تا به امروز اکثر ما صادرات را فقط محدود به صادرات کالا می دانیم و با عنوان صادرات خدمات بیگانه ایم حال امروز ما در بلاگ پیش رو سعی داریم تا با این مفهوم نسبتا جدید در جوامع بیشتر آشنا شویم و ابعاد آن را مورد بررسی قرار دهیم پس در ادامه ی این بلاگ با ما همراه باشید.
برای فهم بهتر قضیه در ابتدا باید با مفهوم صادرات به صورت کلی آشنا شد که عبارت است از: انتقال کالا یا ارسال آن از محل مبدا به مقصد، در این فرآیند کالای مورد نیاز از مبدایی مشخص به مقصد یا مقاصدی ارسال می شود. حال شیوه ی جدیدی از صادرات که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است صادرات خدمات است.
برای اینکه بدانیم صادرات خدمات چیست باید بیان داشت صادرات خدمات حالتی است که صادرکننده، انجام یک پروژه یا فعالیت اقتصادی را در خارج از کشور بر عهده می‌گیرید، یعنی در این نوع از صادرات کالایی مورد مبادله قرار نمی گیرد بلکه این انجام خدمت در کشور دیگر است که انجام خواهد گرفت.
تعریف صادرات:
در بازرگانی بین المللی، صادرات (به انگلیسی: Export) کالا یا خدماتی است است که در یک کشور تولید می‌شود و به کشور دیگری فروخته می‌شود. فروشنده این کالاها و خدمات یک صادرکننده است. خریدار خارجی وارد کننده است.
شرایط صادرکننده:
صادر کننده، شخص حقیقی یا حقوقی است که اقدام به خروج کالا از کشور می‌کند.
صادر کننده باید ضمن رعایت موارد لازم برای انجام صادرات، کارت بازرگانی و یا مجوز وزارت بازرگانی داشته باشد.
آشنایی با اصول گمرکی، شیوه بازاریابی، فرآیند حواله یا پرداخت وجه نقد، انتقال کالا به داخل کشور و غیره مواردی است که صادر کننده باید به آن تسلط کامل داشته باشد.
صادرات خدمات:
صادرات خدمات نوع خاصی از صادرات است که هیچ‌گونه کالای فیزیکی در آن جابجا نمی‌شود، در واقع خدمات و مهارت‌های حرفه‌ای، فنی و تخصصی است که به سایر کشورها صادر می‌شد. با استفاده از صادرات خدمات، بدون آنکه کالایی از کشور خارج شود، ارز وارد کشور می‌شود.
صادرات خدمات حالتی است که صادرکننده، انجام یک پروژه یا فعالیت اقتصادی را در خارج از کشور بر عهده می‌گیرید، یعنی در این نوع از صادرات کالایی مورد مبادله قرار نمی گیرد بلکه این انجام خدمت در کشور دیگر است که انجام خواهد گرفت.
انواع صادرات خدمات:
صادرات خدمات می‌تواند در حوزه‌های مختلفی صورت بگیرد:
- انجام پروژه
- طراحی پروژه
- مدیریت طرح
- ساخت
- ترانزیت
- بانکداری
- مشاوره ساخت‌وساز
- مشاوره دانش
- نرم‌افزاری
- کامپیوتر
- معماری
- سرگرمی
- خدمات پزشکی
- خدمات حوزه گردشگری
- خدمات فنی و مهندسی
- و سایر فعالیت‌های مرتبط
صادرات خدمات و کالاها در ایران:
درگذشته ایران جزو کشورهای واردکننده خدمات بود. یعنی بیشتر طرح‌های صنعتی، صنایع نفت و گاز، کارخانه‌ها و غیره به وسیله شرکت‌های خارجی در ایران انجام می‌شد. پس از دهه ۷۰ و با پیشرفت بخش خصوصی کشور، صادرات خدمات در ایران تقویت شد و ایران نیز در زمره کشورهایی قرار گرفت که به‌جای واردکردن خدمات، صادر کننده شد.
موقعیت استراتژیک ایران در خاورمیانه و نزدیک به بازارهای کشورهای اطراف که نیازمند خدمات فنی و مهندسی هستند و از سوی دیگر روابط سیاسی خوب ایران با سایر کشورها، فرصت مناسبی برای حضور و صادرات خدمات ایران در کشورهای منطقه به وجود آورده است؛ در حال حاضر شرکت‌های ایرانی بسیاری در کشورهای منطقه مشغول ارائه پروژه‌های فنی مهندسی صنعتی و غیره هستند.
پیشنهاد می‌شود مقاله مهندسی مالی چیست را مطالعه کنید
مزیت های صادرات خدمات که به پیشرفت کشور کمک می‌کند:
در واقع صادرات خدمات فنی و مهندسی یکی از ستون‌های اصلی توسعه اقتصادی کشورها است و با صادرات آن می‌توان ارز آوری را افزایش داد و از طرفی هم رونق تولید را می‌توان در داخل مرز های کشورهای ارائه دهنده خدمات فنی و مهندسی ایجاد کرد.
مزایای صادرات خدمات فنی و مهندسی عبارتند از:
- شهرت منطقه‌ای و جهانی برای صادرکننده
- ارائه تسهیلات مختلف بانکی به صادرکنندگان
- ارائه تسهیلات بیمه‌ای برای صادرکنندگان
- ارتقاء مهارت‌های منابع انسانی
- حمایت‌های دولتی در زمینه بازاریابی
- برخورداری از سایر امتیازات صادرات کالاهای غیرنفتی
موانع و چالش‌های صادرات خدمات:
به همان اندازه که صادرات خدمات، دارای مزایا است، مشکلاتی نیز بر سر راه آن وجود دارد. دولت‌ها و سیاست‌گذاران با ارائه امتیاز در جهت رفع مشکلات هستند اما هنوز برخی از آن‌ها موانع بزرگی بر سر راه صادرکنندگان خدمات هستند.
- آشنا نبودن مهندسین و صادرکنندگان با قوانین بین‌المللی
- عدم حضور ایران در مناقصات و نهادهای مالی بین‌المللی مانند بانک‌های جهان
- نداشتن تجربه در زمینه بازاریابی بین‌المللی
- حضور رقبای مصرف
- صرف هزینه بیشتر برای تبلیغات و برنده شدن در مناقصه‌ها
- آشنا نبودن با شرایط و ویژگی‌های کشور مقصد
- مشکلات مربوط به ثبت شرکت
- ضررهای مالی ناشی از نوسانات نرخ ارز و نداشتن خدمات پوشش‌دهی ریسک‌های ناشی از آن
- وجود نداشتن شعبه‌های بانکی فعال در کشورهای خارجی به‌منظور تبادل پول نقد
- بروکراسی شدید وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط در کشور هدف که اصولاً کشورهای آسیای میانه هستند.
- طولانی بودن و زمان‌بر بودن صدور ضمانت‌نامه برای شرکت در مناقصه و مشکلات پس از آن
- ضمن آنکه ایران با تحریم‌های متفاوتی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
مهم‌ترین اصل صادرات خدمات:
برخلاف صادرات کالاها که مبنا و اصل آن بر صدور کالا و جسم خارجی است، در صادرات خدمات دانش و مهارت نقش مهم‌تری را دارد. صادرات خدمات عموماً بر پایه دانش صورت می‌گیرد. در این شیوه از صادرات مهارت و تخصص است که باعث شکل‌گیری صادرات می‌شود.
داشتن مهارت و دانش بالا در انجام عملیات، باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش امنیت در فعالیت‌های اقتصادی می‌شود. از سوی دیگر برای موفقیت در صادرات خدمات، باید ارتباط مستمر با بازارهای حرفه‌ای دنیا داشته باشید.
استراتژی های بازاریابی صادرات خدمات:
همان‌طور که گفتیم بازاریابی صادرات خدمات، یکی از چالش‌های پیش روی صادرکنندگان است برای رفع چالش باید به سه استراتژی توجه نمایید.
- استراتژی ورود به بازار
- استراتژی تداوم حضور در بازار
- استراتژی گزینش بازار
صادرات خدمات با کشورهایی امکان‌پذیر است که سابقه واردات از آن‌ها را داشته باشیم. یعنی با آن‌ها قبلاً وارد معامله شده‌اید. صادرات در واقع ارتباط مستمر داشتن با بازارهای حرفه‌ای دنیا است.
شرکت مدیریت صادرات کالا و خدمات چیست:
شرکت مدیریت صادرات یک شرکت کاملا مستقل است که مانند یک دپارتمان انحصاری فروش صادراتی برای صادرکننده‌ها عمل می‌کند و تعهد این شرکت در قبال حفظ رابطه بلندمدت با تولیدکنندگان، ماهیت شرکت مدیریت صادرات را از سایر واحدهای تجاری متمایز می‌کند. به عنوان بخشی از این تعهد، شرکت‌های مدیریت صادرات در زمینه ارتقای ارزش‌افزوده می‌کوشند که این خود یعنی زمینه‌های غیر از بازاریابی بین‌المللی را نیز پوشش می‌دهند.
شرکت مدیریت صادرات، خدمات را در راستای شناسایی و انگیزش تقاضای بازارهای بین‌المللی و همچنین نحوه پردازش و پاسخ صحیح به تقاضای بازارهای خارجی و به عبارتی تسهیل تجارت خارجی به بنگاه‌های تولیدی- صادراتی ارایه می‌دهد که در نتیجه بنگاه‌های اقتصادی از ورود به بازارهای جهانی منتفع می‌شوند و شرکت مدیریت صادرات هم از ایجاد رابطه بلندمدت بین صادرکننده و خریدار سود می‌برد و حاصل آن برای کشور هم نیل به یکی از اهداف مهم توسعه یعنی توسعه صادرات غیرنفتی است. این شرکت نقش بسزایی در از بین بردن خلا اطلاعاتی، ابهامات، تردیدها و سایر ریسک‌های مرتبط با فعالیت در بازارهای خارجی ایفا می‌کند.
نهاد دخیل در صادرات خدمات:
برای انجام صادرات خدمات، نیازمند اقدامات اولیه زیادی هستید تا از تسهیلات دولتی بتوانید استفاده نمایید. برای انجام مراحل اولیه و قانونی صادرات خدمات، باید نهادهای درگیر با این شیوه از صادرات را بشناسید:
- سازمان توسعه تجارت
- اتاق مشترک بازرگانی با کشورهای مختلف
- کمیسیون صادرات خدمات فنی و مهندسی اتاق بازرگانی
- سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های ایران در کشورهایی که صادرات با آن‌ها انجام می‌شود.
- انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران
- صندوق توسعه صادرات خدمات فنی مهندسی
آشنایی با صادرات خدمات فنی و مهندسی:
صادرات خدمات فنی مهندسی، مجموعه روش‌ها و ابزارهای است که استفاده از منابع و عوامل تولید مانند سرمایه، مواد اولیه و نیروی انسانی را امکان‌پذیر می‌کند. این خدمات می‌تواند دامنه گسترده‌ای داشته باشد دامنه خدمات فنی مهندسی شامل طراحی، تدارک، مدیریت و اجرای پروژه توسط شرکت‌ها باشد.
قانون صادرات خدمات فنی مهندسی:
در سال ۱۳۹۹ دستورالعمل اجرایی گواهی صادرات خدمات موضوع تبصره ی ۳ ماده ۲۷ آیین نامه ی اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات که صادر شد، گام بزرگی را در راستای قانونمند کردن صادرات خدمات، تثبیت یک برنامه ی اجرایی مشخص جهت شناسایی صادرکنندگان خدمات، چگونگی فرآیند صادرات و حمایت از فعالان این حوزه در ایران برداشت. با این کار علاوه بر مدون نمودن قوانین و مقررات مربوطه در این حوزه، به تشویق و حمایت از فعالین بخش صادرات خدمات نیز پرداخته شده است.
با تمام این مشکلات پیش رو باید بیان داشت که صادرات خدمات فنی و مهندسی یکی از مناسب ترین و ارزنده ترین راه ها در جهت ارز آوری به کشورهاست و مصداق مهم افزایش سهم صادرات غیرنفتی در کشورها محسوب می شود.
پس می توان با تقویت زیر ساخت های مربوطه و فراهم کردن امکانات مقتضی راه را برای صادرات خدمات و ارز آوری به کشور از طریق صادرات غیر نفتی فراهم کرد.
سؤالات متداول صادرات خدمات:
کشورهای اطراف چگونه مانع صادرات خدمات می‌شوند؟
رقبای قدرتمندی مانند چین و ترکیه درصد استفاده از خدمات صادرات کالا و خدمات در ایران را کمتر کرده‌اند.
انواع مختلف صادرات چیست؟
صادرات کالا، صادرات خدمات، صادرات پروژه، صادرات تلفنی
برای صادرات خدمات مهندسی از چه شیوه‌ای باید استفاده کرد؟
با استفاده از اعتبار مناقصه‌های برگزار شده و یا شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی برای شناخته شدن و ارائه خدمات
وضعیت صادرات خدمات در ایران چگونه است؟
از سال ۱۳۷۳ به مدت ۲۰ سال است که نسل جدیدی از فعالیت‌های فنی و مهندسی با حمایت دولت به کشورهای اطراف صادر شده است. چیزی حدود ۱۵ هزار نفر در قالب ۹۰ شرکت مهندسی و فنی خدماتشان را به سایر نقاط دنیا صادر کرده‌اند.
برای صادرات خدمات چه اقدامات حمایتی وجود دارد؟
برای موفقیت در حوزه صادرات خدمات علاوه بر تلاش و پیگیری‌های بخش مهندسی فنی باید از داخل نیز پشتیبانی شده و برای انجام خدمات تسهیلات بین‌الملل در اختیارشان قرار بگیر است.
رابطه صادرات خدمات با ارتباطات و روابط دیپلماسی چگونه است؟
با بررسی آمارها به ارتباط معنادار میانه صدور خدمات به کشورهایی که ارتباطات دیپلماسی سیاسی و اقتصادی بیشتری با آن‌ها وجود دارد می‌رسیم.
