرست آن ها ارائه نشده است.
در صورتی که مشمول جرایم ۱ تا ۳ فوق شوید ، حداکثر جریمه قابل محاسبه و مطالبه، ۲ درصد مبلغ همان معامله است.
جرایم عدم ارسال معاملات فصلی و یا تاخیر در ارسال لیست گزارشات
در صورتی که مودیان مشمول ارسال معاملات فصلی، اطلاعات خود را با روشهای تعیین شده سازمان مالیاتی، ثبت و ارسال ننمایند، مشمول جریمه‌ای به میزان 1% مبلغ معاملاتی که فهرست آنها در موعد مقرر ارسال نشده است، خواهند شد. برای اطلاع از مهلت ارسال معاملات فصلی برای هر فصل، کلیک کنید.
جرائم مربوط به عدم اجرای دستورالعملهای سازمان مالیاتی
یکی از مواردی که سازمان مالیاتی به شدت بر روی آن حساس است، عدم افشای حقیقت معاملات است؛ از این رو برای ارتکاب هر یک از جرائم مرتبط با این موضوع مجازاتهای سنگینی وضع نموده است. به عنوان مثال ارتکاب هر یک از جرایم زیر مشمول پرداخت جریمه‌ای معادل 2% مبلغ مورد معامله خواهد بود:
- عدم صدور صورت حساب
- عدم درج کد اقتصادی خود
- عدم درج کد اقتصادی طرف معامله
- استفاده از کد اقتصادی دیگران برای خود
- استفاده از کد اقتصادی خود برای دیگران
نکته: بر اساس ابلاغیه شماره 80/112799 مورخ 99/7/23، کد اقتصادی با شناسه ملی جایگزین شد. به این ترتیب منظور از کد اقتصادی در عبارات فوق، همان شناسه ملی برای اشخاص حقوقی و کد ملی برای اشخاص حقیقی است.
جدول جرایم معاملات فصلی
| ردیف | شرح تخلف | نرخ جریمه | ماخذ محاسبه جریمه |
| 1 | عدم ارائه فهرست معاملات طبق روشهای تعیین شده | 1% | مبلغ معاملاتی که فهرست آنها ارسال نشده |
| 2 | عدم صدور صورتحساب فروش کالا یا ارائه خدمات | 2% | مبلغ مورد معامله |
| 3 | عدم درج شماره اقتصادی خود | 2% | مبلغ مورد معامله |
| 4 | عدم درج شماره اقتصادی طرف معامله | 2% | مبلغ مورد معامله |
| 5 | استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران | 2% | مبلغ مورد معامله |
| 6 | استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود | 2% | مبلغ مورد معامله |
جدول جرایم معاملات فصلی و سایر تخلفات مربوط به معاملات فصلی
جرایم عدم ارسال گزارش فصلی و تاخیر در تسلیم گزارش معاملات فصلی مشمولان
در ماده ۱۶۹ مکرر قانون م. م، به این موضوع اشاره شده است که اگر، صورت حساب صادر نکنیم یا شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در گزارش معاملات قید نکنیم و از شماره شناسه ملی یا شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود استفاده کنیم، جریمه ای معادل ۱۱ درصد مبلغ مورد معامله ای که کتمان شده است، به خاطی، تعلق می گیرد.
۱۰ درصد این جریمه، بابت عدم صدور صدورتحساب و یک درصد بابت عدم ارسال صورت معامله فصلی است.
عدم تسلیم گزارش معاملات فصلی در بازه زمانی قانونی بعد از گذشت ۱ ماه، مشمول جریمه ای معادل ۱ درصد مبلغ معاملاتی که در فهرست به آن ها اشاره نشده است، می شود.
اگر شماره اقتصادی خود را در معاملات اعلام نکنید، مشمول جرایم زیر خواهید بود:
- اگر مبلغ هر صورت حساب، کم تر از هشتصد و هشتاد هزارتومان باشد (معادل ۱۰ درصد حد نصاب معاملات کوچک) الزامی به درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورت حساب نیست. لذا فروش های مذکور را باید به صورت تجمیعی در سامانه GOV.IR ثبت کرد. در واقع عدم درج شماره اقتصادی روی صورت حساب هایی با این حد نصاب، مشمول جریمه نخواهد بود.
- اگر مبلغ صورت حساب از هشتصد و هشتاد هزار تومان بیش تر باشد، درج شماره اقتصادی خریدار و فروشنده الزامی است. عدم درج شماره هر یک از طرفین معامله، مستوجب جریمه است.
مواردی از اصلاح صورت معاملات فصلی که مشمول جریمه نمی‌شود:
- ویرایش سال مربوط به اطلاعات ارسالی
- ویرایش یکی از اقلام اطلاعاتی مربوط به اطلاعات هویتی مودی از جمله نام یا شماره ملی که منجر به صحت اطلاعات ارسالی گردد؛ فارغ از زمان ویرایش اطلاعات
آیا جرایم عدم ارسال معاملات فصلی قابل بخشش است؟
در قانون مالیاتهای مستقیم، ماده یا تبصره‌ای که مستقیما به بخشودگی جرائم معاملات فصلی اشاره نماید، وجود ندارد. اما سازمان مالیاتی در موقعیت‌های مختلف با استناد به ماده 191 ق.م.م، تصمیماتی در خصوص بخشودگی همه یا بخشی از جرائم مربوطه اتخاذ نموده که توسط بخشنامه‌ای به مودیان و شعب این سازمان ابلاغ می‌شود.
نکته
بخشودگی‌های سازمان، شامل جرائم غیرقابل بخشش نمی‌شود.
نحوه رسیدگی به جرائم صورت معاملات فصلی (ماده 169 مکرر)
در خصوص نحوه رسیدگی به جرایم معاملات فصلی، باید به موارد زیر توجه نمود:
- مهلت رسیدگی
- مبنای رسیدگی
مشمولان تسلیم گزارش معاملات فصلی الکترونیکی
طبق ماده صد و شصت و نهم مکرر قانون مالیات های مستقیم، همه مشمولان حقیقی و حقوقی که موضوع ۲ بند اول ماده نود و پنج قانون مزبور هستند، بایستی فهرست معاملات فصلی خود را پس از پایان هر فصل، از طریق سامانه معاملات فصلی سازمان امور مالیاتی کشور که در این لینک قرار دارد، تسلیم کنند. صاحبان مشاغل موظف هستند اسناد و مدارک مستند و مستدل کافی و قابل پذیرش ممیزان را برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نزد خود نگهداری کنند.
مبنای محاسبه جرائم معاملات فصلی
مبنای محاسبه جرائم مربوط به عدم رعایت تکالیف قانونی در ارسال فهرست معاملات، مبلغ معاملاتی است که تا آخرین مهلت تسلیم فهرست مورد نظر (با توجه به تمدید مهلت‌های قانونی) نسبت به ثبت و ارسال آنها در فهرست فصل مربوطه، اقدام نشده است.
تکلیف ارسال صورت معاملات فصلی
سازمان مالیاتی به منظور پیشگیری از فرار مالیاتی و پولشویی، تکالیفی در جهت ایجاد شفافیت مالی و مالیاتی برای مودیان در نظر گرفته است. یکی از مهم‌ترین این تکالیف، ثبت و ارسال صورت معاملات انجام شده مودیان طی یک فصل است.
این تکلیف که بر عهده هر دو گروه خریدار و فروشنده است، ابزار دقیقی برای بررسی صحت ادعای مودیان در مورد سود و زیان ابرازی خود در اظهارنامه مالیاتی به شمار می‌آید. به نحوی که عدم هماهنگی میان دو طرف معامله در فهرست معاملات ارسالی طی سال مالی، می‌تواند ریسک کتمان درآمد را برای مودی به همراه داشته باشد. از این رو ثبت و ارسال دقیق صورت معاملات فصلی در زمان مقرر، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و هم تراز با سایر تکالیف مالیاتی محسوب می‌شود.
مشمولین ارسال صورت معاملات فصلی
بر اساس ماده (۹) آیین نامه اجرایی تبصره (۳) ماده (۱۶۹) ق.م.م، مشمولین ارسال فهرست معاملات فصلی عبارتند از:
- اشخاص حقوقی
- صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده (۲) آیین نامه اجرایی ماده (۹۵) قانون محسوب می‌شوند
به این ترتیب مودیان مشمول، موظف به درج کلیه اطلاعات زیر، ظرف مدت تعیین شده توسط سازمان مالیاتی در سامانه صورت معاملات (169) هستند:
- اطلاعات هویتی و مکانی خود و طرف مقابل
- مجوزهای فعالیت تجاری و اقتصادی
- اطلاعات مربوط به خرید و فروش (همراه با جزئیات مالیات و عوارض ارزش افزوده)
- اطلاعات مربوط به صادرات یا واردات
- قراردادهای حق العمل کاری، تجاری یا پیمانکاری
- اطلاعات خرید و فروش ارز و سکه طلا
- اطلاعات بیمه نامه‌ها و خسارتها
- اطلاعات مربوط به اجاره
- اطلاعات مالی، پولی، اعتباری و سرمایه‌ای
نکته
بر اساس قانون دائمی ارزش افزوده مصوب تیر ماه 1400، در هنگام تکمیل اطلاعات در سامانه صورت معاملات فصلی، نیازی به تفکیک مقادیر مربوط به مالیات و عوارض نیست؛ بلکه می‌توانیم کل مبلغ 9% ارزش افزوده را به صورت یکجا در فیلد مربوط به «مالیات ارزش افزوده» ثبت نماییم.
بر اساس قانون دائمی ارزش افزوده، کل 9% ارزش افزوده در این فیلد قابل درج است
کلام آخر
در این نوشتار به بیان جرایم معاملات فصلی و همچنین جرائم مرتبط با عدم اجرای دستورالعملهای سازمان مالیاتی در خصوص ارائه فهرست گزارشات فصلی و اطلاعات هویتی خریدار و فروشنده پرداختیم. همان گونه که مشاهده می‌کنید، آموزش صورت معاملات فصلی یکی از نیازهای اولیه یک حسابدار است؛ زیرا هر مجموعه اقتصادی در فواصل زمانی کوتاهی ملزم به تهیه و ارسال لیست گزارشات فصلی خود است و عدم آشنایی حسابداران با این مقوله، مجموعه را با چالش‌های زیادی مواجه خواهد نمود.
