سهام داران با انتخاب اعضای هیات مدیره و اعتماد به حسن عملکرد و درایت آنان سرمایه های خود را به شرکت می سپارند و آنان نیز با بهره گیری از هوش و خلاقیت خود پس از انقضای سال مالی سود مناسبی عاید شرکت و سهام داران می کنند. یک چارچوب قانونی در مورد نحوه پرداخت پاداش به سهام داران و کارکنان وجود دارد که در این مقاله به آنها می پردازیم.
پاداش چیست؟
پاداش که در فرهنگ واژگان پارسی به معنی سزای کار خوب یا بد می باشد در نظام اداری و رویه تجاری ایران به معنی تشویق، انعام یا بهایی است که به کار و عملکرد ویژه و خاص یک فرد یا گروهی از افراد به صورت موردی داده می شود. در حقیقت پاداش دریافتی است که فرد برای جبران زحماتی که بالاتر از سطح استاندارد کاری خود در جهت رسیدن سازمان به اهداف خود متحمل شده است، کسب میکند. این پاداش متناسب با سمت و نوع فعالیت صورت گرفته برای افراد مختلف، متفاوت است.
پرداخت پاداش اعضای هیئت مدیره برای شرکتهای سهامی به چه صورت است؟
ماده ۱۳۴ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت تأکید نموده که مجمع عمومی عادی می تواند نسبت معینی از سود خالص سالانه شرکت (اکنون بدنبال اصلاحات قانونی سال 1395 در قانون تجارت، سود قابل تقسیم ملاک عمل است نه سود خالص سالانه) را به عنوان پرداخت پاداش به اعضای هیئت مدیره شرکت اختصاص دهد.
برابر ماده ۲۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت که در سال ۱۳۹۵ به موجب قانون اصلاح ماده ۲۴۱ لايحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اصلاح شده است این نسبت نمی‌تواند در شرکتهای سهامی عام از ۳ درصد و در شرکت سهامی خاص از ۶ درصد سود قابل پرداخت به سهامداران شرکت بیشتر باشد.
پیشنهاد می شود مقاله نحوه محاسبه عیدی و پاداش کارگران را هم مطالعه کنید
این اصلاحیه تأکید دارد که در هر حال، پرداخت پاداش نمی تواند برای هر عضو موظف هیات مدیره از معادل يک سال حقوق پايه وی و برای هر عضو غيرموظف از حداقل پاداش اعضای موظف هيأت مديره بيشتر باشد.
همچنین این اصلاحیه قانونی، تصریح نموده است که مقررات اساسنامه و هرگونه تصميمی که مخالف با مفاد اين ماده باشد باطل و بلااثر است.
بنابراین؛ اساسنامه همه شرکت های سهامی که از تاریخ اجرای این اصلاحیه قانونی، در خصوص پرداخت پاداش به اعضای هیات مدیره شرکت های سهامی، خلاف قواعد آمره این اصلاحیه قانونی باشند باطل و غیر قابل استناد شده‌اند.
قانون تجارت، برای اعضای هیئت مدیره شرکتهای سهامی (سهامی عام یا سهامی خاص)، دو نوع پرداخت در نظر گرفته است:
- حق جلسه: مبلغ مقطوعی که به ازای هر ساعت حضور در جلسات هیئت مدیره به اعضا پرداخت می‌شود.
- پاداش: درصد مشخصی از سود قابل تقسیم شرکت است.
شرایط و ضوابط قانونی پرداخت پاداش به اعضای هیات مدیره به چه صورت است؟
پرداخت پاداش هیأت مدیره مصوب مجمع عمومی شرکت ها با عنایت به مفاد مواد ۲۳۹ و ۲۴۱ قانون تجارت از محل سود خالص قابل تقسیم انجام می پذیرد
نخستین و مهمترین شرط قانونی پرداخت پاداش به اعضای هیات مدیره شرکت آن است که پرداخت پاداش به اعضای هیأت مدیره در اساسنامه آن شرکت، پیش‌بینی شده باشد.
دومین شرط قانونی برای پرداخت پاداش به اعضای هیات مدیره شرکت سهامی آن است که مجمع عمومی عادی صاحبان سهام، پرداخت پاداش به آنان را تصویب نماید.پاداش دریافتی اعضای هیئت مدیره در شرکتهای سهامی عام از 3 درصد و در شرکتهای سهامی خاص از 6 درصد سودی که به صاحبان سهام داده می‌شود، بیشتر نباشد.
سومین شرط قانونی برای پرداخت پاداش به اعضای هیات مدیره شرکت سهامی، رعایت نصاب ها و الزامات قانونی مربوطه است که در ماده ۱۳۴ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مورد تصریح قرار گرفته است.
پاداش اعضای هیئت مدیره برای شرکتهای دولتی به چه صورت است؟
ماده 84 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، میزان ناخالص حقوق و مزایای دریافتی مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهای دولتی و غیردولتی که به نحوی وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی هستند، مشخص کرده است. بر اساس این قانون ناخالص حقوق و مزایای این افراد نباید از 10 برابر حداقل حقوق مصوب سالانه شورای عالی کار بیشتر باشد.
همچنین پاداش پایان سال اعضای هیئت مدیره شرکتهای فوق تنها به اشخاص حقوقی آنان پرداخت می‌شود؛ و باید تابع قوانین پاداش پایان سال کارکنان باشد. در نتیجه مبالغ پرداختی به مدیران عامل و اعضای موظف هیئت مدیره برابر است با:
- حقوق و مزایا برابر ماده قانونی ذکر شده
و برای اعضای غیرموظف برابر است با:
- حق جلسه ماهانه که نباید از دو برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در هر ماه بیشتر باشد
نکته: هیچ فردی نمی‌تواند اصالتا یا به نمایندگی از شخص حقوقی هم‌زمان در بیش از یک شرکت دولتی، در سمت مدیرعامل یا عضو هیئت مدیره انتخاب شود. در نتیجه هیچ کس نمی‌تواند بیش از یک‌بار از پاداش یا مزایای شرکتهای دولتی بهره‌مند شود.
پیشنهاد می شود مقاله سامانه کدال چیست و چه کاربردی برای سهامداران دارد؟ را هم مطالعه کنید
پاداش کارکنان یک مجموعه اقتصادی به چه صورت است ؟
پاداشهای پرداختی به متصدیان شغل‌های مختلف در یک مجموعه، به دو دسته تقسیم می‌شود:
- پاداش پایان سال
- پاداش افزایش تولید
پاداش پایان سال چیست؟
تمامی کارگاه‌ها و موسسات مشمول قانون کار باید به هر یک از کارکنان خود به ازای هر یک سال کار، معادل 60 روز آخرین مزد آنها را به عنوان عیدی و پاداش بپردازند.
پاداش پایان سال = آخرین مزد روزانه * 60
شرایط پاداش پایان سال چیست؟
- مبلغ پرداختی به کارکنان نباید از معادل 90 روز حداقل مزد روزانه قانونی بیشتر باشد. در حقیقت:
آخرین مزد روزانه * 90 > پاداش پایان سال > آخرین مزد روزانه * 60
- برای کارکنانی که کمتر از یک سال در یک مجموعه فعالیت داشته‌اند، پاداش نسبت به ماخذ 60 روز و ایام کارکرد در سال محاسبه می‌شود. اما مبلغ پرداختی در هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده (90 روز حداقل مزد روزانه قانونی) بیشتر باشد.
- در مجموعه‌هایی که مطابق رویه جاری مجموعه بیش از مبالغ فوق پرداخت می‌نمایند، عرف مجموعه (برای تمامی کارکنان نه فقط مدیران) معتبر خواهد بود.
پاداش افزایش تولید چیست؟
پاداش تولید ضوابطی دارد که مهمترینش مستمر نبودن آن و ثابت نبودن رقم ان است اگر رعایت شود در پایه حقوق تاثیر ندارد وگرنه حالت پوشش ایجاد میکند و باید تاثیر کند.پاداش افزایش تولید، به منظور ایجاد انگیزه برای تولید یا خدمات بیشتر و با کیفیت بهتر، کاهش ضایعات و بالا بردن سطح درآمد کارکنان در نظر گرفته شده است. پاداش افزایش تولید به تناسب درصد کمّی تولیدات، نسبت به تولید مبنا محاسبه و پرداخت می‌شود.
برای برخورداری از این پاداش، قراردادی کتبی مابین نمایندگان کارکنان و نمایندگان کارفرمایان، با رعایت اصول انعقاد قراردادها و مطابق با فرم نمونه وزارت کار منعقد می‌شود. بر اساس این قرارداد، حداکثر مبلغ برای پاداش افزایش تولید، متناسب با افزایش تولید یا کاهش ضایعات و افزایش کیفیت، جمعا تا 50 درصد کل مزد مبنای کارکنان در سال مورد قرارداد خواهد بود.
نحوه انعقاد قرارداد پاداش افزایش تولید، شرایط آن و فرم نمونه قرارداد در سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موجود است.
آیا انواع پاداش مشمول بیمه و مالیات است؟
ففط عیدی و پاداش سالانه و پاداش تولید باشرط اینکه کاملا قواعد رعایت شده باشد و مصوبه داشته باشد و از ۳۰درصد حقوق پایه تجاوز نکند میتواند از بیمه معاف باشد و هیچ معافیتی و سقف و حداقلی گذاشته نشده است کلیه پاداشهای ماهانه بخصوص مستمر و مرتب و ماهانه مشمول بیمه هستند.باید بدانید که:
- پاداش پایان سال از کسر بیمه معاف است
- پاداش افزایش تولید در صورت داشتن تاییدیه از اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار، تا سقف 30% مزد ثابت مشمول کسر حق بیمه نمی‌باشد؛ در غیر این صورت کل مبلغ پرداختی مشمول کسر بیمه خواهد بود
- معادل یک دوازدهم از پاداش پایان سال از پرداخت مالیات معاف است
- پاداش افزایش تولید اگر از سقف معافیت مالیاتی سالیانه (36,000,000 تومان برای سال 99) بیشتر باشد، مشمول مالیات خواهد بود
در این مقاله نیز سعی کردیم شیوه قانونی و اصولی پرداخت پاداش به سهامداران و کارکنان را به طور کامل بررسی کنیم و نکات و موارد مهم و قابل توجه را ذکر کردیم ،امیدوارم که نهایت استفاده را برده باشید.
