بارنامه مشخص می کند که آیا بار توسط صاحب کالا به مسئول حمل بار تحویل داده شده است که به عبارتی نقش رسید کالا را دارد. در واقع می توان گفت که با وجود بارنامه، هر گونه ادعایی که بر خلاف مندرجات درون آن توسط طرفین ارائه شود، دارای اعتبار نمی باشد، زیرا تمام شرایط توسط طرفین قبل از صدور بارنامه، تایید شده است.
چرا بارنامه مهم است؟
اهمیت بارنامه به این دلیل است که یک سند الزام‌آور قانونی است که تمام جزئیات لازم را برای پردازش دقیق یک محموله در اختیار حامل و فرستنده قرار می‌دهد. این بدان معناست که در صورت لزوم می‌توان از آن در دعاوی قضایی استفاده کرد.
علاوه بر این، بارنامه امکان تفکیک وظایف را فراهم می‌کند که بخش مهمی از ساختار کنترل داخلی یک شرکت برای جلوگیری از سرقت است. در پاسخ به این سؤال که در بارنامه چه چیز‌هایی نوشته می‌شود باید بگوییم که بارنامه شامل نام و آدرس فرستنده و گیرنده، تاریخ حمل، مقدار، وزن دقیق، ارزش و طبقه‌بندی بار است. علاوه بر این، شرح کاملی از نوع بسته‌بندی استفاده شده، دستورالعمل‌های خاص برای شرکت حمل‌کننده و هر شماره ردیابی سفارش ویژه نیز در بارنامه نوشته شده است.
ضوابط و مقررات بارنامه:
در صدور بارنامه بر اساس ضوابط و مقررات، علاوه بر صادر کنندگان، فرستندگان، گیرندگان و رانندگان نیز بایستی از مقررات آن تبعیت نمایند.
برخی از این مقررات به شرح زیر می باشند:
ضوابط و مقررات بارنامه
در صدور بارنامه بر اساس ضوابط و مقررات علاوه بر صادرکنندگان آن، فرستندگان، گیرندگان و رانندگان نیز بایستی از مقررات تبعیت کنند. برخی از این مقررات به شرح زیر می‌باشد:
الف: صادرکنندگان (شرکت یا مؤسسه حمل و نقل)
- تنظیم یا تکمیل مندرجات بارنامه، به ویژه لحاظ نمودن کرایه حمل برابر قرارداد حمل؛
- صدور بارنامه از مبدأ قانونی شرکت به سایر نقاط کشور؛
- اخذ پروانه عبور برای بارهای ترافیکی و نیز صدور بارنامه جهت آنان؛
- صدور بارنامه تحت پوشش بیمه مسؤولیت حمل (مسؤولیت مدنی حمل‌کنندگان)
ب: فرستندگان
- اعلام مشخصات بار و آدرس دقیق و صحیح محل بارگیری؛
- اعلام مشخصات گیرنده کالا و آدرس دقیق و صحیح محل تخلیه؛
- اعلام مشخصات کالا از نظر تعداد، وزن، ارتفاع، طول، عرض، نوع بسته‌بندی و…
- بارگیری به موقع ناوگان و اعزام آن به منظور جلوگیری از خسارتهای احتمالی .
ج: گیرندگان
- تخلیه به موقع ناوگان به منظور جلوگیری از پرداخت حق توقف؛
- پرداخت کرایه کل درج شده در بارنامه صادره توسط شرکت یا مؤسسه حمل و نقل بهراننده کامیون، کامیونت یا تریلر حامل کالا
د: رانندگان
- نگهداری از بارنامه صادره جهت اخذ کرایه حمل در مقصد؛
- حضور به هنگام بارگیری بار؛
- عزیمت سریع پس از بارگیری در مبدأ برای به موقع رساندن کالا به مقصد؛
- حفظ و نگهداری از محموله بارگیری شده از زمان بارگیری تا زمان تخلیه؛
- حضور به هنگام تخلیه بار در مقصد باربری
پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات گمرک را مطالعه کنید
ضوابط و مقررات بارنامه
انواع بارنامه:
انواع بارنامه ها به شرح زیر می باشد:
- بارنامه دریایی: حمل با کشتی
- بارنامه هوایی: حمل با هواپیما
- بارنامه راه آهن: حمل با قطار
- بارنامه حمل با کامیون
- بارنامه سراسری: حمل با کامیون، قطار و کشتی
- بارنامه حمل مرکب فیاتا
- رسید پست
بارنامه حمل با کامیون:
بارنامه حمل با کامیون سندی غیر قابل تعویض است که حدود مسئولیت های متصدیان حمل و نقل جاده ای را مشخص می کند.
اطلاعات مندرج در بارنامه حمل بار کامیون به شرح زیر می باشد:
- نام و نشانی فرستنده کالا یا کارگزار آن
- نام و نشانی حمل کننده کالا
- نام و نشانی گیرنده کالا
- تاریخ صدور و تاریخ حمل
- وزن خالص و ناخالص محموله
- هزینه های مربوط به حمل و گمرک و غیره
- اطلاعات مالی حمل بار
- اطلاعات مربوط به شخص و خودرو
- مشخصات کالا
- اسناد ضمیمه
- مقررات و کنوانسیون های ناظر بر حمل و نقل جاده ای
بارنامه دریایی Ocean Bill of Lading:
سندی را که توسط شرکت کشتی رانی و یا نماینده آن، در مقابل دریافت کالا جهت حمل صادر می گردد، بارنامه دریایی می گویند.
نکته: این نوع بارنامه سند مالکیت کالا به شمار می رود که قابل معامله است.
انواع بارنامه های دریایی:
بارنامه های دریایی از نظر موقعیت های متفاوت، انواع گوناگونی دارند که به شرح زیر می باشد.
از نظر موقعیت کالا
از نظر تعداد وسیله حمل: بارنامه دریایی مستقیم (Direct Bill of Lading) و بارنامه حمل مرکب (Combined Bill of Lading)
بارنامه چارتر: Charter Party Bill Of Lading اجاره کشتی توسط شرکت یا شخص به منظور حمل کالا و صدور بارنامه
پیشنهاد می کنیم، مقاله سود بازرگانی و حقوق گمرکی را مطالعه کنید
بارنامه چارتر
مقررات و کنوانسیون‌های ناظر بر حمل و نقل جاده‌ای
همانطور که می‌دانیم در صورتی که کالا از طریق جاده حمل گردد ممکن است از یک یا چند کشور بین راه عبور نماید تا به کشور مقصد وارد و در گمرک مقصد , کالا را تخلیه نماید . کشورهای بین راه جهت اطمینان از این که کامیون حامل کالا مقداری از کالا را داخل کشور آنها تخلیه ننموده و یا دارای کالای ممنوعه نمی‌باشد , اقدام به بازرسی کامیونهای ورودی نموده و پس از کنترل مدارک مربوطه و ذکر مقدار کالا , به کامیون مربوطه اجاز ترانزیت از خاک کشور خود را می‌دهند . این شیوه عمل باعث تاخیر در رسیدن کالا به مقصد نهایی و معطلی بیش از اندازه در گمرکات ورودی و خروجی کشورها می‌شود .
به منظور این کاستی در سال ۱۹۵۹ مقرراتی جهت ایجاد تسهیلات در رابطه با تشریفات گمرکی کامیونهای حامل کالا که جاده های بین‌المللی تردد نموده و از گمرکات مرزی کشورهای بین راه عبور می کردند , به وجود آمد .
بر طبق مفاد این مقررات, موسسات حمل و نقل بین‌المللی با خرید دفترچه کارنه تیر برای هر سفر, پرداخت حقوق و عوارض گمرکی محموله کامیون را تضمین می کنند . این ضمانت توسط شرکت های حمل و نقل بین‌المللی به اتاق بازرگانی مبدا سپرده می‌شود و در مقابل , اتاق بازرگانی محل با در اختیار قرار گذاردن دفترچه کارنه تیر ضامن عبور ترانزیت کامیون مربوطه تا گمرک نهائی می‌گردد .
بارنامه هوایی Air way Bill:
راه نامه یا بارنامه هوایی، معمولا در ۱۲ نسخه صادر شده که ۳ نسخه اصلی آن از نظر تجارتی مهم بوده و بقیه نسخه های آن برای قسمت های داخلی شرکت هواپیمایی به کار برده می شود.
این نوع بارنامه باید با مهر شرکت هواپیمایی ثبت شود و شامل اطلاعات مربوط به تاریخ پرواز و شماره پرواز باشد.
نکته: این نوع بارنامه قابل معامله نیست.
نسخه های اصلی موجود در بارنامه هوایی:
- نسخه اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده FOR CARRIER
- نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا FOR CONSIGNEE
- نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا FOR SHIPPER
بارنامه (راه نامه) راه آهن : Railway of Landing
سندی است که توسط شرکت های راه آهن در ایستگاه های بارگیری آنان صادر می شود و شرکت راه آهن طی این سند اعلام می کند که کالای مندرج در راه نامه را تحویل گرفته و متقبل می شود که آن را در مقصد صحیح و سالم همان گونه که تحویل گرفته است، تحویل دهد.
راهنامه راه آهن، غیر قابل معامله و انتقال است و بنابراین با ظهر نویسی نمی توان آن را به دیگری انتقال داد.
مبدا های ورودی کالا در ایران:
- کالا هایی که از مبدا اروپا از طریق کشور ترکیه حمل شده و از مرز رازی وارد ایران می شود.
- کالا هایی که از کشور های اروپایی و یا از طریق ترانزیت کشور های اروپای شرقی و اتحاد شوروی حمل شده و از طریق مرز جلفا وارد ایران می شود.
- کالا هایی که از مبادی راه آهن میر جاوه وارد ایران شده و مقصد این کالا ها ایستگاه راه آهن زاهدان است.
مشخصات موجود در بارنامه راه آهن:
- نام و آدرس فرستنده کالا
- نام ایستگاه مبدا و مقصد کالا
- نام و آدرس گیرنده کالا
- تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه، ابعاد و غیره
- وزن کالا، تعداد بسته ها و مشخصات بسته بندی
- شماره واگن
- ذکر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک
- هزینه حمل کالا (معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه)
پیشنهاد می کنیم، مقاله برگ سبز گمرکی را مطالعه کنید
مبدا های ورودی کالا در ایران
بارنامه و رسید پستی: Courier and post Recipts of Certificate of posting
هنگامی کالا به وسیله پست فرستاده شود، اداره پست یک رسید جهت کالای بسته بندی شده صادر می کند و کالا مستقیما به گیرنده آن طبق آدرس داده شده تحویل داده می شود.
بارنامه شخص ثالث: Third Party Bill of Lading
بارنامه شخص ثالث یعنی اگر در حوزه تجارت بین المللی فروشنده ای نتواند تمامی کالا های تعهد شده مربوط به صادرات را خودش تهیه نماید، ناگزیر از طرف دیگری برای تهیه این اقلام خواهان کمک می شود.
به عبارتی می توان گفت که تهیه قسمتی از کالای خود را به عاملین حمل و نقل و یا فروشنده دیگری واگذار می کند که در این گونه موارد از بارنامه شخص ثالث استفاده می شود.
بارنامه بیات یا کهنه: Stale B/L
ذینفع اعتبار از تاریخ صدور بارنامه، به مدت ۲۱ روز برای ارائه اسناد خود به بانک فرصت دارد. اگر بارنامه پس از مهلت مذکور ارائه نگردد، آن بارنامه بیات و یا کهنه خوانده می شود، مگر آن که بانك مربوطه که به آن بانک گشاينده اعتبار می گویند، مدت اعتبار را افزایش داده باشد.
بارنامه آن بورد: On Board
زمانی که بار در خن کشتی قرار گرفته باشد و حتما با آن کشتی حمل شود، اصطلاحا آن بورد نامیده می شود که این نوع بارنامه اطمینانی برای طرفین خواهد بود.
بارنامه آن دک: On Deck
زمانی که بار در خن کشتی جای داده نشده باشد و روی عرشه کشتی باشد، آسیب پذیر بوده و به ان آن دک گفته می شود. معمولا بانک ها از قبول این نوع خودداری می کنند.
سخن پایانی
بارنامه یک سند مالکیت، برای کالا‌های حمل شده و قرارداد بین متصدی حمل و نقل و فرستنده است. این سند باید همراه با کالای ارسال شده باشد و باید توسط نماینده مجاز حامل، فرستنده و گیرنده امضا شود. اگر به درستی مدیریت و بررسی شود، بارنامه می‌تواند به جلوگیری از سرقت دارایی کمک کند.
بنابراین می‌توان در نهایت گفت که بارنامه یک موضوع بسیار مهم در هنگام انجام محموله برای انتقال محموله یا بار از یک نقطه به نقطه دیگر است. از یک سو، قراردادی است که بین یک حامل و فرستنده برای حمل و نقل کالا وجود دارد و از سوی دیگر، به عنوان رسیدی است که توسط یک حامل برای فرستنده صادر می‌شود.
نسخه اصلی بارنامه در اختیار متصدی حمل و نقل قرار می‌گیرد و یک نسخه از آن نیز باید به بار بسته‌بندی شده نسبت داده شود.
پیشنهاد می کنیم، مقاله مالیات عوارض کالا را مطالعه کنید
