نحوه محاسبه حقوق روز کارگر به عنوان تعطیل کاری

روز کارگر بر اساس قانون کار، روز تعطیل رسمی برای کارگران محسوب می شود و کارفرمایان حق ندارند در این روز کارگران را وادار به کار کنند. علاوه بر تعطیلات رسمی کشور، روز کارگر ( 11 اردیبهشت) نیز جزء تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید.بنابراین کارگران در این روز مانند جمعه ها، تعطیل هستند و می توانند از تنها روز خود در سال استفاده کنند.

روز جهانی کارگر بر اساس قوانین قانون کار برای کارگرانی که تابع این قانون هستند روز تعطیل محسوب می شود که مزد آن نیز مطابق ایام تعطیل سال باید به کارگران پرداخت شود و اگر به هر دلیلی کارخانه ای تعطیل نشود، اولاً باید حضور در کار گارگران با توافق بین کارگران و کارفرما باشد و ثانیاً نحوه محاسبه حقوق روز کارگر باید مطابق با اضافه کاری در روز تعطیل برای کارگران باشد.

تعطیل‌ کاری چیست؟

در قانون کار بندهای مهمی به توضیح درباره تعطیل کاری پرداخته است. دو ماده مهمی که در قانون کار صراحتاً به موضوع تعطیل کاری اشاره کرده‌اند، ماده 62 و 63 قانون کار هستند. در ماده 62 به‌صورت شفاف بیان شده که روز جمعه به‌عنوان روز تعطیل برای کارگران باید در نظر گرفته شود. البته توجه به این نکته مهم است که حقوق و مزایای مربوط به روز جمعه باید به‌صورت کامل از سمت کارفرما پرداخت شود.

اضافه کاری روز کارگر:

بر اساس ماده 62 و 63 قانون کار، تعطیلات رسمی کارگران عبارتند از:

• روز جمعه
• تعطیلات رسمی
• روز جهانی کارگر مصادف با 11 اردیبهشت

بر اساس ماده 63 قانون کار، علاوه‌بر تعطیلات رسمی کشور، اول ماه می روز جهانی کارگر (11 اردیبهشت) نیز جزو تعطیلات رسمی کارگران به حساب می‌آید. به این ترتیب کارگران برای اشتغال در روز کارگر، دستمزد بیشتری تحت عنوان اضافه کاری روز کارگر دریافت خواهند نمود.

کاربرد ساعات کار قانون کار 1402:

۱-کارکرد کارگر با ساعات کار قانون کار برابر باشد:

در این حالت اضافه کاری و کسر کار به کارگر تعلق نمی گیرد. حقوق و دستمزد و مزایای کامل قانون کار پرداخت می شود.

۲- کارکرد کارگر از ساعات کار موظفی قانون کار بیشتر باشد:

در این حالت به ساعات کار مازاد بر ساعات کار موظفی اضافه کار گفته می شود. طبق ساعات اضافه کار فوق العاده اضافه کار به کارگر پرداخت می شود.

۳- کارکرد کارگر از ساعات کار موظفی قانون کار کمتر باشد:

این حالت منجر به کسر کار می شود. در این شرایط حقوق و دستمزد و مزایای کارگر به تناسب کارکرد وی پرداخت می شود.

بنابراین کاربرد ساعات کار قانون کار در تمام سال ها از جمله سال 1402 برای کارگران مشخص شد.

جدول ساعات کار قانون کار کارگران در سال 1402 تعداد تعطیل رسمی غیرجمعه:

جدول ساعات کار قانونی در سال 1402 ، یک جدول کاربردی برای کارگران و کارفرمایان و افرادی که وظیفه تنظیم لیست‌های حقوق و مزایای سال 1402 کارگران را بر عهده دارند قابل استفاده‌ است.

ساعت کار هفتگی:

با توجه به قانون کار و ماده ۵۱، حداکثر ساعات کار در روز باید ۸ ساعت باشد (شنبه تا چهارشنبه برابر با ۸ ساعت و پنجشنبه برابر با ۴ ساعت است.) و با توجه به این تبصره، مجموع ساعات کاری در هفته برای کارگرها ۴۴ ساعت است. فرمول محاسبه ساعت کار هفتگی (همان‌طور که در بالا هم نوشتیم) به این صورت است: تعداد روزهای تعطیل در طول هفته×۷.۳۳

ساعت کار روزانه:

ماده ۶۲ قانون کار روزهای جمعه را روز تعطیل اعلام کرده و مزد این روز برای کارگرها محاسبه خواهد شد. ساعت کاری در طول هفته ۴۴ ساعت است و محاسبه ساعات کاری وزارت کار در طول روز به این گونه است:

در هر هفته ۶ روز کاری داریم که با تقسیم بر ۴۴ ساعت کار در هفته به عدد ۷.۳۳ خواهیم رسید، ساعات کاری روزانه ۷ ساعت ۲۰ دقیقه است. ممکن است که این ساعات در برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها کمی ‌بیشتر یا کمتر باشد که در کل باید در طول یک هفته ۴۴ ساعت بیشتر نباشد.

تعریف اضافه کاری و شرایط آن بر اساس قانون کار:

هرگاه ساعات کاری یک کارگر بیشتر از ساعات کار موظف او در یک روز یا یک ماه شود، کار اضافی، “اضافه کاری” نامیده می‌شود.

کار خارج از ساعات کاری، تنها زمانی اضافه کار محاسبه می‌شود که ساعات کار موظفی کارگر طی ماه کامل شده باشد. اگر ساعات کاری در طول ماه از ساعات کار موظفی آن ماه کمتر باشد، کار تحت هر شرایطی اضافه کار محسوب نمی‌شود.

به عنوان مثال شخصی طی هفته 3 روز کاری و روزانه 10:30 ساعت مشغول کار است؛ مجموع کارکرد هفتگی این شخص، 31 ساعت و 30 دقیقه می‌شود. از آنجا که این کارکرد از میزان مقرر در قانون کمتر است، ساعات کار اضافی او در هفته اضافه کار محسوب نمی‌شود.

فرمول محاسبه تعطیل‌ کاری:

همان‌طور که در قسمت‌های قبلی این مقاله گفتیم، تعطیل کاری با نرخ 40% بیشتر از مزد روزانه کارگر محاسبه می‌شود. برای اینکه بتوانید تعطیل‌کاری را محاسبه کنید باید از فرمول زیر استفاده کنید:

با فرمول بالا می‌توانید به‌راحتی مقدار دستمزد پرداختی بابت تعطیل‌کاری به کارگران را محاسبه کنید.

چه وقت اضافه کاری محاسبه میشود؟

اضافه کار فقط زمانی محاسبه می‌شود که ساعات کار موظفی در ماه کامل شود. اگر ساعات کاری در طول ماه از ساعات کار موظفی آن ماه کمتر باشد کار تحت هر شرایطی اضافه کار محسوب نمی شود. مثلا در طول هفته 3 روز کاری و روزانه 10:30 دقیقه کار باشد که مجموع کارکرد هفتگی 31 ساعت و 30 دقیقه می‌شود. که این از میزان مقرر در قانون کمتر است و اضافه کار محسوب نمی‌شود.

پیشنهاد میشود مقاله  نحوه محاسبه اضافه کاری، تعطیل کاری، جمعه کاری و شب کاری را هم مطالعه نمایید

نحوه محاسبه اضافه کاری روز 11 اردیبهشت:

بر اساس ماده 51 قانون کار، دستمزد هر ساعت اضافه کاری، 40% بیشتر از دستمزد هر ساعت کار عادی محاسبه می‌شود. از این رو با توجه به تعطیلی روز کارگر برای کارگران، دستمزد اشتغال به کار آنان در این روز، تعطیل کاری محسوب شده و برای هر ساعت کارکرد، 40% اضافه بر ساعات کار عادی، دستمزد پرداخت می‌شود.

جمعه کاری:

جمعه در ماده ۶۲ قانون کار جزو روز تعطیل هفتگی کارگران تعیین شده است و اگر ماهیت کار طوری باشد که جمعه کارگران کار کنند باید فوق العاده جمعه کاری برای ساعات کار جمعه به میزان ۴۰% پرداخت گردد.

از آنجا که جمعه همه جا تعطیل است و خانواده ها می توانند در کنار هم از این تعطیل استفاده نمایند لذا تعطیلی این روز مزایای بیشتری نسبت به تعطیلی کارگر در روزهای غیر جمعه دارد بنابراین فوق العاده جمعه کاری ۴۰% در نظر گرفته شده که به تعطیلات سایر روزها این فوق العاده تعلق نمی گیرد.

اضافه کاری در قانون کار:

همانطور که در ماده 59 قانون کار اشاره شده است، اضافه کاری نباید بیش از 4 ساعت در روز شود. مگر در شرایط استثنایی و توافق طرفین. طبق این ماده در صورتی که در شرایط عادی اضافه کاری روزانه را 4 ساعت و ماه را 30 روز در نظر بگیریم، مدت زمان اضافه کاری برابر با 120 ساعت خواهد شد.

تفاوت جمعه کاری و تعطیل کاری: فوق العاده۴۰% جمعه کاری متفاوت از ۴۰% موضوع اضافه کاری است:

ساعات کار در طول هفته باید ۴۴ ساعت باشد و در طول روز بیشتر از ۸ ساعت کار انجام نشود، اما اگر کارگر و کارفرما توافق بر اضافه کاری داشتند، باید به شرایط زیر پایند باشند:

• فردی که در حال اضافه کاری است نباید نوجوان باشد.
• اضافه کاری باید به صورت موقت باشد و بیشتر از ۴ ساعت در طول روز نباشد.( در برخی از شرایط اضطراری با توجه به قوانین می‌توان ساعات اضافه کاری را افزایش داد.)
• زمان ساعات اضافه کاری نباید کارگر را مجبور به فعالیت‌های سخت کاری کرد.
• در محاسبه ساعات کاری باید هزینه و مبلغ اضافه کاری هم محاسبه و پرداخت شود.
• برای اضافه کاری کارگر نباید شب کار باشد.
• اگر ساعت کاری کارگر و کارمند، همانند ساعت قانونی باشد، به او اضافه کار تعلق نمی گیرد.
• اگر ساعت کاری کارگر و کارمند، بیشتر یا کمتر از ساعت قانونی باشد، به او اضافه کار تعلق گرفته یا از حقوقش کسر خواهد شد.

نحوه محاسبه تعطیل کاری سال 1402:

پرداخت 40٪ علاوه بر مزد هر ساعت کار عادی بعنوان تعطیل کاری.

به عنوان مثال چنانچه دستمزد روزانه مبلغ 885,165 ریال باشد تعطیل کاری برای هر ساعت برابر با مبلغ زیر میشود

ریال 169,063 = 140% *‌ (885,165/7.33) 

به عبارتی:

اضافه کاری در حالت عادی: ساعت کار  * مزد عادی * 1.4

اضافه کاری در جمعه کاری:  (ساعت کار  * مزد عادی* 1.4) * 1.4

نحوه محاسبه دستمزد جمعه کاری بدون تعطیل شدن در روز دیگر:

بر اساس تبصره 1 ماده 61 قانون کار، تعطیل یک روز معین در هفته برای کارگرانی که روز جمعه خود را به کار اشتغال دارند، اجباری است. به بیان دیگر، اشتغال در روز جمعه بدون تعطیلی در روز دیگر، غیرقانونی است.

آیا ساعات کار بر حقوق و دستمزد کارگران تاثیر دارد؟

هر کارگر و کارمند با توجه به تعداد ساعات کارکرد خود، حقوق و مزایا دریافت خواهد کرد. حداقل میزان دریافتی برای هر کارگر در اول سال و توسط شورای عالی کار و امور اجتماعی مشخص می‌شود. بعد از آن به تصویب هیئت دولت می‌رسد و کارفرماها موظف به انجام آن هستند.

محاسبه ساعات کاری، اضافه کار، مزایا، پاداش و عیدی بر عهده کارفرما است و باید به صورت دقیق انجام شود و به کارگر پرداخت شود.