مالیات مشاغل خودرویی برای عملکرد 1402 چگونه محاسبه می شود؟

مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی یکی از انواع مالیات بر درآمد برای افراد یا اشخاص (مالیات دهندگان) صاحب خودرو می‌باشد که از طریق کار کردن با خودرو، به کسب درآمد یا سود می‌پردازند. سیستم مالیاتی ایران به دو دسته کلی مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. سهم مالیات مستقیم، از کل درآمد مالیات، تقریبا 63٪ است. دو نوع عمده مالیات مستقیم از جمله مالیات بر درآمد و مالیات بر املاک وجود دارد. هر دسته از مالیات مستقیم، به نوبه خود، به بخش‌های کوچکتری تقسیم‌بندی می‌شود. مالیات غیر مستقیم، شامل مالیات بر واردات و مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است. مالیات بر واردات، در حال حاضر توسط اداره گمرک جمهوری اسلا‌می‌ایران (IRICA) جمع‌آوری می‌شود.

مالیات بر درآمد، به طور کلی با استفاده از نرخ مالیات، محاسبه می‌شود. نرخ مالیات ممکن است بر اساس نوع یا ویژگی‌های مالیات دهندگان و میزان درآمد آنها متفاوت باشد. این نرخ، می‌تواند همزمان با افزایش درآمد مشمول مالیات، افزایش یابد. اغلب، درآمد فرد در نرخ‌های مالیاتی پیشرفته ضرب می‌شود.

مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی، در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای مورد بحث قرار گرفته است. اما، احتمالا یکی از انواع مالیات بر درآمد می‌باشد که کمتر با آن آشنا هستید. هر چند، بخش زیادی از درآمد سازمان امور مالیاتی کشور توسط این نوع از مالیات تامین می‌شود، اما خوب است بدانید که همه خودروها مشمول مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی نمی‌شود. در صورت آشنایی صاحبان مشاغل خودرویی با ضوابط و قوانین مربوط به مالیات بر درآمد مشاغل، اطلاعات تخصصی آنها در این زمینه افزایش خواهد یافت.

خودروهای مشمول مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی

بر اساس قانون، کلیه صاحبان مشاغلی که از طریق خودرو به کسب درآمد می‌پردازند، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی خواهند بود. از جمله خودروهای مشمول این طرح، می‌توان به وسایل باری، عمرانی و راهسازی، وسایل نقلیه مسافربری مانند تاکسی و … اشاره کرد که باید نسبت به پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی اقدام کنند. افراد مالک خودروهای ذکر شده، موظف هستند تا در پایان هر سال، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند. سپس، اداره مربوطه، مراحل صدور قبض مالیات عملکرد سالانه آنها را انجام خواهد داد. در نهایت، مالکان این وسایل نقلیه، باید برای پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی از طریق دفاتر پست یا پیشخوان خدمات دولتی اقدام کنند.

بر اساس ماده 93 قانون مالیات مستقیم، هر نوع درآمدی که اشخاص حقیقی به وسیله مشاغل آزاد، مشارکت مدنی و یا به صورت انفرادی در ایران کسب کنند، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل خواهد بود. از جمله این مشاغل می‌توان به اشخاص کسبه، صاحبان حرفه و فن، اصناف و کارخانه‌‌های مختلف اشاره کرد. ماده 95 ق.م.م نیز بیان می‌دارد که مشاغل به ۳ گروه اصلی “الف، ب و ج” تقسیم‌بندی می‌شوند:

گروه الف: بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل این گروه باید نسبت به ثبت کلیه فعالیت‌هایشان در دفتر روزنامه و دفتر کل اقدام کنند.

گروه ب: بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل این گروه باید نسبت به ثبت کلیه فعالیت‌هایشان در دفتر درآمد و هزینه اقدام کنند.

گروه ج: مطابق قانون، هر کدام از مشاغلی که در بندهای الف و ب (ذکر شده در بالا)، قرار نگیرند، باید از قوانین گروه ج پیروی کنند. لازم به ذکر است که مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی در این گروه، قرار می‌گیرد. در ادامه این مطلب، قوانین مالیاتی مربوط به مشاغل گروه ج آورده شده است. به منظور آشنایی بیشتر، به خواندن مطلب ادامه دهید.

کدام خودروها باید مالیات بپردازند؟

کلیه دارندگان وسایل نقلیه عمومی و همچنین تمامی کسانی که به واسطه خودروی خود درآمدی کسب می‌نمایند، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد برای مشاغل خودرویی هستند. از شاخص‌ترین آنها می‌توان به دارندگان تاکسی، مینی‌بوس، اتوبوس، وانت‌بار، کامیون و کامیونت اشاره نمود.

همچنین بر اساس جدیدترین دستورالعمل سازمان مالیاتی در خصوص مالیات عملکرد ویژه مشاغل خودرویی (دستورالعمل 200/1401/524 مورخ 1402/2/18)، صاحبان انواع وانت بار پلاک سفید، وانت بارهای کرایه آژانس‌ها، سواری‌های پلاک سفید کرایه آژانس‌ها یا مؤسسات تحت نظارت تاکسیرانی و یا شرکت‌های تاکسی اینترنتی و وانت بار اینترنتی نیز موظف به پرداخت مالیات هستند.

تعیین مالیات مقطوع عملکرد سال 1402 صاحبان مشاغل خودرویی

نحوه محاسبه مالیات مشاغل خودرویی

مالیات مشاغل خودرویی همه ساله بر اساس اعلام سازمان مالیاتی به صورت مقطوع محاسبه و مطالبه می‌شود. به این صورت که سازمان مالیاتی هر سال بر اساس ویژگی‌های خودرو و محل استفاده آن جدولی تهیه و ابلاغ می‌کند و مالیات این مشاغل بر اساس جدول مذکور محاسبه و مطالبه می‌شود. بر این اساس سازمان مالیاتی در اردیبهشت ماه سال 1402 نحوه تعیین مالیات مقطوع عملکرد سال 1402 صاحبان مشاغل خودرویی را ابلاغ نمود.

  نکته

صاحبان مشاغل خودرویی تنها در صورتی که هر دو شرط زیر را داشته باشند، مشمول استفاده از مالیات مقطوع عملکرد سال 1402 خواهند بود:

• مشمول گروه دوم و یا سوم در گروه بندی مشاغل مالیاتی باشند
• مجموع درآمد ارائه خدمات آنها در سال 1402 حداکثر 14,400,000,000 ريال باشد

در غیر این صورت، مالیات آنها همانند اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل و بر اساس نرخ ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه و مطالبه خواهد شد.

محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی

معیارها و عوامل مختلفی از قبیل نوع و مدل اتومبیل، پلاک ثبتی برای خودرو، دولتی و یا غیر دولتی بودن آن در محاسبه میزان مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی، موثر هستند. لازم به ذکر است که این عوامل در اطلاعیه‌ سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاع عموم افراد می‌رسد. بر اساس تبصره ماده 100 ق.م.م، نحوه محاسبه این نوع از مالیات بر درآمد به صورت مقطوع می‌باشد. این ماده از قانون، مشخص کرده است که ارائه اظهارنامه مالیاتی برای برخی از مشاغل ضرورتی نداشته و آنها از تسلیم اظهارنامه مالیاتی معاف هستند. ادامه این مطلب را بخوانید تا با این تبصره از قانون در مورد مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی بیشتر آشنا شوید.

در این تبصره از قانون آمده است که سازمان امور مالیاتی کشور، موظف می‌باشد تا مشاغلی با میزان فروش و خدمات حداکثر 10 برابر معافیت موضوع ماده 84 قانون، را از نگهداری اسناد و مدارک و ارائه اظهار نامه مالیاتی معاف کند. بنابراین، مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی این مودیان به صورت مقطوع محاسبه شده و باید توسط آنها پرداخت شود.

بر اساس قانون مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی، صاحبان خودروهای دارای تنها یک اتومبیل‌ وانت بار و تاکسی، می‌توانند از معافیت مالیاتی خودرو استفاده کنند. این در حالی است که مالکان سایر ماشین‌های ذکر شده در بالا، ملزم به پرداخت این نوع از مالیات هستند.

گروه بندی استانی تعیین مالیات مشاغل خودرویی

گروه 1: شهر تهران

گروه 2: استان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، البرز، خراسان رضوی، فارس، قزوین، گیلان، هرمزگان، مازندران و استان تهران به جز شهر تهران

گروه 3: استان‌های آذربایجان غربی، کرمان، گلستان، سمنان، زنجان، قم، همدان، مرکزی، یزد، بوشهر و خوزستان

گروه 4: ‌چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، لرستان، خراسان شمالی و اردبیل

گروه 5: ‌استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کردستان، ایلام و کهگیلویه‌ و‌ بویراحمد

اظهارنامه عملکرد مالیات مشاغل خودرویی

صاحبان مشاغل خودرویی باید اظهارنامه عملکرد خود را برای هر سال مالی در مهلت مقرر، تکمیل و برای سازمان ارسال نمایند؛ همچنین در صورتی که مشمول مالیات مقطوع باشند، موظفند نسبت به تکمیل فرم مربوطه و پرداخت مالیات مقطوع خود اقدام نمایند.

بر اساس اعلام سازمان مالیاتی، کلیه اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل، موظفند اظهارنامه عملکرد خود در سال 1402 یا فرم درخواست تبصره ماده 100 برای عملکرد سال 1402 خود را تا پایان روز سه شنبه 31 خرداد ماه سال 1402 تکمیل و به سازمان مالیاتی ارسال نمایند.

معمولا مالیات عملکرد مشاغل خودرویی اعم از تاکسی، وانت، ماشین‌های راهسازی، کامیون و کامیونت و سایر مشاغل خودرویی به صورت مقطوع محاسبه می‌شود و پس از فعال نمودن تیک استفاده از تبصره ماده 100 ق.م.م الزامی به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی برای این مشاغل نیست؛ مگر اینکه مجموع درآمد آنها در سال 1402 بیش از سقف استفاده از تسهیلات تبصره ماده 100 (معادل 14,400,000,000 ريال) باشد.

قوانین معافیت مالیاتی برای مشاغل مختلف

قوانین ایران، فهرستی از فعالیت‌های دارای معافیت مالیاتی مانند انجام کسب و کار در مناطق کمتر توسعه یافته را ارائه داده است. برخی از مشوق‌های مالیاتی را ‌می‌توان برای کسب و کارهایی اعمال کرد که (1) در مناطق آزاد تجارت عمل ‌می‌کنند، و یا (2) فعالیت‌های تجاری خود را در زمینه‌های مختلف تولید، صنعت و معدن انجام ‌می‌دهند.

در ایران، از هر دو دسته افراد ساکن (مقیم) و غیر ساکن به خاطر درآمد حاصل از اشتغال در ایران مالیات ‌دریافت می‌شود. قوانین مالیاتی ایران، برای معافیت مالیاتی حاصل از درآمد اشخاص به شرح زیر است:

(1) اشتغال در مناطق تجارت آزاد؛

(2) فعالیت‌های تجاری در مناطق کمتر توسعه یافته؛ و

(3) سود حاصل از جوامع تعاونی (به عنوان مثال، منطقه روستایی، جوامع قبیله‌ای، کشاورزی و ماهی‌گیران).

تمام حقوق، دستمزد و کمک هزینه‌های پرداخت شده به افراد (به عنوان مثال، ساکنان و غیر ساکنان که با مجوز کار در ایران فعالیت ‌می‌کنند) تحت مالیات بر درآمد اشخاص قرار ‌می‌گیرند. به منظور آشنایی بیشتر با قوانین و مقررات مربوط به مالیات حقوق و دستمزد، می‌توانید به لینک ارائه شده در انتهای مقاله مراجعه کنید.

علاوه بر مشاغل فوق، افرادی که تنها یک دستگاه تاکسی یا وانت بار داشته باشند، از پرداخت مالیات معاف هستند. مابقی خودروهای اشاره ‌شده، ملزم به پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی هستند.

بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق، کلیه اشخاص دارای خودروهای شخصی، خودروهای تولید و مونتاژ شده در داخل کشور، و همچنین اتومبیل‌هایی وارد شده از خارج کشور، قبل از اینکه توسط سازندگان آنها و نمایندگان رسمی به فروش رسانده شوند، از پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی معاف خواهند بود.

نحوه پرداخت مالیات مشاغل خودرویی

مالیات عملکرد صاحبان مشاغل خودرویی به دو روش قابل پرداخت است:

• روش الکترونیکی
• روش حضوری

روش الکترونیکی

فرآیند استعلام و پرداخت مالیات بر درآمد برای دارندگان مشاغل خودرویی به صورت سیستمی و یکپارچه است و مودی می‌تواند در هر لحظه نسبت به مشاهده وضعیت پرونده خود از طریق سامانه اقدام نماید. برای این کار مودی ابتدا باید در این سامانه ثبت نام نماید؛ سپس نسبت به تسلیم اظهارنامه و دریافت قبض مالیاتی مقطوع عملکرد و حتی صدور مفاصاحساب مالیاتی خود اقدام نمایند.

روش حضوری

در این روش مودی با مراجعه حضوری به دفاتر پست و یا پیشخوان خدمات دولت (مورد تایید سازمان مالیاتی) و ارائه مدارک کافی، نسبت به پرداخت مالیات مشاغل خودرو اقدام نماید.

مهلت پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی

صاحبان مشاغل خودرویی همانند سایر اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل موظفند تا پایان خرداد ماه نسبت به تکمیل اظهارنامه مالیاتی خود و یا تکمیل و دریافت قبض مالیات مقطوع و پرداخت مالیات خود اقدام نمایند.

به این ترتیب آخرین مهلت تکمیل و ارسال اظهارنامه عملکرد صاحبان خودرو و یا استفاده از تسهیلات تبصره ماده 100 برای صاحبان مشاغل خودرویی برای عملکرد سال 1402 و همچنین پرداخت مالیات متعلقه، پایان روز سه شنبه 31 خرداد ماه 1402 خواهد بود.

طرح‌های حمایتی

علاوه بر مطالب بیان شده، به منظور حمایت از طرح تولید و جایگزین، تاکسی، ون مسافربری، وانت و ماشین‌های مسافربری شخصی گاز سوز، بر اساس بخشنامه‌های سازمان برنامه و بودجه، مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی‌باشند. همچنین، محاسبه مالیات و عوارض آنها، مطابق با ماده 14 قانون VAT (مالیات بر ارزش افزوده) نخواهد بود.

بر اساس این طرح، پرداخت‌های انجام شده توسط دولت، به صورت بلاعوض و به عنوان یارانه‌ای برای جبران سرمایه‌گذاری و صرفه‌جویی در مصرف حامل‌های انرژی به شمار می‌آید. بنابراین، از پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی معاف خواهند بود.

به علت شیوع کرونا و کمک به اقشار آسیب دیده از این بیماری، شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، بر اساس تبصره ماده 100 ق.م.م، میزان معافیت مالیاتی را به میزان مشخصی تعیین کرده است. مطابق این تبصره از قانون، سقف میزان معافیت مالیاتی، حدود حداقل 60 برابر حقوق سالیانه می‌باشد. همچنین، مشاغلی با فروش سالانه حداکثر 60 برابر معافیت ماده 84 قانون، باید نسبت به پرداخت مالیات مقطوع اقدام کنند، اما نیازی به تسلیم اظهارنامه مالیاتی وجود ندارد.

مثال نحوه محاسبه مالیات مشاغل خودرویی

فرض کنید مالیات مقطوع وانت بار مدل 90 برای عملکرد سال 1402 برابر 80,000,000 ریال باشد؛ در این صورت بر اساس دستورالعمل اعلامی سازمان مالیاتی، مالیات دارندگان وانت بار در شهرهای مختلف کشور متفاوت خواهد بود. به طور مثال اگر پلاک ثبتی وانت بار برای شهر تهران باشد، مودی باید 100% مبلغ را بپردازد؛ اما اگر پلاک ثبتی خودرو متعلق به توابع استان لرستان باشد، مودی باید 80% این مبلغ معادل 64,000,000 ریال به عنوان مالیات عملکرد سال 1402 پرداخت نماید.

کلام آخر

مالیات مشاغل خودرویی نمونه‌ای از مالیات است که نشان می‌دهد مالیات تنها مختص اشخاص حقوقی و شرکت‌ها نیست. در واقع آگاهی شاغلان در هر حوزه کسب و کار از حقوق و وظایف خود می‌تواند به آنها در استفاده از مزایایی که دولت در اختیار آنها قرار داده است کمک نماید. شما حسابدار مخاطب این مقاله در صورتی که مهارت‌های لازم در زمینه آموزش اظهارنامه اشخاص حقیقی را کسب نموده باشید، می‌توانید علاوه‌بر کسب درآمد از این راه، در انجام تکالیف اقشاری که چندان با این مسائل آشنا نیستند، راهنمای خوبی باشید.