برخی از مؤدیان تصور می کنند هیچ مرجعی برای رسیدگی و شکایت به تخلفات مأموران مالیاتی نیست و در صورت پیگیری و رسیدگی به تخلف مأموران مالیاتی، ممکن است این کار به ضررشان تمام شود یا در رسیدگی های بعدی ممکن است از بخشودگی ها و معافیت ها محروم شوند در حالی که این تصورکاملاً اشتباه است و مؤدیان باید با حقوق خود آشنا باشند تا بدانند در صورت برخورد با مأمور متخلف چه اقدامی انجام دهند.
گام اول: طرح شکایت
اولین گام در شکایت از تخلفات مأموران مالیاتی، مطرح کردن شکایت می باشد. طرح شکایت به صورت رسمی و یا غیر رسمی انجام می پذیرد: مودیان مشاغل و شرکتها می توانند شکایات را به صورت شخصی و یا از طریق کسب و کار خود به صورت آنلاین به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. شکایت رسمی یکی از مواردی است که ممکن است انتظار داشته باشید رسما بررسی شود. برای انجام این کار می توانید به صورت رسمی از طریق سامانه رسیدگی به شکایات و ارتباطات مردمی سازمان امور مالیاتی کشور اقدام نمایید. از این طریق شما می توانید مشخصات مأمور مالیاتی را ثبت کرده و شکایت خود را مطرح کنید.
اما در شکایت غیر رسمی، می توانید به صورت حضوری به اداره مالیاتی مربوطه مراجعه کرده و شکایت خود را نزد واحد حراست و دادستانی انتظامی مطرح کنید.
شکایت باید به وضوح مطرح شود و نکات زیر در آن مشخص باشد:
- چه اشتباهی از سوی مأمور مالیاتی رخ داده است؟
- زمان این پیشامد تعیین گردد.
- کدام یک از مأمورین مالیاتی عهده دار این مسئولیت بوده اند؟
- عملکرد آنان چه تأثیری بر روی شما و یا مشتریانتان داشته است؟
- نام و آدرس کامل شما باید در شکایت مشخص باشد.
- هر شماره مرجع مرتبط که سوابق مالیات شما را تعیین می کند و تخلف مأمور مالیاتی در ارتباط با آن رخ داده است، را درج کنید.
دادستانی انتظامی مالیاتی، مرجع تعقیب مأمورِ خاطی:
دادستانی انتظامی مالیاتی، مرجع رسیدگی به تخلفاتی است که در حوزه امور مالیاتی اتفاق می‌افتد؛ فرقی نمی‌کند این تخلف از جانب چه شخصی باشد. مثلاً مرجع پیگیری تخلف مالیاتی مؤدی نیز دادستان انتظامی مالیاتی است مانند فرار مالیاتی، کتمان درآمد و … . چون موضوع این نوشتار صرفاً درباره تخلف مأموران مالیاتی است ما در اینجا فقط به این قسمت از صلاحیت دادستانی انتظامی مالیاتی می‌پردازیم.
طبق بند الف ماده ۲۶۴ ق.م.م، وظیفه «رسیدگی و كشف تخلفات و تقصیراتِ مأموران مالیاتی و نمایندگان سازمان امور مالیاتی كشور در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی و همچنین سایر مأموران كه طبق این قانون در امر وصول مالیات دخالت دارند و نیز كسانی كه با حفظ سِمَتْ وظایف مأمورانِ مَزبور را انجام می‌دهند و تعقیب آنها» با دادستانی انتظامی مالیاتی است. بنابراین پس از شکایت شما، واحد دادستانی انتظامی در اداره مربوطه، وظیفه تحقیق و پیگیری شکایت شما را بر عهده دارد.
پس از تحقیق و پیگیری چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
پس از رسیدگی و انجام تحقیقات لازم در زمینه شکایت های مربوطه، دادستانی انتظامی، در رابطه با تخلف صورت گرفته تصمیم گیری نهایی را به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری اعلام می کند. در صورتی که تخلف مأموران مالیاتی توسط دادستان انتظامی مالیاتی مورد تأیید قرار نگیرد، قرار منع تعقیب صادر می گردد و پروند تخلف مأمور مالیاتی بایگانی می گردد. در غیر اینصورت اگر شکایت صحیح بوده باشد و تخلف مأمور مالیاتی اثبات گردد، پرونده تخلف مأمور مالیاتی برای هیئت رسیدگی به تخلفات اداری ارسال می گردد و تصمیم گیری نهایی در رابطه با تخلف صورت گرفته بر عهده این نهاد خواهد بود.
تجدید نظر بر روی رأی صادر شده از سوی هیئت رسیدگی به تخلفات اداری تنها توسط هیئت تجدید نظر و هم چنین دیوان عدالت اداری امکان پذیر می باشد. البته هیئت رسیدگی به تخلفات اداری وظیفه دارد بر امور دادستانی انتظامی نیز نظارت داشته باشد و از این طریق عملکرد دادستانی و عدم سوء استفاده این نهاد از حق صدور منع تعقیب توسط این هیئت مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
پیشنهاد می‌شود مقاله نحوه تقدیم شکایت به دیوان را مطالعه کنید
تفکیکی بسیار مهم:
ممکن است که تخلفی که مأمور انجام داده است یک تخلفِ اداریِ صِرف باشد یا اینکه هم تخلف اداری باشد و هم جرم. یعنی چی؟ بگذارید مثال بزنم. فرض کنید مأمور مالیاتی از صدور برگ مبانی تشخیص خودداری می‌کند، در اینصورت این عمل، صرفاً یک تخلف اداری است و هیچ‌کس هم انتظار ندارد این تخلف، جرم باشد. در مقابل مأمور ممکن است که از مؤدی رشوه دریافت کرده باشد؛ در این فرض، مأمور نه تنها مرتکب تخلف اداری شده است بلکه این عمل جرم نیز محسوب می‌شود و در نتیجه هم مجازات اداری (مانند اخراج یا انفصال) و هم مجازات کیفری (مانند حبس) در انتظار اوست. اهمیتی که این تفیکیک دارد آن است که دادستانی تشخیص دهد که مأمور صرفاً مرتکب تخلف اداری شده است و نه جرم، در اینصورت پرونده به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری ارجاع می‌شود ولی اگر تخلف مأمور به گونه‌ای باشد که دادستانی آن را جرم تشخیص دهد، مکلف است پرونده علاوه‌بر هیئت، به مراجع دادگستری نیز ارسال کند.
هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری:
پس از این که به تشخیص داستان انتظامی قرار منع تعقیب صادر شد یا مطابق نوع تخلف انجام گرفته ضمن تنظیم ادعانامه از جانب دادگستری انتظامی، پرونده علاوه بر ارجاع به مراجع کیفری باید به هیأت رسیدگی به تخلفات اداری هم ارجاع داده شود.
خوب است بدانید وظیفه داستان انتظامی صرفاً دریافت شکایت و انجام تحقیقات لازم برای بررسی و صحت و سقم پرونده است و تصمیم نهایی با هیأت رسیدگی به تخلفات اداری است که برای تخلف یا جرم صورت گرفته مجازات تعیین کند. رأی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری در هیأت تجدید نظر و دیوان عدالت اداری قابل بررسی مجدد است و ممکن است پس از شکایت مؤدی رأی این هیأت پس از بررسی در هیأت عالی نظارت رد شده و باطل اعلام شود.
سخن پایانی
برخی از مؤدیان گمان می‌کنند اگر تخلفات مأمور مالیاتی را مورد پیگیری قرار دهند، این کار ممکن است به ضرر آنها تمام شود چرا که بعداً مأموری که از او شکایت شده یا اداره مربوطه ممکن است، مؤدی را تحت فشار قرار داده و بر او سخت بگیرند. بطور مثال در مالیات او را تعدیل نکنند، جرایم وی را مورد بخشودگی قرار ندهند یا او را از معافیت‌های احتمالی محروم کنند. در پاسخ به این نگرانی باید گفت کاملاً این تصور را باید کنار گذاشت زیرا موارد تعدیل و معافیت و بخشودگی را قانون تعیین می‌کند و در جایی که قانون امتیازی را برای مؤدی در نظر گرفته باشد، مأمور یا اداره مربوطه مکلف به رعایت و اجرای آن است و محروم کردن غیرقانونی مؤدی از امتیازات قانونی، تخلف محسوب می‌شود. بسیاری از این تصورات نادرست درباره قدرت ادارات مالیاتی، ناشی از عدم آگاهی از حقوق خود و تکالیف ادارات مالیاتی است. تنها با آگاهی از قانون است که می‌توانید این تصورات را کنار بزنید.
هدف این نوشته، اطلاع‌رسانی به مؤدیان در مورد نحوه مواجهه و پیگیری تخلفات و سرپیچی‌های مأموران مالیاتی بود. بدیهی است مؤدیان علاوه بر تکالیف متعددی که قانون بر آنها تحمیل کرده است، در مقابل از حق‌های متعددی نیز برخوردارند که این حق‌ها نباید به راحتی نادیده گرفته شود. از این جهت، این مختصر را صرفاً برای آشنایی اجمالی با نحوه احقاق این حقوق در صورت تخلف ادارات امور مالیاتی آوردیم. قطعاً این بحث پیچیدگی‌های بیشتری دارد ولی ذکر همه آنها ما را از سادگی و هدف این نوشته دور می‌کند؛ بدین خاطر از این نوشته را به همین جا ختم می‌کنیم مگر اینکه مخاطبین گرامی در ضمن سؤال‌ها و دیدگاهایی که با ما در میان می‌گذارند، به تفصیل و توضیح بیشتر این نوشتار کمک کنند.
