مالیات بر ارزش افزوده یک روش جدید برای دریافت مالیات می باشد. در کشور ما ایران، دریافت مالیات بر ارزش افزوده برای اصلاح ساختار مالیاتی و اقزایش درآمد دولت به تصویب رسیده و از نیمه دوم سال 1387 به اجرا گذاشته شده است. بر اساس ماده 23 قانون مالیات بر ارزش افزوده، دیرکرد در پرداخت مالیات های مورد موضوع این ماده، مشمول 2% مالیات در ماه به نسبت مالیات پرداخت نشده، می باشد.
با توجه به ماده 34 قانون مالیات بر ارزش افزوده و الزام نگهداری اسناد، مدارک و صورت حساب ها به مدت 10 سال، مودیان مالیاتی در صورت مراجعه مامورین مالیاتی می بایست که این مدارک را به ایشان ارائه دهند.
بر اساس این دلایل و با توجه به سیاست های سازمان امور مالیاتی که بیشتر فعالیت این سازمان برای گسترش دامنه تضمین مودیان می باشد، می بایست مودیان نسبت به امور ارزش افزوده خود برای رسیدگی و بررسی دفاتر اقدام کنند و از اشتباهات پیش بینی شده در آینده جلوگیری کنند.
ماده 22 ارزش افزوده
مودیان مالیاتی در صورت عدم انجام تکالیف مقرر در ماده 22 ارزش افزوده و یا درصورت تخلف از مقررات این قانون ، علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه تأخیر ، مشمول جریمه‌ای به شرح زیر خواهند بود:
- عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر معادل هفتاد و پنج درصد ( ۷۵% ) مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد؛
- عدم صدور صورتحساب معادل یک برابر مالیات متعلق؛
- عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات متعلق؛
- عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل بیست‌وپنج درصد ( ۲۵% ) مالیات متعلق؛
- عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل بیست‌وپنج درصد ( ۲۵% ) مالیات متعلق؛
- عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد ، معادل پنجاه درصد ( ۵۰% ) مالیات متعلق؛
- عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست و پنج درصد ( ۲۵% ) مالیات متعلق
موضوع ماده ۲۳ قانون مالیات و عوارض چیست؟
طبق ماده 23 ارزش افزوده تأخیر در پرداخت مالیاتهای موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای به میزان دو درصد (۲%) در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تأخیر خواهد بود.
همانگونه که ذکر کردیم مأخذ محاسبه جرائم تاخیر موضوع ماده ۲۳ قانون، مالیات و عوارض متعلق به دوره پس از کسر مالیات و عوارض پرداختی و قابل کسر (اعتبار مالیاتی) است. در صورتی که مدت تأخیر کمتر از یک ماه باشد، به میزان مدت تأخیر کمتر از یک ماه نیز جریمه قابل محاسبه و مطالبه است.
مثال ماده 23 قانون مالیات و عوارض ارزش افزوده
شرکت کوهرنگ اظهارنامه ارزش افزوده دوره پاییز را در موعد مقرر (مورخ 10 دی) با اظهار مبلغ 200 میلیون ریال مالیات و عوارض فروش و مبلغ 130 میلیون ریال مالیات و عوارض خرید ارسال نمود. به دلیل مشکلات مالی شرکت توان پرداخت ما به التفاوت مالیات و عوارض را تا موعد مقرر نداشت. شرکت در تاریخ 15 اسفند مبلغ این اظهارنامه را پرداخت نمود. مطلوبست محاسبه جریمه موضوع ماده 23 قانون مالیات بر ارزش افزوده.
تاریخ انقضای مهلت پرداخت 15 دی است که با توجه به مفروضات سوال شرکت با دو ماه دیرکرد مبلغ را پرداخت نموده است. بنابراین
| مالیات و عوارض قابل پرداخت | 70 = 130 – 200 |
| جریمه ماده 23 | 2.8 = 2 * 2% * 70 |
شرط مهم بخشودگی جرایم ماده ۲۲ و ۲۳ ارزش افزوده
اغلب دیده می شود که مودیان در مواجهه با موضوع جریمه مالیاتی می گویند:« جرایم که بخشیده می شود!!!». اما آیا عدم انجام تکالیف و وظایف به امید بخشش جرایم امری صحیح است؟
و اما بخشنامه شماره 2/97/200 به این مهم بدین شرح اشاره نموده است:
1- تقسیط بدهی و بخشودگی جرایم مالیاتی قابل بخشش مقرر در قانون به مدیران کل امور مالیاتی سراسر کشور تفویض شده است.
2- بخشودگی جرایم قابل بخشش سال یا سال های مورد درخواست مودیان مالیاتی، منوط به پرداخت اصل مالیات و مانده جرایم (اعم از غیرقابل بخشش یا آن قسمت از جرایم که با بخشودگی آن موافقت نشده است) همان سال یا سال ها، است.
همانطور که ملاحظه میفرمایید، جهت بخشش جرایم پس از جلب نظر مدیر کل امور مالیاتی، تمام اصل بدهی مالیاتی و مانده جرایم را نیز باید پرداخت نمایید.
چند نکته مهم در خصوص محاسبه جرایم و رسیدگی
1- چنانچه مودی مشمول جریمه عدم ثبت نام موضوع بند 1 ماده 22 قانون گردد، مطالبه جریمه عدم تسلیم اظهارنامه تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد منتفی می باشد (بخشنامه 7821).
2- در صـورت عـدم صدور صورتحساب موضوع بند 2 ماده 22 قانون، مـعادل یـک بـرابـر مـالیـات و عـوارض مـتـعلق، جریمه محاسبه و مطالبه می گردد. بنابراین مطالبه جرایم بندهای 3 و 4 در مورد همان صورتحساب موضوعیت نخواهد داشت (بخشنامه 7821).
3- در صورتیکه با انجام رسیدگی‌های لازم تحقق و واقعی بودن معامله از فروشنده مندرج در صورتحساب احراز گردد، صرف نقص اطلاعات صورتحساب از جمله عدم درج کد پستی و سایر موارد مشابه موجبی برای عدم پذیرش اعتبار مالیاتی ارزش افزوده مودیان در نظام مالیات بر ارزش افزوده نخواهد بود (بخشنامه 200/96/110).
4- درصورت احراز اصالت و صحت معامله، مبالغ پرداختی توسط خریدار به عنوان اعتبار مالیاتی قابل پذیرش خواهد بود و صرف عدم ثبت معاملات فصلی، عدم درج شماره اقتصادی و یا عدم تسلیم اظهارنامه توسط فروشنده موجبی برای عدم پذیرش اعتبار خریدار نمی باشد (نامه مدیر کل دفتر رسیدگی و استرداد ارزش افزوده مورخ 22/02/96).
مثال نحوه محاسبه جرائم ماده ۲۲ و ۲۳ ارزش افزوده
در رسیدگی ارزش افزوده سال 97 شرکت الف موارد زیر احراز شد:
شرکت اظهارنامه فصل بهار خود را 10 روز دیرتر ازموعد مقرر ارسال نموده است. مبلغ 400 میلیون ریال مالیات و عوارض فروش و 340 میلیون ریال مالیات و عوارض خرید.
شرکت طی ساال 97 بابت فروش مبلغ 100 میلیون ریال صورتحساب صادر ننموده است.
شرکت اظهارنامه قصل تابستان را با اظهار مبلغ 550 میلیون ریال مالیات و عوارص فروش و 400 میلیون ریال مالیات و عوارص خرید در موعد مقرر ارسال و مبلغ آن را در تاریخ 30 مهر ماه پرداخت نمود (15 روز دیرتر).
مطلوبست محاسبه جرایم موضوع ماده 22 و 23 .
200 = 50% * 400
9 = 1 * 9% * 100
1.5 = 0.5 * 2% * 150
نکته
همانطور که مطلع هستید ماده 22 و 23 ارزش افزوده مربوط به قانون موقت بوده و قانون دائمی ارزش افزوده از دی ماه 1400 قابل اجراست که ماده‌های 35، 36، 37 و 38 قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده به جرائم مالیات بر ارزش افزوده می‌پردازد.
قانون دائمی ارزش افزوده مصوب مجلس شورای اسلامی مورخ 12 تیر 1400 ابلاغ شد و 6 ماه بعد از ابلاغ (از دی ماه 1400) قابل اجراست.
کلام آخر
ملاحظه فرمودید که درصورت عدم رعایت تکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده باید منتظر جرائم مالیات بر ارزش افزوده باشید. گرچه در بسیاری از موارد دیده شده که حوزه مالیاتی درصورت پرداخت اصل مبلغ، تا حد زیادی جرایم را میبخشد. منتهی کوتاهی در شناخت و انجام تکالیف مندرج در این قانون و امید به بخشش جرایم در کار حرفه ای حسابداری منطقی بنظر نمی رسد.
