در اجرای بند “ف” تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظف به پرداخت مالیات هستند. همچنین در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات است، اظهارنامه موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند. برای اطلاع بیشتر از مالیات سیگار و دخانیات و تاثیرش بر مصرف افراد در این مطلب همراه ما باشید.
هدف از مالیات بر روی دخانیات چیست؟
مالیات و عوارض دخانیات دو هدف اصلی دارد:
1-افزایش سلامت عموم 2- ارتقای درآمد عمومی جامعه
دولت ها اغلب شرایطی را در نظر می گیرند که مالیات حاصل از مصرف دخانیات نه تنها بتواند هزینه‌های ناشی از آثار منفی آن را دربر گیرد بلکه بخشی از مالیات باقی بماند که دولت آن را مثلاً برای ارتقای بیشتر سلامت عمومی استفاده کند. زیرا این شرایط بهتر از زمانی خواهد بود که مالیات آنقدر بالا رود که دیگر کسی دخانیات مصرف نکند. بنابراین تنها کاهش مصرف دخانیات از طریق وضع مالیات، مطلوب نیست بلکه باید هر دو هدف سلامت عمومی و بیشینه‌سازی درآمد مالیاتی با وضع مالیات دنبال گردند.
در نتیجه اگر مالیاتی وضع شود که تولیدات محصولات دخانی را کامل ممنوع کند، مالیات خوبی برای سلامت عموم نخواهد بود. چراکه اصل آزادی فردی را برای جامعه زیر می‌گذارد. پس مالیات گذاری برای دخانیات زمانی نتیجه بخش خواهد بود که به جز سلامت عمومی، بیشینه‌سازی درآمد مالیاتی را نیز در نظر داشته باشد.
افزایش مالیات دخانیات چه تاثیری بر مصرف افراد جامعه می گذارد؟
هدف اصلی افزایش و یا وضع مالیات دخانیات این است که افراد جامعه به میزان کمتری از این مواد مضر استفاده کنند. به عبارتی دیگر تقاضا و درخواست برای مصرف و خرید دخانیات کاهش پیدا کند. اما طبق آمارها و شواهد موجود افزایش ها در مالیات بر روی افراد اثر عکس می‌گذارد.
تاثیر مالیات دخانیات بر مصرف افراد
همراهان عزیز هدف اصلی افزایش و یا وضع مالیات دخانیات این است که افراد به میزان کمتری از این مواد مضر استفاده کنند. به عبارتی میزان تقاضا، مصرف و خرید دخانیات کاهش یابد. در این حالت به علت عدم پرداخت مالیات 100% سلامت افراد حفظ خواهد شد. اما باید بیان کنیم که این‌گونه افزایش ها در مالیات بر روی افراد اثر عکس می‌گذارد. علت این امر چیست؟ علت این امر را می‌شود در انواع تاثیر مالیات بر مصرف دخانیات جویا شد.
افزایش مالیات دخانیات چه تاثیری بر خرید افراد دارد؟
افزایش مالیات دخانیات بر روی افراد دو حالت تاثیر گذاری دارد یا اثر درآمدی است و یا جانشینی که در موارد زیر به آن می‌پردازیم:
- اثر درآمدی: به فرض در اثر درآمدی به دلیل افزایش قیمت یک نوع سیگار فرد احساس می‌کند قدرت خرید آن سیگار را ندارد در نهایت کمتر از آن سیگار یا دخانیات استفاده می‌کند
- اثر جانشینی: در اثر جانشینی به فرض فرد یک نوع سیگار را مصرف می‌کند که دیگر توانایی پرداخت هزینه آن سیگار یا دخانیات را ندارد در این حالت فرد یک سیگار ارزان تر و کیفیت پایین تر را جایگزین آن محصول یا سیگار و دخانیات قبلی می‌کند. در این حالت فرد به مراتب به سلامتی خود آسیب جبران ناپذیری وارد می‌کند
افزایش مالیات دخانیات چه تاثیری بر خرید افراد دارد؟
افزایش مالیات دخانیات بر روی افراد دو حالت تاثیر گذاری را در پی دارد. یا اثر درآمدی است و یا جانشینی که در موارد زیر به آن اشاره می کنیم:
اثر درآمدی: در این حالت با افزایش مالیات دخانیات و در نتیجه افزایش قیمت نهایی این محصول شخص خریدار قدرت خرید کمتری پیدا کرده و در نتیجه کمتر از دخانیات استفاده می کند.
اثر جانشینی: در این مورد به عنوان مثال فرد از یک نوع سیگار مخصوص استفاده می کند که با افزایش قیمت مالیات و افزایش قیمت نهایی دیگر توان خرید آن سیگار را ندارد، در این حالت فرد از یک سیگار ارزان تر و با کیفیتی پایین تراستفاده می کند و این سیگار را جایگزین سیگار قبلی خود می کند که در این حالت آسیب های بیشتری نسبت به قبل به فرد وارد خواهد شد.
مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی چیست؟
باید بیان کنیم که در بند ت ماده ۲۹ لایحه مالیات بر ارزش افزوده، مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی به شرح جدول زیر است:
| شرح نوع دخانیات | درصد مالیات |
| سیگار، توتون پیپ و تنباکو های تولید داخل | بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| سیگار، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل با نشان بین‌المللی | چهل درصد (۴۰%) مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی | شصت و پنج درصد (۶۵%) مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| توتون خام وارداتی | ده درصد (۱۰%) از مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| توتون فرآوری شده وارداتی یا همان خِرمن توتون | سی و پنج درصد (۳۵%) از مالیات را دخانیات را شامل می‌شود |
جزئیات ماليات و عوارض واردكنندگان و تولیدکنندگان دخانيات در سال 1400
محمد مسیحی معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور در رابطه با جزئیات مالیات و عوارض واردکنندگان و تولیدکنندگان دخانیات اعلام کرد:
در اجرای بند “ف” تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظف هستند در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات است، اظهارنامه موضوع ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند.
در اجرای ماده 73 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه، از ابتدای سال 1400 به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ 250 ریال، تولید داخل با نشان (برند) بین المللی مبلغ 500 ریال، هر نخ سیگار وارداتی مبلغ 1500 ریال و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان داخلی 33 هزار ریال به عنوان مالیات و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی وارداتی 100 هزار ریال به عنوان حقوق ورودی اضافه می‌شود.
همچنین وی در ادامه بیان کرد که در اجرای ماده 73 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، از اوایل سال 1400 قیمت و مبلغ پرداختنی جهت انواع سیگار و دخانیات به شرح جدول زیر است:
| شرح انواع سیگار و تنباکو | نرخ مالیات بر اساس ماده 73 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه | مبلغ پرداختنی مالیات انواع سیگار و تنباکو |
| سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی | 10% | هر نخ به قیمت 250 ریال |
| سیگار تولید داخل با آرم و برند بین المللی | 25% | هر نخ به قیمت 500 ریال |
| سیگار وارداتی با آرم و برند خارجی | 40% | هر نخ به قیمت 1,500 ریال |
| تنباکوی قلیان داخلی | 10% | هر بسته 50 گرمی به قیمت 33 هزار ریال |
| تنباکوی وارداتی | 40% | هر بسته 50 گرمی به قیمت 100 هزار ریال |
در ادامه جدول فوق و در جدول زیر درصد نرخ مالیات بر ارزش افزوده و درصد عوارض پرداختنی برای هر نخ سیگار و هر بسته 50 گرمی تنباکو به شرح زیر است:
| مآخذ | نرخ مالیات بر ارزش افزوده | نرخ عوارض پرداختنی |
| بهای فروش به ازای هر نخ سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی | 12% | 3% |
| بهای فروش به ازای هر نخ سیگار تولید داخل با آرم و برند بین المللی | 12% | 3% |
| بهای فروش به ازای هر نخ سیگار وارداتی با آرم و برند خارجی | 12% | 3% |
| بهای فروش به ازای هر بسته 50 گرمی تنباکوی قلیان داخلی | 12% | 3% |
| بهای فروش به ازای هر بسته 50 گرمی تنباکوی وارداتی | 12% | 3% |
همچنین محمد مسیحی در ادامه بیان کرد که گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف و مکلف است در اجرای حکم تبصره (1) ماده 20 قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات متعلق به واردات محصولات دخانیاتی را قبل از ترخیص از گمرک از واردکنندگان کالاهای دخانیاتی، وصول و در پروانه‌های گمرکی و یا فرمهای مربوط درج کنند.
مثال مالیات بر سیگار
فرض کنید فردی سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی با قیمت هر نخ 1,250 ریال خریداری کرده است حالا بنا به نرخ مالیات ماده 73 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه آن فرد باید 10% مالیات بپردازد و 12% نرخ مالیات بر ارزش افزوده بپردازد و 3% نرخ عوارض پرداختنی را هنگام خریداری در نظر بگیرد. به عبارتی:
میزان مالیات 125 = 10% * 1,250
میزان عوارض پرداختنی 37.5 = 3% * 1,250
نرخ مالیات بر ارزش افزوده 150 = 12% * 1,250
انواع مالیات دخانیات چیست؟
برای استفاده از دخانیات دو نوع مالیات در نظر گرفته شده است:
1- مالیات بر ارزش افزوده
2- مالیات‌های خاص بر دخانیات
1- مالیات بر ارزش افزوده
این نوع مالیات مانند سایر کالاهای دارای ارزش افزوده می باشد.
2- مالیات‌های خاص بر دخانیات
این نوع مالیات خود می تواند به دو گونه وضع شود:
1- مالیاتی ثابت بر روی هر بسته سیگار علاوه بر مالیات ارزش افزوده
2- مالیاتی متناسب با ارزش محصول دخانی. به عنوان مثال با توجه میزان آسیب رسانی به افراد
باید توجه داشت که علاوه بر موارد فوق اگر محصول دخانی وارداتی باشد، مالیات بر واردات نیز ممکن است شامل حال آن گردد.
جالب است بدانید اکنون 90% کشورهای جهان بر سیگار مالیات وضع می‌کنند ودر بیشتر کشورها، مالیاتی که بر سیگار وضع می کنند علاوه بر مالیات بر ارزش افزوده اغلب بالاتر از 50% قیمت سیگار می باشد. که با هر نوع سیگار با هر برند این مالیات شامل می‌شود.
ورود سیگار قاچاق باعث کاهش درآمد دولت و تولید داخلی می شود
با ورود سیگار قاچاق به کشور روند تولیدات داخلی و همچنین درآمد دولت که ناشی از عوارض و مالیات محصولات دخانی است کاهش پیدا می‌کند. با توجه به تاکیدی که بر قانون برنامه پنجم توسعه و بروی قطع کامل واردات سیگار از ابتدای سال 1397 در صورت قاچاق بودن کالا صورت گرفته است، وظیفه تامین سیگار قانونی جایگزین، بر عهده تولیدکنندگان سیگار در کشور خواهد بود.
که ۸۰ درصد آن سهم شرکت‌های بین‌المللی و مابقی سهم شرکت‌های داخلی است. اما به دلیل گرانی قیمت سیگار و کاهش مصرف مردم اقدام به واردات سیگار آن به شکل قاچاق کاهش داشته است.
مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی چه قدر است؟
با توجه به بند ت ماده ۲۹ لایحه مالیات بر ارزش افزوده، مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی به شرح زیر خواهد بود:
1- سیگار، توتون پیپ و تنباکو های تولید داخل ، شامل بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات دخانیات می‌شود.
2- سیگار، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل با نشان بین‌المللی، شامل چهل درصد (۴۰%) مالیات دخانیات می‌شود.
3- سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی، شامل شصت و پنج درصد (۶۵%) مالیات دخانیات می‌شود.
4- توتون خام وارداتی، شامل ده درصد (۱۰%) مالیات دخانیات می‌شود.
5- توتون فرآوری شده وارداتی یا همان خِرمن توتون، شامل سی و پنج درصد (۳۵%) مالیات دخانیات می‌شود.
ماليات و عوارض واردكنندگان و تولیدکنندگان دخانيات در سال 1400 چگونه است؟
محمد مسیحی معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور در رابطه با جزئیات مالیات و عوارض واردکنندگان و تولیدکنندگان دخانیات اعلام کرد:
در اجرای بند “ف” تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظفند در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات می باشد، اظهارنامه موضوع ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند.
در اجرای ماده 73 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، از ابتدای سال 1400 به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ 250 ریال، تولید داخل با نشان (برند) بین المللی مبلغ 500 ریال، هر نخ سیگار وارداتی مبلغ 1500 ریال و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان داخلی 33 هزار ریال به عنوان مالیات و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی وارداتی 100 هزار ریال به عنوان حقوق ورودی اضافه می‌گردد.
کلام آخر
در نهایت بهتر است بیان کنیم که مالیات و عوارض دخانیات باعث استفاده کمتر افراد از دخانیات می شود. حتی اگر افراد کالای جانشین را برای دخانیات خود انتخاب کنند باز هم درصدی از افراد هستند که به علت مالیات دیگر دخانیات مصرف نمی کنند و این موضوع عالی است.
