نحوه گزارش قراردادهای پیمانکاری در معاملات فصلی

یکی از اصطلاحات مالیاتی که اخیرا به دایره واژگان مالیاتی ایران اضافه شده است، مالیات فصلی است. مالیات فصلی و یا صورت معاملات فصلی، یک روش ابراز درآمد است که تمرکز آن روی بعضی از مشاغل خاص است. اما برخی از اصناف به خاطر نوع فعالیت خود از نحوه ثبت اطلاعات قراردادهای خود در معاملات فصلی آگاه نیستند؛ یکی از این اقشار پیمانکاران هستند.

قرارداد پیمانکاری چیست؟

قرارداد پیمانکاری، نوعی از قرارداد است که در آن، کارفرما جهت انجام پروژه ای که در دست دارد، قراردادی را با پیمانکار منعقد کرده و پیمانکار، متعهد می شود که در زمان تعیین شده، پروژه مربوطه را انجام داده و اجرا نماید. EPC، EP و EPCF از انواع عقد پیمانکاری می باشند.

آیا باید قراردادهای پیمانکاری را در معاملات فصلی ثبت کنیم؟

در زمان عملیات رسیدگی به معاملات فصلی یکی از گزینه‌هایی که در معرض تشخیص جرائم سنگین مالیاتی هستند، شرکت‌های پیمانکاری است؛ زیرا برخی از پیمانکاران حتی از لزوم ثبت قراردادهای خود در معاملات فصلی بی‌خبرند! همچنین بی‌نظمی‌های زیادی در امور مالی و مالیاتی آنها وجود دارد.

در پاسخ به آن عزیزانی که می‌پرسند آیا قراردادهای پیمانکاری یا خدماتی را باید در گزارشات فصلی ثبت کنیم؟ باید بگوییم:

اشخاص حقوقی و یا اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل مشمول ارسال صورت معاملات فصلی موظفند، هر گونه مراوده مالی با خارج از مجموعه خود را با درج اطلاعات طرف مقابل در معاملات فصلی گزارش نمایند. جهت تهيه فهرست معاملات فصلی، كافيست قبل از پایان هر فصل ليستی از خريدها، فروش‌ها و قراردادهای خود آماده نمایید؛ همچنین برای اطمينان از هماهنگی با موارد ارسالی طرف مقابل، از شركت‌های طرف معامله (قرارداد) خود تاييده حساب سه ماهه دریافت کنید؛ تا گزارشات خود را با اطمينان ارسال كنيد و چيزی از قلم نيندازيد.

نحوه ارسال صورت معاملات فصلی پیمانکاران:

قراردادهای پیمانکاری برای ثبت در گزارشات فصلی از دو دیدگاه طبقه بندی می‌شوند:

♦ زمان انجام قرارداد

♦ طرف تنظیم کننده قرارداد (پیمانکار یا کارفرما)

قراردادها بر اساس زمان انجام به دو دسته قراردادهای بلندمدت و قراردادهای کوتاه مدت تقسیم می‌شوند. اما هنگام ثبت در صورت معاملات فصلی، همه قراردادها در دسته پیمان‌های بلند مدت قرار می‌گیرند.

نحوه گزارش قراردادهای پیمانکاری در معاملات فصلی:

قراردادهایی که بین پیمانکار و کارفرما بسته می‌شوند باید در پایان هر فصل در صورت معاملات فصلی منعکس بشوند. طبق متن ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی سال 94، اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می‌شوند مکلف‌اند برای انجام معاملات خود صورت‌حساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورت‌حساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات مذکور را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند.

در همین راستا، سازمان امور مالیاتی برای ثبت قراردادهای پیمانکاری صفحات مجزایی برای کارفرما و پیمانکار در نظر گرفته است. در نتیجه کارفرما و پیمانکار باید موارد مربوط به خودشان را در زمان مشخص شده ارسال کنند.

پیمانکارانی که می‌خواهند درآمد خود را در فهرست معاملات فصلی گزارش کنند، می‌توانند از روش درصد پیشرفت کار استفاده کنند. در صورت استفاده از این روش باید مبلغ صورت وضعیت خود را بر اساس مبلغ صورت وضعیت کارفرما تنظیم کنند. در صورتی که صورت وضعیت پیمانکار با صورت وضعیت کارفرما تطابق نداشته باشد، این امر باعث بی اعتبار شدن اظهارات پیمانکار خواهد شد.

  نکته:

سازمان امور مالیاتی در بخشنامه 200/93/23 مورخه 93/2/27 اعلام نمود: پیمانکارانی که برای شناسایی درآمد، از روش درصد پیشرفت کار استفاده می‌کنند، به منظور یکسان سازی مبالغ ابرازی توسط کارفرما و پیمانکار، موظفند اطلاعات صورت وضعیت خود را بر اساس مبلغ صورت وضعیت تایید شده توسط کارفرما و با توجه به تاریخ تایید صورت وضعیت مذکور ثبت نمایند؛ این مسئله صرفا در زمان ارسال معاملات فصلی قابل اجرا خواهد بود.

با این وجود، برای این گونه قراردادهاعدم تطابق درآمد ابرازی حاصل از درصد پیشرفت کار با فهرست‌های تنظیمی کارفرما یا پیمانکار بر اساس صورت وضعیت‌های تایید شده، موجب بی‌اعتباری دفاتر و یا تعلق جرائم ماده 169 مکرر ق.م.م نخواهد بود.

نحوه ثبت اطلاعات پیمانکار در معاملات فصلی:

پیمانکاران و یا مجریان خدمات، موظفند اطلاعات قراردادهای خود را بر اساس زمان وقوع رخدادها به شرح زیر ثبت نمایند:

مهلت ارسال معاملات فصلی چقدر است؟

دوره ارسال اطلاعات برای خرید و فروش و پرداخت قراردادها سه ماهه بوده و می‌بایست تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل نسبت به ارسال معاملات فصلی اقدام نمود (طبق ماده 10 آیین نامه 46378).

در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری کند چنانچه فروشنده مشخصات خریدار و موضوع مورد معامله را ظرف مهلت یک ماه از زمان انجام معامله در فرم «فهرست امتناع» به اداره امور مالیاتی اعلام نمایند مشمول جریمه از این بابت نخواهند بود.

هنگام تایید صورت وضعیت عملکرد یا فاکتور فروش:

اطلاعات صورت وضعیت‌های تایید شده و یا فاکتورهای ارائه خدمات در بخش “نوع کالا و خدمات” با ذکر شماره قرارداد، ذکر می‌شود.

نکته:

پیمانکاران باید در بخش “نوع پیمانکار” به موارد زیر دقت کنند:

♦ حقیقی یا حقوقی بودن شخصیت پیمانکار

♦ عادی یا خارجی بودن تابعیت پیمانکار

توضیح بخش های تکمیل شده تصویر صورت وضعیت تایید شده پیمان های بلندمدت:

مبلغ کل قرارداد: مبلغ کل قرارداد بدون کسورات و اضافات و بدون احتساب مبالغ صورت وضعیت‌ها و سایر اقساط

هنگام ثبت کلیه صورت وضعیت‌های یک قرارداد، “مبلغ کل قرارداد” بدون تغییر و مبلغ اولیه مورد توافق است.

مبلغ ناخالص صورت وضعیت تایید شده: مبلغ مربوط به صورت وضعیت تایید شده فصل مورد نظر

کسورات: مجموع کسورات قانونی نظیر سپرده‌های حسن انجام کار و بیمه‌ای

مبلغ خالص صورت وضعیت تایید شده: مبلغ صورت وضعیت پس از کسر کسورات بیمه ای و تخفیفات

مالیات بر ارزش افزوده: مبلغ 6% مالیات بر ارزش افزوده موجود در صورت وضعیت تایید شده و یا صورتحساب‌های مربوطه

عوارض ارزش افزوده: مبلغ 3% عوارض ارزش افزوده (عوارض شهرداری) موجود در صورت وضعیت تایید شده و یا صورتحساب‌های مربوطه

نحوه ثبت اطلاعات قرارداد پیمانکاری برای کارفرما در معاملات فصلی:

کارفرمایان و یا دریافت کنندگان خدمات باید اطلاعات قراردادهای خود را بر اساس زمان وقوع رخدادها به شرح زیر در گزارشات فصلی اعلام نمایند:

مهلت ارسال معاملات فصلی بهار1402:

با توجه به مهلت تعیین شده از سوی سازمان، مهلت ارسال لیست خرید و فروش‌ها برای فصل بهار در هر سال، 15 مرداد ماه همان سال است. به این ترتیب مهلت ارسال معاملات فصلی دوره بهار 1402 برای مودیان مشمول ارسال لیست معاملات، تا پایان روز یکشنبه، 15 مرداد ماه 1402 خواهد بود.

هنگام دریافت فاکتور از پیمانکار یا فروشنده:

اطلاعات فاکتورهای دریافتی در بخش خرید ثبت می‌شود؛ دقت نمایید که در فیلد “نوع کالا و خدمات” شماره قرارداد درج می‌شود.

 نکات:

♦ کارفرمایان برای ثبت قراردادهای مناقصه و یا مقاطعه کاری خود، باید در قسمت نوع گزارش، “قرارداد پیمانکاری” را انتخاب نمایند.

♦ برای صدور هر گونه خدمات پیمانکاری به خارج از کشور، انتخاب گزینه “صادرات خدمات پیمانکاری” و تکمیل اطلاعات مورد نیاز ضروری است.

♦ کارفرما پس از دریافت صورت وضعیت‌ها و تایید آنها، باید پس از ثبت مشخصات فردی، اطلاعات مربوط به تاریخ صدور و تایید صورت وضعیت، شماره صورت وضعیت و همچنین مبلغ کل قرارداد را نیز وارد نماید.

جریمه عدم ارسال گزارش فصلی چیست؟ جریمه دیرکرد ماده 169:

در ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص جریمه عدم ارسال صورت معاملات فصلی آمده است:

الف) در صورت «عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود مشمول جریمه‌ای معادل ده درصد (2%) مبلغ مورد معامله‌ای که بدون رعایت ضوابط فوق انجام شده است خواهند بود.

ب) عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور طبق دستورالعمل صادره مشمول جریمه‌ای معادل یک درصد (1%) معاملاتی که فهرست آن‌ها ارائه نشده است خواهد بود.

ج) استفاده کنندگان از شماره اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بردرآمد و همچنین جرائم موضوع این ماده با اشخاصی که شماره اقتصادی آنان مورد استفاده قرار گرفته است مسئولیت تضامنی خواهند داشت.

د) در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری و فروشنده نسبت به اجرای تکلیف قانونی خود مبنی بر تکمیل فرم امتناع و ارسال آن به اداره امور مالیاتی خود اقدام نماید خریدار با توجه به مسئولیت تضامنی مشمول جریمه‌ای معادل2% مبلغ مورد معامله خواهد بود.

نحوه ثبت قرارداد پیمانکاری چند مرحله ای در گزارشات فصلی:

برای آشنایی با نحوه ارسال صورت معاملات فصلی پیمانکاران، به مثال زیر توجه نمایید. در این مثال قرار است نحوه ثبت قرارداد پیمانکاری در حالتی مطرح شود که پیمانکار دسته اول، بخشی از قرارداد را به پیمانکار دسته دوم می‌سپارد.

مثال:

شرکت ساختمانی الف قراردادی برای احداث یک پل روگذر با بخش عمران شهرداری منعقد می‌نماید.

♦ مبلغ کل قرارداد شرکت الف با شهرداری: 500,000,000,000 ریال

♦ موعد بهره‌برداری از پل: 1 سال بعد

در این میان شرکت الف ساخت قسمت‌های فلزی پل را به شرکت ب می‌سپارد.

♦ مبلغ کل قرارداد شرکت ب با شرکت الف: 90,000,000,000 ریال

به این ترتیب:

کارفرما: شهرداری

پیمانکار دسته اول: شرکت الف

پیمانکار دسته دوم: شرکت ب

در ادامه به نحوه ثبت اطلاعات قرارداد شرکت الف در گزارشات فصلی، برای سه ماهه دوم پس از انعقاد قرارداد می‌پردازیم.

در سه ماهه دوم، شرکت الف یک صورت وضعیت به مبلغ 500,000,000 ریال از شرکت ب دریافت و تایید نموده است؛ این صورت وضعیت برای شرکت الف به معنای خرید مصالح برای پروژه در دست احداث است؛ به این ترتیب باید در بخش گزارشات خرید ثبت شود.

دقت کنید که شرکت الف ممکن است به جز این پروژه، در پروژه‌های دیگری نیز فعال باشد؛ که باید کلیه خریدها و یا صورت وضعیت‌های تایید شده دریافتی از پیمانکاران دسته دوم را در بخش گزارشات خرید ثبت نماید.

شرکت الف، 2 صورت وضعیت به مبالغ 8,350,000,000 ریال و 1,580,000,000 ریال به کارفرمایان ارائه نموده که تایید شده‌اند. همچنین در اواخر سه ماهه دوم، یک صورت وضعیت به مبلغ 2,240,000,000 ریال به یکی از کارفرمایان ارائه داده که هنوز به تایید ایشان نرسیده است.

شرکت الف در بخش فروش تنها می‌تواند صورت وضعیت‌های تایید شده را به عنوان فروش گزارش نماید؛ از این رو دو صورت وضعیت تایید شده را به صورت مجزا  ثبت می‌کند؛ اما صورت وضعیت تایید نشده اگر تا پایان دوره تایید نشود، قابل ثبت نیست.

این شرکت موظف است هنگام ارسال معاملات فصلی، کلیه قراردادهای خود را با همه شرکت‌ها با ذکر شماره قرارداد، گزارش نماید