تطبیق اظهارنامه ارزش افزوده با گزارشات فصلی، اینگونه است که برای بعضی از حسابداران این سوال و ابهام مطرح میشود که آیا باید مبالغ گزارش فصلی خرید و فروش مالیاتبا ارزش افزوده یکسان باشد؟ جواب منفی است. زیرا باید به مفهوم گزارش فصلی و ارزش افزوده توجه کنیم. همانطور که از نام و علیت گزارش فصلی مشخص است معاملات فصلی برای ثبت خرید کالا و خدمات و فروش کالا و خدمات مرتبط با موضوع فعالیت می باشد. فعالیت اصلی شرکت در روزنامه رسمی و اساسنامه شرکت مشخص شده است. اما اظهارنامه ارزش افزوده برای ثبت کلیه معاملاتی است که بابت آن ارزش افزوده دریافت و یا پرداخت شده و یا ثبت فعالیت های معاف موضوع ماده ۱۲ ارزش افزوده است.
آیا مبالغ معاملات فصلی با اظهارنامه ارزش افزوده باید یکسان باشد؟
مبلغ ارزش افزوده در معاملات فصلی با اظهارنامه ارزش افزوده باید برابر بوده اما یکسان بودن مبلغ خرید و فروش معاملات فصلی با اظهارنامه ارزش افزوده الزامی ندارد.
اظهارنامه ارزش افزوده برای ثبت کلیه معاملاتی که بابت آن ارزش افزوده دریافت و یا پرداخت شده و یا ثبت فعالیت های معاف موضوع ماده ۱۲ قانون ارزش افزوده است.
گزارشات فصلی برای اعلام و ثبت خرید کالا و خدمات و همچنین فروش کالا و خدمات مرتبط با موضوع فعالیت شرکت است. فعالیت اصلی شرکت در روزنامه رسمی و اساسنامه شرکت عنوان شده است. بنابراین لزومی ندارد که تمام ایتم های گزارش شده بابت خرید و فروش در گزارشات فصلی در اظهارنامه ارزش افزوده هم موجود باشد.
طبق ماده 13 آیین نامه اجرایی تبصره 3 ماده 169 ق م م، موارد غیرمشمول از ارسال معاملات فصلی را در مقاله صورت معاملات فصلی (ماده ۱۶۹) چیست؟ توضیح داده‌ایم.
آیا تطبیق صورت معاملات فصلی با اظهارنامه ارزش افزوده ضروری است؟
همانطور که توضیح دادیم فهرست معاملات شامل هرگونه فعالیت تجاری یا غیرتجاری كه منجر به خرید كالا و خدمات و دارایی یا تحصیل درآمد درازای فروش كالا و دارایی یا ارائه خدمت برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل است.
و در اظهارنامه ارزش افزوده خرید و هزینه هایی که بابت آن ارزش افزوده پرداخت کردیم و فروش هایی که بابت آن ارزش افزوده دریافت کردیم و همچنین فعالیتهای معاف موضوع ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده ثبت میشود.
به طور مثال ثبت مبالغ بدون فاکتور و اجرت و…..در سامانه ماده 169 (گزارشات فصلی) پیش بینی شده و باید یکجا ثبت شود اما این موارد در اظهارنامه ارزش افزوده گزارش نخواهد شد. نکته مهم این است که مبالغ خرید و فروش معاملات فصلی دقیقا باید با دفاتر و اظهارنامه مالیات بر عملکرد تطبیق داشته باشد و مبالغ خرید کالا و خدمات در اظهارنامه ارزش افزوده باید با مجموع هزینه های مشمول ارزش افزوده و خرید موجودی دفاتر و اظهارنامه عملکرد یکسان باشد. پیش از این در مقاله ای در مورد مغایرت گیری در حسابداری توضیح داده ایم، هم اکنون به مغایرت یابی بین اظهارنامه ارزش افزوده و معاملات فصلی میپردازیم.
ماده 181 قانون مالیات های مستقیم برای بازرسی مدارک مودیان
طبق ماده 181 ق م م واحد بازرسی مالیاتی در سازمان امور مالیاتی کشور با هدف نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مالیاتی جهت بررسی دفاتر و اسناد و مدارک مودیان تشکیل شده است. طبق تبصره 1 این ماده بازرسی دفاتر، اسناد و مدارک و سوابق مالی موضوع این ماده شامل کلیه دفاتر، اسناد و مدارک و سوابق مالی مربوط به مالیات‌های موضوع این قانون و مالیات بر ارزش افزوده است.
طبق تبصره 3 این ماده هم مودیان مالیاتی باید با هیات‌های مرتبط همکاری کرده و کلیه دفاتر و اسناد و مدارک و سوابق مالی و دستورالعمل کار را در اختیار هیات ها قرار دهند. مودیان در صورت اجتناب از این کار مشمول مجازات مقرر گردیده و از معافیت‌های مالیاتی منابع مختلف درآمدی محروم می‌شوند.
احتمال مغایرت گزارشات ماده 169 با ارزش افزوده طبیعی است
اظهارنامه ارزش افزوده با فهرست معاملات فصلی ممکن است یکسان نباشند که این اتفاق طبیعی ست.
مثلا در مورد خدمات پیمانکاری ملاک ثبت در اظهارنامه ارزش افزوده در زمان صدور صورت وضعیت یا صورتحساب بوده و زمان ثبت در فهرست معاملات فصلی زمان تایید صورت وضعیت هست.
نکته قابل توجه این است که کنترل صورت معاملات فصلی و ارزش افزوده و تطبیق آن با دفاتر و نرم افزار حسابداری و طرف معامله و اظهارنامه عملکرد و تکالیف مرتبط با هر کدام به طور کلی درست انجام شده باشد.
به طور مثال در گزارش ماده ۱۶۹ مکرر تاریخ پرداخت ملاک تشخیص زمان معامله است ولی در ارزش افزوده تاریخ انجام معامله و این مغایرتی است که می تواند وجود داشته باشد و اگر مستند باشد موجب رد دفاتر نخواهد شد.
نحوه تطبیق ارزش افزوده با گزارشات فصلی
نکته مهم اینجاست قبل از تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده حتما صورت معاملات فصلی را در دوره مورد نظرتان تکمیل نمایید. اصلی ترین علت هم مشخص بودن رکوردها در گزارشات فصلی است و شما با خیال راحت می‌توانید عدد نهایی را در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره خود وارد نمایید.
گزارشات فصلی قبل از اظهارنامه ارزش افزوده تطبیق داده شود!
مطابق ماده ۱۶۹ مکرر ق.م.م در اجرا و ارسال صورت معاملات فصلی شما موظفید همه خریدها و فروش هایی که معاف و مشمول هستند را گزارش کنید. اگر به گزینه‌های اکسل مغایرت گیری اظهارنامه ارزش افزوده با گزارشات فصلی بیشتر دقت کنید گزینه ای با این عنوان مشاهده میشود:
فروش ارز، خرید سکه، شمش و طلا
این عنوان حاکی از حساسیت سازمان امور مالیاتی نسبت به این آیتم مهم است. قبلا خرید و فروش کلی ثبت می شد ولی اخیرا به عنوان یک آیتم حساس و مهم درج می‌گردد. مراقب باشید مبلغ مالیات و عوارض دوره مربوطه نباید کوچکترین مغایرتی با اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده همان دوره داشته باشد.
و مبلغ ناخالص خرید و فروش باید تا حدود زیادی با کل مبلغ ناخالص اظهارنامه تطابق داشته باشد. چرا تا حدود زیادی؟ چون ممکن است برخی از آیتم‌های هزینه شامل گزارشات فصلی نشود . مثلاً حقوق و مزایا یا هدایا.
طبق آخرین تغییرات در سامانه امور مالیاتی امکان مشاهده گزارشات فصلی طرف‌های مقابل فراهم است (مشاهده گزارشات/اطلاعات ارسال شده برای شما) که می‌توانید سال و فصل مورد نظر خود را انتخاب کرده و گزارشاتی که طرف های مقابل برای شما ارسال کرده‌اند را ببینید. این فرصت خوبی است که شما متوجه اشتباهات گزارشات ارسالی طرف مقابل شوید و با ارتباط با طرف مقابل برای حذف یا اصلاح آن اقدام نمایید.
اکسل روشی برای مغایرت یابی معاملات فصلی و ارزش افزوده
من شخصا اکسل تطابق اظهارنامه ارزش افزوده با گزارشات فصلی و اظهارنامه عملکرد را به‌صورت یک قاب حیاتی برای کسب و کارها در نظر می‌گیرم. اگر آرایش اعداد در این قاب طبق نظم آهنگ سازمان امور مالیاتی باشد خیلی نباید دغدغه مغایرت و در ادامه آن محاسبه جرایم سنگین را داشته باشید.
ولی اگر این چیدمان در ۴ دوره یکساله در ۳ تکلیف نتایج متفاوتی داشته باشد قطعا باید فکری برای آن بکنید چون در صورت مطلع شدن مغایرت توسط ماموران مالیاتی باید منتظر چالش رد دیگر گزارشات مرتبط با این فرم مهم باشید.
پیشنهاد میشود مقاله نحوه رسیدگی به اظهارنامه ارزش افزوده در سازمان مالیات را مطالعه کنید
کالاهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده
در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده بخشی با عنوان درج کالاهای معاف وجود دارد که در یک ابزار قدرتمند در رفع مغایرت احتمالی در اکسل مغایرت گیری قرار گرفته است. منظور از کالاهای معاف کالاهایی هستند که از ۲ حالت خارج نباشند:
- در ردیف کالاهای ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده باشد.
- در اکسل HS ممیزان مالیاتی قرار داشته باشد.
- مبلغ مالیات و عوارض هنگام خرید و فروش در صورتحساب درج نشده باشد!
برای راحتی شما باید ابتدا تراز معین حسابها را از سیستم حسابداری خود پرینت بگیرید و به قسمت کدینگ هزینه‌ها و دارایی های ثابت مراجعه کنید. کل خرید های شما به جز امانی ها، یا هزینه شده است و یا دارایی. پس می‌توانید کلا مجموع کد حسابها را جمع بزنید و از مبلغ مشمول ارزش افزوده کسر کنید، حاصل جمع کالاهای معاف است که باید در قسمت مشخص شده وارد کنید.
