نحوه گزارش قراردادهای پیمانکاری در معاملات فصلی

یکی از اصطلاحات مالیاتی که اخیرا به دایره واژگان مالیاتی ایران اضافه شده است، مالیات فصلی است. مالیات فصلی و یا صورت معاملات فصلی، یک روش ابراز درآمد است که تمرکز آن روی بعضی از مشاغل خاص است. اما برخی از اصناف به خاطر نوع فعالیت خود از نحوه ثبت اطلاعات قراردادهای خود در معاملات فصلی آگاه نیستند؛ یکی از این اقشار پیمانکاران هستند.

قرارداد پیمانکاری چیست؟

قراردادی که طی آن کارفرما اجرای یک پروژه را با شرایط زیر به یک شخص حقیقی یا حقوقی (پیمانکار) می‌سپارد، قرارداد پیمانکاری نامیده می‌شود:

♦ تعیین شرایط معین برای نحوه اجرای پروژه

♦ تعیین مبالغ مالی مشخص و نحوه پرداخت آنها

♦ تعیین زمان معین جهت تکمیل پروژه

شرایط اجرای پروژه بر اساس مفاد قانون مدنی و همچنین شرایط عمومی پیمان تعیین می‌شود.

آیا باید قراردادهای پیمانکاری را در معاملات فصلی ثبت کنیم؟

در زمان عملیات رسیدگی به معاملات فصلی یکی از گزینه‌هایی که در معرض تشخیص جرائم سنگین مالیاتی هستند، شرکت‌های پیمانکاری است؛ زیرا برخی از پیمانکاران حتی از لزوم ثبت قراردادهای خود در معاملات فصلی بی‌خبرند! همچنین بی‌نظمی‌های زیادی در امور مالی و مالیاتی آنها وجود دارد.

در پاسخ به آن عزیزانی که می‌پرسند آیا قراردادهای پیمانکاری یا خدماتی را باید در گزارشات فصلی ثبت کنیم؟ باید بگوییم:

اشخاص حقوقی و یا اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل مشمول ارسال صورت معاملات فصلی موظفند، هر گونه مراوده مالی با خارج از مجموعه خود را با درج اطلاعات طرف مقابل در معاملات فصلی گزارش نمایند. جهت تهيه فهرست معاملات فصلی، كافيست قبل از پایان هر فصل ليستی از خريدها، فروش‌ها و قراردادهای خود آماده نمایید؛ همچنین برای اطمينان از هماهنگی با موارد ارسالی طرف مقابل، از شركت‌های طرف معامله (قرارداد) خود تاييده حساب سه ماهه دریافت کنید؛ تا گزارشات خود را با اطمينان ارسال كنيد و چيزی از قلم نيندازيد.

نحوه ارسال صورت معاملات فصلی پیمانکاران

قراردادهای پیمانکاری برای ثبت در گزارشات فصلی از دو دیدگاه طبقه بندی می‌شوند:

♦ زمان انجام قرارداد

♦ طرف تنظیم کننده قرارداد (پیمانکار یا کارفرما)

قراردادها بر اساس زمان انجام به دو دسته قراردادهای بلندمدت و قراردادهای کوتاه مدت تقسیم می‌شوند. اما هنگام ثبت در صورت معاملات فصلی، همه قراردادها در دسته پیمان‌های بلند مدت قرار می‌گیرند.

نحوه ثبت قرارداد پیمانکاری در معاملات فصلی بر اساس طرف تنظیم کننده قرارداد

سازمان امور مالیاتی برای ثبت قراردادهای پیمانکاری صفحات مجزایی برای کارفرما و پیمانکار در نظر گرفته است. به این ترتیب هر یک از طرفین باید موارد مربوط به خود را در زمان مناسب تکمیل و ارسال نمایند.

   نکته

سازمان امور مالیاتی در بخشنامه 200/93/23 مورخه 93/2/27 اعلام نمود: پیمانکارانی که برای شناسایی درآمد، از روش درصد پیشرفت کار استفاده می‌کنند، به منظور یکسان سازی مبالغ ابرازی توسط کارفرما و پیمانکار، موظفند اطلاعات صورت وضعیت خود را بر اساس مبلغ صورت وضعیت تایید شده توسط کارفرما و با توجه به تاریخ تایید صورت وضعیت مذکور ثبت نمایند؛ این مسئله صرفا در زمان ارسال معاملات فصلی قابل اجرا خواهد بود.

با این وجود، برای این گونه قراردادهاعدم تطابق درآمد ابرازی حاصل از درصد پیشرفت کار با فهرست‌های تنظیمی کارفرما یا پیمانکار بر اساس صورت وضعیت‌های تایید شده، موجب بی‌اعتباری دفاتر و یا تعلق جرائم ماده 169 مکرر ق.م.م نخواهد بود.

نحوه ثبت اطلاعات پیمانکار در معاملات فصلی

پیمانکاران و یا مجریان خدمات، موظفند اطلاعات قراردادهای خود را بر اساس زمان وقوع رخدادها به شرح زیر ثبت نمایند:

زمان انعقاد قرارداد

برای پیمانکار در زمان عقد قرارداد دو حالت ممکن است رخ دهد:

♦ انعقاد قرارداد همراه با دریافت پیش پرداخت

♦ انعقاد قرارداد بدون پیش پرداخت

در هر دو حالت پیمانکار موظف به ثبت هیچ گونه اطلاعاتی در سامانه معاملات فصلی نیست؛ صرف رد و بدل کردن پیش پرداخت و یا پیش دریافت، ملاک ثبت قرارداد نیست.

هنگام تایید صورت وضعیت عملکرد یا فاکتور فروش

اطلاعات صورت وضعیت‌های تایید شده و یا فاکتورهای ارائه خدمات در بخش “نوع کالا و خدمات” با ذکر شماره قرارداد، ذکر می‌شود.

نکته

پیمانکاران باید در بخش “نوع پیمانکار” به موارد زیر دقت کنند:

♦ حقیقی یا حقوقی بودن شخصیت پیمانکار

♦ عادی یا خارجی بودن تابعیت پیمانکار

توضیح بخش های تکمیل شده تصویر صورت وضعیت تایید شده پیمان های بلندمدت

مبلغ کل قرارداد: مبلغ کل قرارداد بدون کسورات و اضافات و بدون احتساب مبالغ صورت وضعیت‌ها و سایر اقساط

هنگام ثبت کلیه صورت وضعیت‌های یک قرارداد، “مبلغ کل قرارداد” بدون تغییر و مبلغ اولیه مورد توافق است.

مبلغ ناخالص صورت وضعیت تایید شده: مبلغ مربوط به صورت وضعیت تایید شده فصل مورد نظر

کسورات: مجموع کسورات قانونی نظیر سپرده‌های حسن انجام کار و بیمه‌ای

مبلغ خالص صورت وضعیت تایید شده: مبلغ صورت وضعیت پس از کسر کسورات بیمه ای و تخفیفات

مالیات بر ارزش افزوده: مبلغ 6% مالیات بر ارزش افزوده موجود در صورت وضعیت تایید شده و یا صورتحساب‌های مربوطه

عوارض ارزش افزوده: مبلغ 3% عوارض ارزش افزوده (عوارض شهرداری) موجود در صورت وضعیت تایید شده و یا صورتحساب‌های مربوطه

نحوه ثبت اطلاعات قرارداد پیمانکاری برای کارفرما در معاملات فصلی

کارفرمایان و یا دریافت کنندگان خدمات باید اطلاعات قراردادهای خود را بر اساس زمان وقوع رخدادها به شرح زیر در گزارشات فصلی اعلام نمایند:

زمان انعقاد قرارداد

کارفرما در زمان عقد قرارداد باید کلیه اطلاعات قرارداد را با ذکر کلیه مبالغ پرداختی در بخش پیمان های بلند مدت ثبت و ارسال نماید؛ به عبارت دیگر، نیازی به درج مواد خریداری شده به صورت مستقل در بخش خریدها نیست.

هنگام دریافت فاکتور از پیمانکار یا فروشنده

اطلاعات فاکتورهای دریافتی در بخش خرید ثبت می‌شود؛ دقت نمایید که در فیلد “نوع کالا و خدمات” شماره قرارداد درج می‌شود.

 نکات

♦ کارفرمایان برای ثبت قراردادهای مناقصه و یا مقاطعه کاری خود، باید در قسمت نوع گزارش، “قرارداد پیمانکاری” را انتخاب نمایند.

♦ برای صدور هر گونه خدمات پیمانکاری به خارج از کشور، انتخاب گزینه “صادرات خدمات پیمانکاری” و تکمیل اطلاعات مورد نیاز ضروری است.

♦ کارفرما پس از دریافت صورت وضعیت‌ها و تایید آنها، باید پس از ثبت مشخصات فردی، اطلاعات مربوط به تاریخ صدور و تایید صورت وضعیت، شماره صورت وضعیت و همچنین مبلغ کل قرارداد را نیز وارد نماید.

زمان اعلام قرارداد پیمانکاری در معاملات فصلی

مهلت ارسال معاملات فصلی، 45 روز پس از پایان هر فصل است. در صورتی که پیمانکار در طول فصل مذکور، بر اساس قرارداد پیمانکاری داد و ستد مالی انجام داده باشد، موظف به ثبت اطلاعات آن تا 45 روز پس از پایان فصل در گزارشات فصلی است. از جمله این مراودات می‌توان به خرید مواد اولیه و یا تایید صورت وضعیت پیمانکار توسط کارفرما و پرداخت وجوه مورد تایید به او اشاره نمود. اما در صورتی که پیمانکار صورت وضعیتی ارائه دهد که تا پایان فصل تایید نشود، زمان ارسال اطلاعات صورت وضعیت مذکور، فصل بعدی خواهد بود.

نحوه ثبت قرارداد پیمانکاری چند مرحله ای در گزارشات فصلی

برای آشنایی با نحوه ارسال صورت معاملات فصلی پیمانکاران، به مثال زیر توجه نمایید. در این مثال قرار است نحوه ثبت قرارداد پیمانکاری در حالتی مطرح شود که پیمانکار دسته اول، بخشی از قرارداد را به پیمانکار دسته دوم می‌سپارد.

مثال

شرکت ساختمانی الف قراردادی برای احداث یک پل روگذر با بخش عمران شهرداری منعقد می‌نماید.

♦ مبلغ کل قرارداد شرکت الف با شهرداری: 500,000,000,000 ریال

♦ موعد بهره‌برداری از پل: 1 سال بعد

در این میان شرکت الف ساخت قسمت‌های فلزی پل را به شرکت ب می‌سپارد.

♦ مبلغ کل قرارداد شرکت ب با شرکت الف: 90,000,000,000 ریال

به این ترتیب:

کارفرما: شهرداری

پیمانکار دسته اول: شرکت الف

پیمانکار دسته دوم: شرکت ب

در ادامه به نحوه ثبت اطلاعات قرارداد شرکت الف در گزارشات فصلی، برای سه ماهه دوم پس از انعقاد قرارداد می‌پردازیم.

در سه ماهه دوم، شرکت الف یک صورت وضعیت به مبلغ 500,000,000 ریال از شرکت ب دریافت و تایید نموده است؛ این صورت وضعیت برای شرکت الف به معنای خرید مصالح برای پروژه در دست احداث است؛ به این ترتیب باید در بخش گزارشات خرید ثبت شود.

دقت کنید که شرکت الف ممکن است به جز این پروژه، در پروژه‌های دیگری نیز فعال باشد؛ که باید کلیه خریدها و یا صورت وضعیت‌های تایید شده دریافتی از پیمانکاران دسته دوم را در بخش گزارشات خرید ثبت نماید.

شرکت الف، 2 صورت وضعیت به مبالغ 8,350,000,000 ریال و 1,580,000,000 ریال به کارفرمایان ارائه نموده که تایید شده‌اند. همچنین در اواخر سه ماهه دوم، یک صورت وضعیت به مبلغ 2,240,000,000 ریال به یکی از کارفرمایان ارائه داده که هنوز به تایید ایشان نرسیده است.

شرکت الف در بخش فروش تنها می‌تواند صورت وضعیت‌های تایید شده را به عنوان فروش گزارش نماید؛ از این رو دو صورت وضعیت تایید شده را به صورت مجزا  ثبت می‌کند؛ اما صورت وضعیت تایید نشده اگر تا پایان دوره تایید نشود، قابل ثبت نیست.

این شرکت موظف است هنگام ارسال معاملات فصلی، کلیه قراردادهای خود را با همه شرکت‌ها با ذکر شماره قرارداد، گزارش نماید