طبق ماده 91 ق.م.م، مزایای غیر نقدی مانند مزایای نقدی، مشمول مالیات میشوند که سقف معافیت مزایای غیر نقدی حداکثر دو دوازدهم معافیت مالیات حقوق (موضوع ماده 84 ق.م.م) است. در این مقاله با ذکر مثال به بررسی مزایای غیرنقدی دریافتی کارکنان، مالیات مزایای غیرنقدی و معافیت دو دوازدهم مزایای غیر نقدی در رابطه با موضوع معافیت‌های مالیاتی در بحث مالیات بر حقوق می پردازیم
مزایای غیر نقدی چیست؟
مزایای مستمر غیر نقدی، شامل استفاده از مسکن و اتومبیل و بن یا خوار بار می گردد. مزایای غیر نقدی نیز شامل حق ایاب و ذهاب، نوبت کاری، مزایای ارزی و فوق العاده کسر صندوق می شود. بازخرید خدمت و مرخصی نیز دو جنبه متفاوت از این مزایا هستند.
مزایای مستمر:
مزایای مستمر مواردی هستند که در چندین ماه متوالی همراه با حقوق اصلی به کارگران پرداخت می‌شود و معمولا در حکم حقوق افراد نیز ذکر میشوند.
برخی از مزایای مستمر عبارتند از:
- حق اولاد
- حق مسکن
- حق ایاب و ذهاب
- حق مسئولیت
- فوق‌العاده‌های بدی آب و هوا
- محرومیت از تسهیلات زندگی
- شرایط محیط کار
- نوبت کاری
- کشیک
- جذب و ...
مزایای غیر مستمر:
مزایای غیر مستمر به استناد قانون کار و مالیات عبارتند است: اضافه کار- پاداش انجام کار – عیدی – پاداش آخر سال – پرداخت هایی برای تهیه لباس – پرداخت هایی برای درمان و معالجه – بهره وری – خسارت اخراج – فوق العاده مسافرت مربوط به شغل – بازخرید خدمت در خاتمه خدمت – بازخرید مرخصی و یا سایر مزایایی که توسط کارفرما طبق قانون به کارکنان پرداخت می شود.
تقسیم بندی مزایا از نظر نوع پرداخت:
مبنای تقسیم بندی در این مورد نوع پرداخت مزایا می‌باشد. با در نظر گرفتن این موضوع، مزایا به شرح زیر تقسیم بندی میشوند:
مزایای نقدی: مزایای نقدی مواردی هستند که به صورت نقد به افراد پرداخت می‌گردد و یا به حساب آنان واریز می‌شود این مزایا شامل کلیه مزایا از قبیل حق اولاد، حق ماموریت، طلب مرخصی و به طور کلی شامل همه مزایا به جز مزایای غیر نقدی می‌باشند.
مزایای غیرنقدی: مزایا غیر نقدی مزایایی هستند که به صورت غیر نقد به کارگران پرداخت می‌شود مانند ارزاق تحویلی در مناسبت‌های خاص مانند عید نوروز یا ماه رمضان، پوشاک، استفاده از مسکن یا خودرو.
مالیات مزایای غیر نقدی:
بر اساس ماده 83 ق.م.م درآمد مشمول ماليات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری يا مزد و يا حقوق اصلی) و مزايای مربوط به شغل اعم از مستمر و يا غير مستمر قبل از وضع كسور و پس از كسر معافيت های مقرر شده.
قانون گذار در تبصره همین ماده قانونی (ماده 83 ق.م.م) درآمد غیرنقدی مشمول مالیات حقوق را به شرح جدول زیر معرفی می‌کند:
| مزایای غیرنقدی |
| مسکن با اثاثیه معادل 25% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود |
| مسکن بدون اثاثیه معادل 20% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود |
| اتومبیل با راننده 10% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود |
| اتومبیل بدون راننده 5% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می‌شود |
| سایر مزایای غیرنقدی معادل قیمت تمام شده برای پرداخت کننده حقوق |
جدول مزایای غیر نقدی مشمول مالیات
معافیت مالیاتی مزایای غیر نقدی
بر اساس بند 13 ماده 91 ق.م.م، مزایای غیرنقدی معادل دو دوازدهم معافیت مالیاتی سالانه حقوق معاف از مالیات هستند، ولی مازاد آن مشمول مالیات است. در حقیقت تنها دو دوازدهم مزایای غیر نقدی معاف از مالیات است.
پیشنهاد می‌شود مقاله جدول حقوق سال ۱۴۰۰ + نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در اکسل را مطالعه کنید
مثال معافیت مزایای غیر نقدی حقوق:
فرض کنید حقوق مشمول مالیات مدیر تولید شرکت تولیدات رضایی، پس از کسورات مربوطه (نظیر حق بیمه و سایر کسورات) معادل 200,000,000 ریال در ماه باشد. یک مسکن بدون اثاثه و یک اتومبیل بدون راننده در اختیار این کارمند است که هر ماه بابت مسکن 15,000,000 ریال و بابت اتومبیل 5,000،000 ریال از حقوق ایشان کسر می‌گردد. مطلوبست محاسبه مالیات حقوق و دستمزد و همچنین مالیات مزایای غیرنقدی دریافتی این شخص.
درآمد مشمول مالیات حقوق حاصل از مسکن (تبصره الف ماده 83)
| درآمد ناخالص مشمول مالیات (ريال) | 40,000,000 = 20% * 200,000,000 |
| درآمد ماهانه مشمول مالیات پس از کسر اقساط مسکن (ريال) | 25,000,000 = 15،000،000 – 40,000,000 |
درآمد مشمول مالیات حقوق حاصل از مسکن
درآمد مشمول مالیات حقوق حاصل از خودرو (تبصره ب ماده 83)
| درآمد ناخالص مشمول مالیات (ريال) | 10,000,000 = 5% * 200,000,000 |
| درآمد ماهانه مشمول مالیات پس از کسر اقساط خودرو (ريال) | 5,000,000 = 5،000،000 – 10,000,000 |
درآمد مشمول مالیات حقوق حاصل از خودرو
سپس به محاسبه مالیات بر درآمد حقوق این کارمند می‌پردازیم؛ درآمدهای این مدیر تولید عبارتند از:
- درآمد حاصل از مزایای غیر نقدی
- درآمد حقوق
محاسبه مالیات بر درآمد حاصل از مزایای غیرنقدی
| مجموع درآمد مشمول مالیات مزایای غیر نقدی (ريال) | 30,000,000 = 5,000,000 + 25,000,000 |
| مجموع درآمد مزایای غیر نقدی برای یک سال (ريال) | 360,000,000 = 12 * 30,000,000 |
درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق حاصل از مزایای غیرنقدی
مالیات مزایای غیر نقدی پس از کسر معافیت ماده 91 (دو دوازدهم معافیت مزایای غیر نقدی)
بر اساس بند 13 ماده 91 ق.م.م، مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان، حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده 84 ق.م.م از پرداخت مالیات معاف هستند.
| معافیت مزایای غیر نقدی معادل دو دوازدهم معافیت مالیات حقوق | 112,000,000 = 672,000,000 * (12 ÷ 2) |
| درآمد مشمول مالیات مزایای غیر نقدی، پس از کسر معافیت ماده 91 ق.م.م (ريال) | 248,000,000 = 112,000,000 – 360,000,000 |
| مالیات سالانه مزایای غیرنقدی (ریال) | 24,800,000 = 10% * 248,000,000 |
| مالیات ماهانه مزایای غیرنقدی (ریال) | 2,066,667 = 12 ÷ 24,800,000 |
نحوه محاسبه مالیات مزایای غیرنقدی پس از کسر معافیت مزایای غیر نقدی
محاسبه مالیات بر درآمد حقوق:
جزء (۵) بند (الف) تبصره (۱۲) قانون بودجه سال ۱۴۰2 کل کشور درباره میزان مالیات حقوق این‌طور می‌گوید:
سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰2 مبلغ صد میلیون (100,000,000 ) ریال تعیین می‌شود.
نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از مجموع مندرج در احکام کارگزینی شامل حق شغل، حق شاغل، فوق العاده مدیریت و فوق العاده مستمر و غیرمستمر و سایر پرداختی ها و کارانه به استثنای عیدی پایان سال به شرح زیر است:
۱-۵- نسبت به مازاد صد میلیون ( 100,000,000 ) ریال تا یکصد و چهل میلیون (140,000,000 ) ریال، ده درصد (10%)
۲-۵- نسبت به مازاد یکصد و چهل میلیون (140,000,000 ) ریال تا دویست و سی میلیون (230,000,000 ) ریال، پانزده درصد (۱۵%)
3-5- نسبت به مازاد دویست و سی میلیون (230,000,000 ) ریال تا سیصد و چهل میلیون (340,000,000) ریال، بیست درصد (۲۰%)
۴-۵- نسبت به مازاد سیصد و چهل میلیون (340,000,000) ریال به بالا، سی درصد (۳۰%)
کلام آخر:
معافیت مزایای غیر نقدی در محاسبه مالیات آنها، برای موسسات و شرکت هایی که پرداخت مزایای غیر نقدی دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. بر همین اساس حسابداران این موسسات موظف هستند تا نوع مزایای غیر نقدی پرداختی به کارمندان موسسه را جهت محاسبه معافیت مزایای غیر نقدی و مالیات آنها به درستی به کارفرمایان گزارش دهند. لازمه چنین امری آموزش صحیح، دقیق، اجرای و مطمئن حسابداران است. آموزش حسابداری حقوق و دستمزد اولین قدم در اجرای دقیق وظایف و تکالیف مالیاتی به عنوان یک حسابدار حرفه‌ای است.
