قرائن و ضرایب مالیاتی چیست ؟ برای تعیین میزان مالیات بر درآمد مشمولان و مودیان یکسری مدارک و مستندات بایستی وجود داشته باشد . این مدارک و مستندات در اصلاح تخصصی در امور مالیاتی قرائن مالیاتی نامیده میشود یعنی بر اساس یکسری قرائن و شواهد که کاملا در قانون مشخص است مالیات مودیان تعیین می شود .
قراین مالیاتی شامل چه مورادی است ؟
شواهد و قرائن مالیاتی انواع مختلفی دارد که بازرسین امور مالیاتی انها را از مودیان درخواست کرده و بر اساس بررسی آنها مالیات تعیین می کنند.
قرائن مالیاتی : خرید سالانه
میزان خریدی که هر موسسه سازمان یا شرکت و یا بنگاه اقتصادی در طول سال انجام می دهد جزو قرائن مالیاتی بوده و توسط بازرسان اداره امور مالیات بررسی می گردد . خرید سالانه می تواند هر گونه خریدی اعم از مواد اولیه ، دستگاه ، امور رفاهی و غیره باشد که مودیان حتما باید همه اسناد ان را حفظ کنند.
قرائن مالیاتی: فروش سالانه
هر گونه فروش محصول ، خدمات و غیره در یک بنگاه اقتصادی به عنوان قرائن مالیاتی محسوب شده و بازرسان اداره مالیات اسناد مربوط به آنها را مورد بررسی قرار داده و بر اساس آن مالیات تعیین می کنند.
قرائن مالیاتی علاوه بر خرید سالانه و فروش سالانه می تواند شامل درآمد ناویژه ، میزان تولید در کارخانجات ، ارزش حق واگذاری محل کسب ، مبالغ پرداخت شده به عنوان حق الزحمه و حق التحریر به دفاتر اسناد رسمی و موارد دیگری که به نظر و تشخیص بازرسان مالیاتی بستگی دارد .
ضرایب مالیاتی چیست ؟
ضرایب مالیاتی یکسری ارقام به صورت درصد هستند که در تعیین مالیات علی الراس در نرخ های تعیین شده برای مالیات بر درامد اعمال میشوند .
تعیین ضرایب مالیاتی از چه طریقی صورت می گیرد ؟
مطابق بند الف ماده 154 سابق ق.م.م، هر سال کمیسیونی متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی، نماینده شورای مرکزی اصناف، نماینده نظام پزشکی در خصوص مشاغل وابسته به پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در رابطه با سایر مشاغل در سازمان امور مالیاتی کشور تشکیل میشود و پس از بررسی و تحلیل مسائل اقتصادی دفترچه ضرایب مالياتی را برای مشاغل مختلف تعیین و منتشر می‌کنند. اگر عنوان شغلی در جدول ضرایب مالیاتی نباشد، برای تعیین ضریب مالیاتی آن از مشاغل مشابه استفاده میشود.
برای تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس، لازم است دو عامل، قرینه مالیاتی (اسناد و مدارک) و ضریب مالیاتی در یکدیگر ضرب شوند.
ضریب مالیاتی * قرینه مالیاتی = درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس
ضرایب مالیاتی توسط یک کمیسیون با حضور نمایندگان بانک مرکزی و نمایندگان سازمان امور مالیاتی ، نماینده شورای اصناف ، نماینده نظام پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تعیین می شود و این ضرایب بر اساس اوضاع اقتصادی کشور و نظر جمعی این نمایندگان به صورت سالانه تصویب و به رسما به افراد و ارگان های ذیربط ابلاغ می گردد .
ضرایب تشخیص درآمد مشمول مالیات عملکرد به دو دسته تقسیم میشوند:
1- اشخاص حقوقی و حقیقی که به خرید و فروش کالا و تولید اشتغال دارند.
2- اشخاص حقوقی و حقیقی که ارائه دهنده نوعی خدمات هستند.
مثال ضرایب مالیاتی
دریافتی یک بنگاه مشاوراملاک سالانه مبلغ 100,000,000 ریال است. در سال 1397 ضریب مالیاتی 45% هست.
| سود خالص یا درآمد مشمول مالیات | 45،000،000 | 45%*100،000،000 |
اگر فرض کنیم سقف معافیت مالیاتی درسال مذکور 50,000,000 ریال باشد، چون مبلغ اظهارنامه زیر سقف معافیت مالیاتی هست، این بنگاه مشمول مالیات نمی‌شود.
آیا امکان تغییر ضرایب مالياتی هست؟
ضرايب مالياتی پس از تصويب در كميسيون به شهرستان‌ها ابلاغ میشود. سپس جلسه‌ای با حضور افرادی از جمله رئيس سازمان امور مالياتی شهرستان، رياست اتاق بازرگانی و قائم مقام شورای اصناف و نظام پزشكی تشكيل میشود و در خصوص جدول ضرايب مالياتی با توجه به شرايط اقتصادی و تجاری شهرستان گفت‌وگو می‌كنند. در صورتی كه تقاضای تغيير در ضرايب را داشته باشند می‌توانند با ارائه دلايل موجه، درخواست خود را اعلام نمايند. اگر سازمان مركزی با درخواست موافقت نمايد؛ در جدول ضرايب مالیاتی به صورت رسمی تغييرات ايجاد می‌گردد.
چنانچه شورای اصناف، نظام پزشکی و یا اتاق بازرگانی در شهرستانی وجود نداشته باشد، یکی از اعضای فرمانداری به عنوان قائم مقام فرمانداری انتخاب میشود؛ این شخص با در نظر گرفتن اوضاع اقتصادی شهرستان می‌تواند درخواست تغییر ضرایب را بدهد.
جدول ضرایب مالیاتی و دفترچه ضرایب مالیاتی آیا همچنان اعتبار دارد؟
مطابق بند 2 ماده 97 ق.م.م مصوب 31 تیر ماه سال 1394، قوانین در خصوص مالیات علی الراس تغییر یافت و محاسبه مالیات از طریق علی الراس لغو گردید. به عبارت دیگر، از سال 98 به بعد دیگر ضرایب مالیاتی و ماليات علی الراس وجود ندارد و دفترچه ضرايب مالياتی فاقد اعتبار است. مطابق اين قانون، از عملكرد سال 1398 به بعد، مالیات مودیان با استفاده از روش خوداظهاری محاسبه میشود.
نكته : مطابق مفاد ماده 95 ق.م.م، صاحبان مشاغل موضوع این فصل موظفند دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط تنظیم می گردد؛ برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آنها تنظیم کنند.
خود اظهاری مالیاتی چیست؟
روشی است كه طی آن مودی کلیه درآمدها و هزینه‌های خود را شخصا در اظهارنامه مالياتی اعلام و به سازمان امور مالياتی ارسال می‌نماید. به بیان دیگر، مبنا و ملاک تعیین مالیات در واقع مبالغی است که طی اسناد و مدارک توسط خود مودی تحت عنوان اظهارنامه مالیاتی و به شیوه خوداظهاری مالیاتی اعلام و ثبت میشوند. بنابراین از عملکرد سال 1398 به بعد، در راستای شفاف سازی مالیاتی، اظهارنامه ها باید با رعایت دستورالعمل‌ها در زمان مقرر (تا پایان 31 خرداد هر سال) برای اشخاص حقیقی و برای اشخاص حقوقی (تا پایان 31 تير ماه هر سال) توسط مودیان ارسال شود.
ماده ۹۷ ق م م درباره ضرایب مالیاتی چه میگوید؟
- اظهارنامه‌های مالیاتی بدون رسیدگی پذیرفته شده و برای مودیان برگ قطعی صادر میشود.
- سازمان امور مالیاتی مطابق قانون مختار است تعدادی از اظهارنامه‌های مالیاتی را به صورت تصادفی یا طبق معیارهای تعیین شده انتخاب و مورد رسیدگی قرار دهد.
- مودیان موظفند اطلاعات مربوط به خرید، فروش، درآمد و هزینه‌های خود را به صورت کامل و شفاف در اظهارنامه مالیاتی ابراز کنند؛ به صورتی که هیچگونه مغایرتی با اطلاعات پایگاه داده‌های سازمان نداشته باشد. در غیر این صورت مشمول جرایم مالیاتی میشوند و نمی‌توانند از مزایای خوداظهاری استفاده نمایند.
- لازم به ذکر است در صورت عدم ارائه اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی، سازمان با استفاده از اطلاعات بانک‌های اطلاعاتی اظهارنامه برآوردی برای آنها صادر و ابلاغ می‌نماید. اما مودی مشمول جرایم عدم تسلیم اظهارنامه خواهد شد.
بدون شک در صورتی که ماده 169 ق.م.م به صورت جدی و دقیق به اجرا در بیاید، شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در نظام مالیاتی کشور خواهیم بود. نظام مالیاتی که در آن شفافیت بالایی وجود دارد و امکان فرارهای مالیاتی و تخلف به کمترین میزان خود خواهد رسید و عدالت برای همگان برقرار خواهد شد.
