نمایش تغییرات دارایی‌ها و وجوه نقد شرکت کاری است که صورت جریان وجوه نقد انجام می‌دهد. به عنوان مثال، موجودی حساب بانکی، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و … که می‌توان هرکدام را به پول نقد تبدیل کند. در واقع صورت گردش وجوه نقد به ما می‌گوید که چه مقدار پول نقد وارد شرکت شده و چه میزان آن صرف مخارج گوناگون شده است؛ این یعنی صورت جریان‌های نقد نشان می‌دهد که جریان وجوه نقد به چه شکلی بوده است.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید جریان وجوه نقد برای هر شرکت با توجه به نوع فعالیت‌هایی که دارد می‌تواند با شرکت‌های دیگر متفاوت باشد؛ برای مثال یک شرکت تولیدی به دلیل اینکه خرید مواد اولیه دارد صورت گردش وجوه نقد متفاوتی نسبت به شرکت‌های بازرگانی و سرمایه‌گذاری دارد. در این مقاله درباره قسمت‌های مختلف صورت جریان وجوه نقد صحبت خواهیم کرد.
صورت جریان وجوه نقد چیست و چه فوایدی دارد؟
به‌طور کلی در حسابداری صورت‌های مالی به ۴ دستهٔ ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد دسته‌بندی می‌شوند. در ایران صورت‌های مالی تا پیش از انقلاب تنها محدود به ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت سود و زیان انباشته بود.
از آنجا که صورت سود و زیان برمبنای حسابداری تعهدی است، ممکن است سود خالص جریان نقد عملیات را به‌خوبی نشان ندهد و گاهی ممکن است شرکت سود خالص و رو به رشد داشته باشد ولی به دلیل عدم توانایی در ایجاد جریان نقد دچار مشکل اساسی و ورشکستگی شود که برای رفع این مشکلات از صورت گردش وجوه نقد که بر اساس مبنای نقدی تهیه میشود استفاده شده است. صورت جریان وجوه نقد یکی از گزارش‌های مالی سه‌ماهه است که هر شرکت سهامی در بورس موظف به گزارش آن است.
صورت گردش وجوه نقد طبق استانداردهای IFRS
قابل ذکر است که بر اساس استانداردهای بین المللی حسابداری IFRS(International Financial reporting standards) صورت جریان وجوه نقد (Cash Flow Statement) به ۳ قسمت تقسیم میشود. این بخش‌ها به‌صورت زیر هستند.
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی (Cash Flow from Operating Activities)
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری (Cash Flow from Investing Activities)
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی (Cash Flow from Financing Activities)
جریان نقدی کسب و کار، شبیه به یک اقیانوس است. پرداخت هزینه‌ها جاری بوده و بازدهی‌ها شسته خواهند شد. پول نیز در کسب‌وکار دائماً در حال جذر و مد خواهد بود. شما می‌بایست جریان نقدی را دسته‌بندی کنید تا روند مدیریت وجوه نقد کنترل شود. صورت جریان وجوه نقد، فعالیت‌های یک کسب و کار را منعکس می‌کند.
صورت جریان وجوه نقد چیست؟
صورت جریان وجه نقد، یکی از انواع صورت‌های مالی است که اطلاعات اضافی مربوط به جریان وجوه نقد که یک شرکت برای عملیات جاری خود و سرمایه‌گذاری حفظ می‌کند و همهٔ جریان‌های خروجی پول را که برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در یک بازهٔ زمانی انجام میشود را نشان می‌دهد. این گزارش علل تغییرات وجه نقد و شبه نقد و خلاصه‌ای از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، عملیاتی و تأمین مالی را طی یک بازهٔ زمانی ارائه می‌دهد. این نکته حائز اهمیت است که بر خلاف صورت سود و زیان که بر مبنای تعهدی تهیه میشود، صورت گردش وجه نقد بر مبنای نقدی تهیه میشود تا جریان وجوه نقد شرکت در هر لحظه قابل‌رصد باشد.
از آنجا که صورت سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی است، ممکن است سود خالص جریان نقد عملیات را به‌خوبی نشان ندهد و گاهی ممکن است شرکت سود خالص و رو به رشد داشته باشد؛ ولی به دلیل عدم توانایی در ایجاد جریان نقد دچار مشکلات اساسی و ورشکستگی شود که برای رفع این مشکلات از صورت گردش وجوه نقد استفاده شده است. صورت جریان وجوه نقد یکی از گزارش‌های مالی حذف یک کلمه است که هر شرکت سهامی در بورس موظف به تهیه آن است.
تهیه صورت جریان وجه نقد چه اهمیتی دارد؟
شرکتی را فرض کنید که در حال فعالیت است و کاملاً سودآور به نظر می‌رسد، اما در عمل ممکن است تعهدات مالی شرکت در حال یا آینده به درستی اجرا نشود. تخلف در پرداخت به کارکنان، فروشندگان و طلبکاران، شرکت را از هدف اصلی خود حذف چند کلمه دور می‌کند. برای این که تصویری از جریان نقدی در یک دوره مشخص داشته باشید می‌بایست یک صورت گردش از وجوه نقد تهیه کنید. نگاهی به‌صورت جریان در یک بازه زمانی مشخص، نشان خواهد داد که چه میزان اطمینان نسبت به توانایی شرکت برای ایجاد جریان وجوه نقد و انجام تعهدات مالی در آینده می‌توان داشت. به طور کلی طبق تعریفی که در استاندارد شماره 2 حسابداری از صورت جریان وجوه نقد شده است، این صورت نشان‌دهنده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است.
ارزیابی چند ماه گذشته برای دانستن چگونگی صرف هزینه‌ها و روند فعالیت‌ها در کسب‌وکار بسیار مهم است. به همین نسبت، داشتن یک چشم‌انداز از آینده برای اطمینان از در دسترس بودن منابع مالی برای اجرای تعهدات آینده بسیار مورد توجه خواهد بود.
پیشنهاد میشود مقاله همه چیز درباره صورت گردش وجوه نقد را هم مطالعه کنید
صورت جریان وجوه نقد چه کاربردی دارد؟
صورت جریان‌های نقدی به ما نشان می‌دهد که چه مقدار وجه نقد در طی دورهٔ حسابداری در یک سازمان ایجاد و مصرف‌شده است و نیز آن‌ها را برحسب نوع فعالیت سازمان طبقه‌بندی می‌کند و در نتیجه گزارش صورت جریان وجه نقد که توسط حسابداری شرکت‌ها و یا شرکت‌های خدمات حسابداری تهیه می‌شوند اطلاعات مفیدی را در ارتباط با فعالیت‌های یک سازمان در ایجاد وجه نقد جهت پرداخت سود سهام، پرداخت بدهی‌ها، سرمایه‌گذاری مجدد در سازمان جهت افزایش ظرفیت عملیاتی و نگهداری در اختیار ما قرار می‌دهد.
علاوه بر این، صورت جریان‌های نقدی در مورد فعالیت‌های تأمین مالی یک سازمان که شامل بدهی و حقوق صاحبان سهام (سرمایه) است اطلاعاتی را ارائه می‌کند. هدف اصلی از تهیهٔ صورت جریان وجوه نقد بررسی دلایل تغییرات وجوه نقد در یک بازهٔ زمانی است.
از جمله مهم‌ترین کاربردهای صورت گردش وجوه نقد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابزاری برای مشخص کردن عملکرد مالی یک سازمان است.
- به همراه سایر صورت‌های مالی اساسی برای اندازه‌گیری انعطاف‌پذیری مالی استفاده میشود.
- برای ارزیابی جریان وجوه نقد آتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ابزاری برای ارزیابی توان ایجاد گردش وجوه نقد در آینده است.
- ارزیابی توان تأمین تعهدات پرداخت سود سهام و نیاز واحد به تأمین مالی خارجی.
- ارزیابی آثار رویدادهای غیرنقدی مربوط به فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی.
اهمیت صورت جریان وجوه نقد
شرکتی در حال کار است و کاملاً سودآور به نظر می‌رسد؛ اما در عمل ممکن است تعهدات مالی شرکت به‌درستی اجرا نشود. تخلف در پرداخت به کارکنان، فروشندگان و طلبکاران شرکت را از هدف اصلی خود که کسب و کار است دور می‌کند. برای این که تصویری از جریان نقدی در یک دوره مشخص داشته باشید می‌بایست، یک صورت جریان از وجوه نقد تهیه کنید. نگاهی به‌صورت جریان در یک بازه زمانی مشخص، شرکت را برای پرداخت صورت حساب‌ها و انجام تعهدات مالی آماده خواهد کرد.
جریان نقدی از طریق عملکرد یا عملیات شرکت
این بخش میزان نقدینگی ایجاد شده از وضعیت درآمدی که از طریق دیدگاه تعهدی گزارش‌شده است را اعلام می‌کند. مواردی که در آن بخش قرار می‌گیرند شامل حساب‌های دریافتنی( accounts receivables) و حساب‌های پرداختنی ( accounts payable)و مالیات پرداختنی درآمد (income taxes payable) می‌باشد. به‌طور خلاصه، سرمایه‌گذاران می‌توانند ببینند که چگونه یک شرکت برای خود و عملیاتش سرمایه‌گذاری می‌کند.
صورت گردش وجوه نقد طبق استانداردهای IFRS
قابل ذکر است که بر اساس استانداردهای بین المللی حسابداری IFRS(International Financial reporting standards) صورت جریان وجوه نقد (Cash Flow Statement) به ۳ قسمت تقسیم میشود. این بخش‌ها به‌صورت زیر هستند.
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی (Cash Flow from Operating Activities)
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری (Cash Flow from Investing Activities)
- جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی (Cash Flow from Financing Activities)
جریان نقدی کسب و کار، شبیه به یک اقیانوس است. پرداخت هزینه‌ها جاری بوده و بازدهی‌ها شسته خواهند شد. پول نیز در کسب‌وکار دائماً در حال جذر و مد خواهد بود. شما می‌بایست جریان نقدی را دسته‌بندی کنید تا روند مدیریت وجوه نقد کنترل شود. صورت جریان وجوه نقد، فعالیت‌های یک کسب و کار را منعکس می‌کند.
تجزیه و تحلیل جریان نقدی
جریان نقدی یک شرکت می‌تواند از طریق اعدادی که در وضعیت جریان نقد به‌عنوان نقدینگی توسط فعالیت‌های عملیاتی یا جریان نقدی خالص عملیاتی گزارش می شود، ایجاد گردد. اگرچه، هیچ تعریف جهانی پذیرفته‌شده وجود ندارد. برای مثال، بسیاری از مدیران مالی حرفه‌ای، جریان نقدی یک شرکت را مجموع درآمدهای خالص آن بعلاوه استهلاک آن (هزینه‌های غیر نقدی در صورت سود و زیان) در نظر می‌گیرند. درحالی‌که تحلیل جریان نقدی می‌تواند نسبت‌هایی را برآورد کند، نشانگرهایی که در ادامه بیان می‌شوند می‌توانند نقطه‌ی شروع خوبی برای یک سرمایه‌گذار فراهم کنند تا کیفیت سرمایه‌گذاری جریان نقدی یک شرکت اندازه‌گیری شود.
جریان نقدی عملیاتی/ فروش خالص
این نسبت که تحت عنوان میزان جریان نقدی عملیاتی خالص یک کمپانی به نسبت فروش خالص، یا درآمد (از طریق صورت سود و زیان) بیان میشود، به ما می‌گوید که چه مقدار نقدینگی از طریق هر دلار حاصل از فروش به‌دست‌آمده است. نمی‌توان درصد دقیق و قابل قبولی برای این نسبت مطرح کرد، اما سرمایه‌گذاری با توجه به میزان این نسبت، اگر نسبت درصد بالاتری داشته باشد بهتر است. همین‌طور باید اشاره داشت که صنایع و شرکت‌ها دارای نسبت متفاوتی هستند. سرمایه‌گذاران باید عملکرد این نشانگر را در طول دوره‌های زمانی بلندمدت بررسی کنند تا تغییرات مهم میانگین نسبت جریان نقدی/فروش و ارتباط آن در مقایسه با دیگر شرکت‌های هم‌تراز را متوجه شوند. هم‌چنین باید سرمایه‌گذاران به مقدار افزایش جریان نقدی و افزایش فروش توجه داشته باشند، زیرا باید هر دو مقدار به یک نسبت در طول زمان تغییر کنند.
تهیه صورت جریان وجه نقد چه اهمیتی دارد؟
شرکتی را فرض کنید که در حال فعالیت است و کاملاً سودآور به نظر می‌رسد، اما در عمل ممکن است تعهدات مالی شرکت در حال یا آینده به درستی اجرا نشود. تخلف در پرداخت به کارکنان، فروشندگان و طلبکاران، شرکت را از هدف اصلی خود حذف چند کلمه دور می‌کند. برای این که تصویری از جریان نقدی در یک دوره مشخص داشته باشید می‌بایست یک صورت گردش از وجوه نقد تهیه کنید. نگاهی به‌صورت جریان در یک بازه زمانی مشخص، نشان خواهد داد که چه میزان اطمینان نسبت به توانایی شرکت برای ایجاد جریان وجوه نقد و انجام تعهدات مالی در آینده می‌توان داشت. به طور کلی طبق تعریفی که در استاندارد شماره 2 حسابداری از صورت جریان وجوه نقد شده است، این صورت نشان‌دهنده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است.
ارزیابی چند ماه گذشته برای دانستن چگونگی صرف هزینه‌ها و روند فعالیت‌ها در کسب‌وکار بسیار مهم است. به همین نسبت، داشتن یک چشم‌انداز از آینده برای اطمینان از در دسترس بودن منابع مالی برای اجرای تعهدات آینده بسیار مورد توجه خواهد بود.
پیشنهاد میشود مقاله صورت های مالی چیست و انواع آن کدامند؟ را مطالعه کنید
پوشش جریان نقدی آزاد جامع
شما می‌توانید نسبت جریان نقدی آزاد جامع را با تقسیم جریان نقدی آزاد جامع بر جریان نقدی عملیاتی خالص به‌منظور به دست آوردن درصد نسبت انجام دهید. هم چنان هرچه درصد بالاتر باشد، بهتر است.
نحوه تهیه صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد بر مبنای حسابداری نقدی تهیه میشود؛ این یعنی فقط در زمانی که وجه نقد رد و بدل میشود باید در صورت جریان‌های وجه نقد منعکس شود. در واقع صورت جریان وجه نقد، خلأ ناشی از حسابداری تعهدی را پوشش می‌دهد و مدیران شرکت به وسیله این گزارش می‌توانند مشاهده کنند که چه میزان وجه نقد در بازه‌های زمانی مشخص در شرکت وجود دارد.
برای تهیه صورت جریان وجوه نقد در استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی کشورهای مختلف دو روش مستقیم و غیرمستقیم پیش‌بینی استفاده میشود و طبق استانداردهای حسابداری ایران نیز می‌توانید یکی از دو روش مستقیم یا غیر مستقیم را به کار ببرید. با این حال، طبق تحقیقاتی که بر روی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران صورت گرفته است، تقریباً همه این شرکت‌ها از روش غیر مستقیم برای گزارشگری اطلاعات صورت جریان وجوه نقد استفاده می‌کنند. در ادامه به توضیح این دو روش خواهیم پرداخت:
نحوه تهیه صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد بر مبنای حسابداری نقدی تهیه میشود؛ این یعنی فقط در زمانی که وجه نقد رد و بدل میشود باید در صورت جریان‌های وجه نقد منعکس شود. در واقع صورت جریان وجه نقد، خلأ ناشی از حسابداری تعهدی را پوشش می‌دهد و مدیران شرکت به وسیله این گزارش می‌توانند مشاهده کنند که چه میزان وجه نقد در بازه‌های زمانی مشخص در شرکت وجود دارد.
برای تهیه صورت جریان وجوه نقد در استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی کشورهای مختلف دو روش مستقیم و غیرمستقیم پیش‌بینی استفاده میشود و طبق استانداردهای حسابداری ایران نیز می‌توانید یکی از دو روش مستقیم یا غیر مستقیم را به کار ببرید. با این حال، طبق تحقیقاتی که بر روی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران صورت گرفته است، تقریباً همه این شرکت‌ها از روش غیر مستقیم برای گزارشگری اطلاعات صورت جریان وجوه نقد استفاده می‌کنند.
صورت جریان وجوه نقد به روش غیرمستقیم
در روش غیر مستقیم، تمرکز بر سود عملیاتی و تعدیلات مناسب برای دستیابی به خالص جریان وجوه نقد برای دستیابی به خالص جریان وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی است.
حذف یک خط. برای اینکه سود عملیاتی که از صورت سود و زیان حاصل میشود را به روش غیرمستقیم حساب کنید، باید سود یا زیان عملیاتی را با انجام تعدیلاتی به خالص جریان‌های نقدی تبدیل کنید. برای این کار باید 6 مرحله زیر را طی کنید:
اول: تعیین سود عملیاتی که شامل صورت سود و زیان میشود.
دوم: تعدیل هزینه‌های غیر نقدی که شامل هزینه‌های استهلاک و هزینه‌های غیر نقدی که شامل مزایای پایان خدمت میشود. از طرف دیگر اقلامی مانند موجودی‌ها، حساب‌های پرداختنی، حساب‌های دریافتنی، پیش‌دریافت‌ها، پیش‌پرداخت‌ها، هزینه استهلاک و هزینه‌های غیرنقدی همواره به سود عملیات افزوده می‌شوند.
مواردی که حتماً می‌بایست اضافه گردند:
- کاهش در حساب‌های دریافتنی
- کاهش موجودی‌ها
- افزایش در حساب‌های پرداختنی
مواردی که حتماً می‌بایست کسر شوند:
- افزایش در حساب‌های دریافتنی
- کاهش در حساب‌های پرداختنی
- افزایش موجودی‌ها
سوم: تعادل برای اقلام عملیاتی ترازنامه: الف) افزودن یا کاستن در دارایی‌های مربوط به عملیات ب) افزودن یا کاستن در بدهی‌های مربوط به عملیات.
چهارم: تعادل در باب درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی.
پنجم: تعدیلات سنواتی تأثیرگذار بر اقلام جاری. بدهکار = خارج شدن پول نقد. بستانکار = وارد شدن پول نقد. الف) اگر به‌صورت نقد باشد، ورودی یا خروجی وجه نقد خواهد بود. ب) در غیر این صورت، تأثیر آن بدین وسیله خنثی خواهد شد. ششم: سایر تعدیلات این مورد در مواقعی اتفاق می‌افتد که حساب‌های عملیاتی با دیگر سرفصل‌ها درگیر شود.
تحلیل صورت جریان وجوه نقد چیست و چه کاربردی دارد؟
صورت جریان‌های نقدی یا همان گردش وجوه نقد مشخص می‌کند یک واحد اقتصادی سرمایه خود را چطور خرج می‌کند، این سرمایه چطور وارد این کسب‌وکار میشود و در مجموع تحلیل صورت گردش وجوه نقد وضعیت کلی گردش وجوه نقد را در یک شرکت بررسی می‌کند و به تصمیم‌گیری کمک می‌کند.
صورت گردش وجوه نقد نشان‌دهنده همه نقدینگی‌های یک شرکت است که از طریق فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های این شرکت به وجود می‌آید.
البته هیچ تعریف جهانی پذیرفته شده‌ای وجود ندارد. جریان نقدی در یک شرکت ممکن است بر اساس اعدادی که به عنوان جریان نقد به عنوان نقدینگی شناخته می‌شوند به وجود بیاید. برخی از مدیران مالی نیز جریان نقدی را حاصل جمع درآمدهای خالص یک کسب‌وکار و استهلاک آن می‌دانند.
تحلیل صورت جریان وجوه نقد این امکان را نیز فراهم می‌کنند که نسبت‌های مالی مرتبط با آن را نیز بتوانیم برآورد کنیم. در واقع این تحلیل‌ها از نشانگرهایی بهره می‌برند تا کیفیت سرمایه‌گذاری جریان نقدی یک شرکت بررسی شود. شما در سایت سپیدار سیستم می توانید درباره تجزیه و تحلیل افقی و تجزیه و تحلیل عمودی صورت‌های مالی مطالعه بیشتری داشته باشید.
