مالیات یک هزینه مالی اجباری یا نوعی خراج است که توسط یک سازمان دولتی به منظور تأمین هزینه‌های مختلف عمومی یا هزینه‌های دولت، به مالیات دهنده (یک شخص حقیقی یا شخص حقوقی) تحمیل می‌شود. عدم موفقیت در پرداخت، فرار یا مقاومت در برابر پرداخت مالیاتی، می‌تواند طبق قانون مجازات در پی داشته باشد. مالیات‌ها از مالیات‌های مستقیم یا غیرمستقیم تشکیل شده‌اند و ممکن است به صورت پول یا معادل کار آن پرداخت شود. اولین مالیات شناخته شده در حدود سال‌های ۳۰۰۰ تا ۲۸۰۰ قبل از میلاد در مصر باستان اخذ گردید.
بیشتر کشورها برای تأمین مالی نیازهای عمومی، مشترک یا توافق شده ملی و کارکردهای دولت، دارای سیستم مالیاتی هستند. برخی کشورها سیستمی با نرخ ثابت مالیات بردرآمد دارند اما بیشتر کشورها سیستم مالیاتی پلکانی با درآمد دارند. اغلب کشورها بر درآمدهای شخصی و همچنین درآمد شرکت‌ها مالیات وضع می‌کنند. علاوه بر این موارد معمولاً در اکثر کشورها مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث، مالیات بر املاک، مالیات هدیه، مالیات فروش، مالیات بر درآمد یا تعرفه نیز دریافت می‌شود.
تاریخچه مالیات:
در سال 1380، اداره امور مالیاتی طبق ماده 59 برنامه سوم، تاسیس شد و تشکیل سازمان های کل امور مالیاتی در مراکز مختلف کشور به تصویب اداره مدیریت و برنامه ریزی رسید. پس از این اتفاق، اعتبار و سرمایه سازمان امور مالیاتی از سازمان امور اقتصادی و دارایی به طور کامل منقطع شد. پس از احداث این نهاد، تمامی وظایف، حقوق، مسئولیت، امکانات و ساز و برگ موجود در اداره امور اقتصادی و دارایی در نیابت امور مالیاتی و حیطه ی بخش های مالیاتی به این اداره منتقل شد.
ریاست این سازمان را از ابتدای تاسیس تا سال 1383،آقای عیسی شهسوار خجسته بر عهده گرفته بود. پس از احداث اداره امور مالیاتی و مقارن با آن، قوانین مالیاتی مستقیم تصحیح شد. در قوانین پیشین نرخ مالیات تا 54٪ قابل مشاهده بود که اگر مالیات سایر شرکت های تولیدی در نظر گرفته می شد، این عدد به 67٪ می رسید. پس از تصحیح قوانین، برای سود و بهره افراد حقیقی، بیشینه نرخ مالیات، 35٪ تعیین شد اما برای افراد حقوقی ، ثابت و برابر 25٪ در نظر گرفته شد. این مطلب طرح و نقشه هایی که سبب فساد و بی نظمی های اداری می شوند را باطل می کند و مهم تر از آن، موجب ترغیب سرمایه گذاری و شرکت های تولیدی می شود. این موضوع می تواند هزینه ی نهایی تولید محصولات را به شیوه ی قابل توجهی کاهش دهد.
20 رهنمود مهم اداری مالیاتی:
1- اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی یا اداری در قانون رسیدگی به تخلفات اداری می تواند دارای بار وسیع تفسیر و تعبیر برای محکومیت کارمندان متهم توسط هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری باشد.
2- انفصال موقت به مدت یک ماه قابل تجدیدنظر در هیأت تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات اداری نیست.
3- چنانچه آراء صادره از هیأت های بدوی رسیدگی به تخلفات اداری قابل تجدیدنظر نباشد از تاریخ صدور رأی قطعی و لازم الاجرا است.
4- فاصله بین صدور رأی از هیأت رسیدگی به تخلفات اداری و ابلاغ آن از 30 روز نباید تجاوز کند.
5- نصب و عزل اعضای هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری با حکم وزیر یا بالاترین مقام دستگاه مربوطه و عزل آنها رأسآً توسط هیأت عالی نظارت می باشد.
6- هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری به همه مستخدمان تابع قانون مدیریت خدمات کشوری رسیدگی می کند.
7- هرگاه تخلف کارمند عنوان یکی از جرائم مندرج در قوانین جزایی را نیز داشته باشد هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری مکلفند به تخلف کارمند رسیدگی و رأی قانونی صادر نمایند.
8- هرگاه تخلف کارمند عنوان یکی از جرائم مندرج در قوانین جزایی را نیز در بر داشته باشد پرونده امر به مراجع قضائی ارسال ولی رسیدگی قضائی مانع ادامه رسیدگی اداری نخواهد شد.
9- تعیین مجازات انفصال دائم هم در صلاحیت دادگاه عمومی است و هم در صلاحیت هیأت رسیدگی به تخلفات اداری است.
10- ترکیب هیأت های بدوی و تجدیدنظر به تخلفات اداری از سه عضو اصلی و یک یا دو عضو علی البدل تشکیل می شوند.
پیشنهاد می‌شود مقاله مهم ترین اصطلاحات مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم را مطالعه کنید
11- در خصوص استهلاک زیان سنواتی اشخاص حقوقی زیان تأیید شده سال های قبل از 81 تا یک سوم سود سال های بعد و حداکثر تا سه سال متوالی قابل استهلاک است.
12- ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاری به استناد استاندارد های حسابداری باید در تعدیلات سنواتی منعکس شود.
13- عدم تطبیق گزارش ماده 169 مکرر با اظهارنامه های مالیات بر ارزش افزوده، صدور گواهینامه را به تعویق می اندازد.
14- درآمد مشمول مالیات ابزاری ناشی از کلیه فعالیت های تولیدی واحدهای تولیدی مشمول معافیت موضوع ماده 132 قانون مالیات های مستقیم می باشد.
15- درمورد کسر و پرداخت مالیات تکلیفی اجاره املاک در صورتی که مالک شخص حقیقی و مستأجر شخص حقوقی باشد 75% اجاره به نرخ مقرر در ماده 131 می باشد.
16- مابه التفاوت قیمت تمام شده و ذخیره استهلاک دارایی مأخذ محاسبه هزینه استهلاک دارایی ها به روش مستقیم است.
17- ازجمله هزینه های قابل قبول مالیاتی عوارض پرداختی به دولت و شهرداری می باشد.
18- نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران برپایه ی سه بخش(دولتی- تعاونی- خصوصی) استوار شده است.
13- نظام مالیاتی متشکل از مالیات های تصاعدی «تثبیت کننده خودکار» در دوره های رونق درآمد های مالیاتی به نسبت کمتری از افزایش درآمد افزایش می یابد.
14- درنظام مالیاتی متشکل از مالیات های تناسبی ، نرخ مالیات با سرعت کمتری از افزایش مأخذ مالیات افزایش می یابد.
15-بدهی های سال های گذشته ناشی از آراء صادره از محاکم قضایی ، مجوزهای قانونی بدهی به کارکنان براساس احکام صادره و بدهی هایی که با رعایت قوانین و مقررات برای دستگاه اجرایی ایجاد می شود دیون بلامحل نامیده می شود.
16-گزارش حسابرسی مالیاتی شامل تعیین درآمد مشمول مالیات نیست.
17- مؤسسین شرکت های سهامی نسبت به کلیه اعمال و اقداماتی که به منظور تأسیس و به ثبت رسانیدن شرکت انجام می دهند مسئولیت تضامنی دارند.
18- مجمع عمومی مؤسس در دومین یا سومین دعوت وقتی قانونی است که صاحبان لااقل یک سوم سرمایه شرکت در آن حاضر باشند.
19- حسابدار رسمی که مسئول تنظیم گزارش حسابرسی مالی مؤدی شده است، در صورت ارجاع حسابرسی مالیاتی از سوی مؤدی مزبور باید حسابرسی مالیاتی را قبول کند.
20- برای تعیین مأخذ محاسبه مالیات آخرین دوره عملیاتی اشخاص حقوقی منحله ، ساختمان و سهام بر اساس ارزش دفتری برای هر دو مورد از جمع ارقام دو طرف ترازنامه کسر می شوند.
