بررسی و تحلیل حسابداری صنعت فرش (قالی بافی)

اینبار موضوع فرش را هدف قرار دادیم تا با ارائه اطلاعات کاربردی  در مورد حسابداری  صنعت فرش آگاهی شما را در این زمینه وسعت دهیم.

چون صنعت فرش ایران (قالی بافی) دارای رقبای خارجی فراوانی است در نتیجه باید در این صنعت و در تمامی جنبه ها اعم از طراحی، تولید، بازاریابی و همچنین در زمینه بهای تمام شده با برنامه ریزی حساب شده اقدام نمود تا بتوان بهای تمام شده محصول را به منظور افزایش رقابت پذیری کنترل نموده و کاهش داد. با عنایت به اینکه تحقیقات دانشگاهی به ویژه تحقیقات کاربردی میتوانند عامل اثربخش و سازنده ای در زمینه بهبود و توسعه روشهای مدیریت و تولید باشند و در نهایت باعث توسعه صنعتی در کشور گردند، لذا با اقداماتی از قبیل تحقیق حاضر در واقع گامی در راه کاربردی کردن نتایج تحقیقات دانشگاهی در محیطهای صنعتی برداشته میشود.

مراحل تولید تابلو فرش:

بر اساس بررسیهای صورت گرفته از فرآیند تولید تابلو فرش در واحد تولید تابلو فرش ، مراحل تولید تابلو فرش به شرح زیر ارائه گردید.
1. آماده سازی نخ برای بافت:

فرش ماشینی از سه نوع نخ به نام های نخ تار از جنس پلی استر و پنبه، نخ خاب از جنس آکریلیک یا پلی استر و نخ پود از نجس جوت تولید میشوند. نخ تار 6 درصد از مواد فرش ماشینی، نخ پود 12 درصد از آن و نخ خاب حدود 82 درصد از حجم فرش را تشکیل میدهند. قیمت فرش و تابلو فرش ماشینی نیز بسته به نوع و کیفیت این نخ ها متغیر است.

در تولید فرش ماشینی از الیاف مصنوعی استفاده میشود که دلیل قیمت پایین فرش ماشینی نیز همین امر است. در ابتدا الیاف خام که به طول حدود 18 سانتی متر هستند پیچیده نشده اند و رشته رشته هستند و برای بافت فرش ماشینی باید تغییر داده شده و آماده شوند. این رشته ها در ظرفی قیف مانند ریخته شده و روغن کاری می‌شوند. سپس ماشین حلاجی آن ها را به صورت طناب های بلند در می‌آود که به آنها فیتیله گفته می‌شود. سپس فیتیله ها فشرده شده و کشیده می‌شوند و در نهایت به نخ های بلند تبدیل شده و به دور قرقره ها پیچیده می‌شوند. در نهایت این نخ ها به وسیله بخار آب تا 135 درجه حرارت داده می‌شوند تا حجیم شده و قابل استفاده شوند.

2. رنگ کردن نخ ها:

برای تولید فرش ماشینی بافت و تابلو فرش ماشینی بافت، نیاز است این الیاف در رنگ های مورد نیاز رنگ شوند. برای رنگرزی این الیاف، آنها را در خمره های تحت فشار هوا قرار میدهند که رنگ مورد نظر در آنها پخش می‌شود. در روشی دیگر نیز الیاف نخ را در حوضچه های رنگ عبور می‌دهند. روش دیگر رنگ آمیزی الیاف نیز این است که آنها را در رنگ داغ تحت فشار قرار میدهند تا رنگ آمیزی شوند. نخ ها با هر روشی که رنگ آمیزی شده باشند، در انتها برای تثبیت رنگ آنها، نخ ها تخت بخار قرار گرفته و در نهایت شسته و خشک می‌شوند. سپس نخ های رنگرزی شده به نخ های هیت ست تبدیل میشوند تا آماده بافت شوند. در نهایت نخ های رنگی و سفید به واحد بافت انتقال می‌یابند.

از مهم ترین خاصیت های نخ هیت ست میتوان کاهش پرزدهی فرش و پفکی شدن نخ را نام برد که باعث کاهش میزان نخ مصرفی و پوشش بهتر فرش می‌شود که این امر باعث میشود فرش شباهت زیادی به فرش دستباف داشته باشد که به همین دلیل به آن فرش و تابلو فرش دستباف گونه نیز گفته میشود.

3. رنگرزی مواد اولیه:

پس از تهیه مواد اولیه که همان نخ است به رنگرزی می رسیم که بسیار کار حرفه ای و با اهمیتی می باشد .

برای رنگرزی فرش دستباف از رنگرزهای طبیعی استفاده می شود که می تواند گیاهی یا جانوری باشد .

با استفاده از این رنگرزها ، نخ ابریشم رنگ می شود و نخ های رنگ رنگ در اختیار هنرمند قالی باف قرار می گیرد .

رنگرزی به دو روش صورت می گیرد یکی دندانه دادن و دیگری رنگرزی گیاهی .

4. آماده سازی مواد اولیه:
پس از خرید مواد اولیه) خامه، چله و پود (ابتدا چله ها که به صورت کلافه‌ای بزرگ هستند بصورت دستی باز و به کلافهای دستی که قابل چله کشی باشند
تبدیل می شوند. آماده سازی چله‌ها به صورت کارمزدی در خانه ها توسط افراد متخصص در این زمینه بر اساس واحد کیلو یا مبنای کلاف صورت می گیرد، که به راحتی قابل ردیابی به سفار شهای مربوط است.

5. چله کشی:

از مهمترین مراحل بافت فرش (قالی بافی) می توان به چله کشی اشاره کرد. در اصل چله کشی قبل از شروع بافت گره ها بر زمینه آماده انجام می شود. چله کشی به روش ها گوناگونی صورت می گیرد. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برای یک بافت ایده آل و صحیح ، حتما باید چله کشی به صورت درست و اصولی انجام شده باشد. استادکاری که چله کشی می نماید، با استفاده از نقشه فرش مشخص می کند که فرش دقیقا به چند تار نیاز دارد.

سپس با ابزارهای خاص این کار اعم از: دفتین، آچار، مداد، متر و دار و….شروع می کند به چله کشی بر روی دارد. از جمله روش های چله کشی فارسی و ترکی است که هر یک خصوصیات ویژه خود را دارد. اما در نهایت هر روشی انتخاب شود، باید نخ های چله یا همان تار به صورت درست و اصولی بر دار نصب شوند. چله را از جنس پشم یا ابریشم و پنبه انتخاب می کنند. وظیفه آن نگهداشتن گره ها بر روی زمینه است

پس به طور خلاصه نخ هایی که به موازات هم و با قدرت کششی مساوی در جهت طولی بر روی دار قالی قرار می گیرند چله گفته. و به عمل قرار دادن این نخ های چله بر روی دار قالی، چله کشی گفته می شود. قبل از شروع به بافت قالی شما باید یک دار تهیه و بر روی آن چله کشی کنید. در واقع ما در این فرایند تارهایی را، بروی دار قالی می بندیم و محکم می کنیم تا بتوانیم گره های خود را بروی آن تارها زده و رج و گره زدن را پیش ببریم.

6. بافت فرش (قالی بافی) :

این مرحله، طولانی ترین و پرهزینه ترین مرحله تولید تابلو فرش است. نحوه پرداخت دستمزد در منطقه آذربایجان شرقی بر مبنای تعداد گره می باشد و هر 14،000 گره از قالی یک قبال نامیده می شود. هزینه دستمزد بافت هر قبال از تابلو فرش با توجه به پیچیدگی نقشه و رجشمار آن و سطح مهارت بافنده متفاوت است. بنابراین در مورد هر تابلو فرش با توجه به ر جشمار (اکثرا ر جشمار 50 ) و نوع طرح و نقشه که ممکن است پ رکار)پیچیده( وک مکار )ساده( باشد و از همه مهمتر سطح مهارت بافنده، هزینه دستمزد هر قبال کار متفاوت است.

7. رهگیری و پرداخت تابلو فرش:

بعد از رفع ایرادات تابلو فرش در کارگاههای ری هگیری و رفوگری در صورت وجود، فرش آماده پرداخت میشود. در کارگاههای پرداخت قالی با توجه به ابعاد قالی دستمزد دریافت میشود. یعنی مبنای کارمزد در این کارگاهها متراژ است. غالبا در خصوص تابلو فرش با توجه به پرداخت هنری کار (برجسته کاری ) نرخهایی متفاوت و توافقی برای هر تابلو فرش پرداخت میگردد.

8. رائینگ:

در مرحله رائینگ، دستگاه دارای قسمت های برش، ضربه و کش می‌باشد. این دستگاه گرد و غبار و پرز های فرش گرفته می‌شود. این کار باعث میشود عملیات پرداخت زنی (آهار زنی) به راحتی انجام شود.

9. شستشوی تابلو فرش:

بعد از مرحله پرداخت، برای آنکه تابلو فرش جلا و تازگی داشته باشد، به کارگاههای قالیشویی منتقل می شود. این کارگاهها غالبا کار شیرازه زنی دوگره زنی را هم انجام میدهند.

10 . آماده سازی و ارسال برای خریدار:

در این مرحله تابلو فرش در صورت درخواست سفارش دهنده در قابهای هنری قرار می گیرد و پس از بسته بندی برای خریدار ارسال م یگردد. لیکن در مورد خریداران عمده ممکن است بنا به درخواست وی تابلو فرشهای بدون قاب کردن به صورت فله ای ارسال گردد

سیستم هزینه یابی پیشنهادی:

سیستم هزینه یابی سفارش کار زمانی بدهکار گرفته می شود که محصول تولیدی یک دایره طی یک دوره معین، با یکدیگر مشابه نبوده و از یکدیگر قابل تفکیک باشد. این سیستم در مورد شرکتهای پیمانکاری، کارخانجات کشتی سازی، بیمارستانها، مؤسسات حسابرسی، تعمیرگاههای اتومبیل و نظایر آن کاربرد داشته و مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی ویژگیهای شرکتهایی که از این سیستم استفاده میکنند به شرح زیر ???? است (اسکندری، 1384 1. تولیدات آنها طبق سفارش مشتری انجام میشود.
2. طراحی و شکل محصول غالباً توسط مشتری ارائه میشود.
3. تولیدات آنها معمولاً با همان مشخصات تکرار نمی شود، به عبارت دیگر محصولات دارای ویژگی‌های منحصر به فرد هستند.
4. بهای تمام شده تولیدات آنها معمولا متفاوت است.
5. رهگیری هزینه های تولید، با هر واحد یا سفارش به راحتی امکانپذیر است.
6. قیمت فروش محصولات اینگونه شرکتها معمولاًدرصدی به اضافه بهای تمام شده تعیین م یشود.
7. مشتریان محصولات ای نگونه شرک تها، قبل از تولید محصول وجود دارند و سپس محصول مورد نظر تولیدم یشود.
8. معمولا در ای نگونه شرکتها هزینه انبا رداری ناچیز است.

حساب هزینه ها ی تولیدی که عمده ترین بخش تشکیل دهنده بهای تمام شده است به صورت زیر طبقه بندی میگردد:

1. مواد مستقیم: مواد اولیه مصرفی در کارگاههای تولیدکننده فرش دست بافت شامل چله، خامه ابریشمی، خامه پشمی، پود کلفت و پود نازک است.
2. دستمزد مستقیم: دستمزد پرداختی بابت پرداخت دستمزد به افرادی است که مستقیما درگیر آماد ه سازی فرش برای بافت، بافت فرش و عملیات بعد از بافت برای آماده سازی جهت فروش هستند.
3. هزینه های غیرمستقیم تولیدی (سربار): هزین ههای غیرمستقیم در واحدهای تولید کننده تابلو فرش شامل کلیه هزینه های واقع شده مربوط به تولید به غیر از مواد و دستمزد مستقیم است.

همنظور گزارشگری، اطلاعات باید گردآوری، شناسایی و برای ثبت در دفاتر روزنامه کدگذاری گردیده و سپس به حسا بهای دفتر کل انتقال یابد.
لازمه انجام اینگونه مراحل، وجود فهرستی مناسب برای حسا بها است که این فهرست ابزاری اساسی را جهت حسابداری و کنترل فراهم م ینماید. فهرست حسا بها به دو قسمت تفکیک م یگردد.
1. حسابهای ترازنامه مربوط به دارایی ها، بدهیها وحقوق صاحبان سرمایه
2. حسابهای صورتحساب سود و زیان مربوط به فروش، بهای تمام شده سفارش فروش رفته و سایرهزینه ها و درآمدها.

پیشنهاد می‌شود مقاله سیستم حسابداری را مطالعه کنید

ثبتهای لازم جهت هزینه یابی محصول :

نحوه ثبت حسابها

خرید مواد اولیه:
بعد از خرید مواد اولیه، در مورد چله با توجه به اینکه هر سفارش (فرش) به مقدار مشخصی چله نیاز دارد، لذا بعد از خرید چله ها با توجه به نوع جنس آن که میتواند از نوع ابریشمی یا معمولی باشد به افراد مشخص در این زمینه داده می شود و با پرداخت کارمزد، چله های هر سفارش کلاف می شود و در اختیار چله دوا نها قرار م یگیرد. بنابراین بعد از خرید چله می توان بلافاصله آن را به سفارش (تابلو فرش) مربوط منظور کرد.
البته با توجه به مشخص بودن مقدار مواد اولیه (خامه پشمی و ابریشمی) و پود هر سفارش، م یتوان مواد اولیه مذکور را از همان ابتدا به حساب سفارش در جریان
موجودی مواد اولیه- چله
موجودی مواد اولیه- خامه ابریشمی
موجودی مواد اولیه- خامه پشمی
موجودی مواد اولیه- پود کلفت
موجودی مواد اولیه- پود ناز
هزینه حمل
هزینه نقشه و طرح
نقد و بانک/بستانکارا ن

بعد از خرید چله م یتوان بلافاصله آن را به سفارش (فرش) مربوط منظور کرد.

سفارش در جریان تکمیل

موجودی مواد اولیه- چله
موجودی مواد اولیه- خامه ابریشم ی
موجودی مواد اولیه- خامه پشم ی
موجودی مواد اولیه- پود کلفت
موجودی مواد اولیه- پود نازک
هزینه حمل

مرحله آماده سازی چله:

کارمزد آماد هسازی چله و خامه
نقد و بانک/ بستانکاران
سفارش در جریان تکمیل شماره
کارمزد آماد هسازی چله و خامه

مرحله چله دوانی:
در این مرحله چل ههای کلاف شده به همراه ملزومات چله دوانی مثل میخ و تخته و… تحویل چله دوا نها شده و چل هدوانی در محل کارگاه مرکزی آغاز می شود. ثبت زیر برای مرحله چل هدوانی ارائه می شود

کارمزد چل هدوانی
هزینه ملزومات چل هدوانی
نقد و بانک/ بستانکارا ن
سفارش در جریان تکمیل شماره
کارمزد چله دوانی
هزینه ملزومات چله دوانی

مرحله رنگرزی:
با توجه به اندازه کارگا ههای مورد نظر که قبلاً اشاره  گردید و از همه مهمتر با در نظر گرفتن اینکه مرحله رنگرزی مدت زمان بسیار اندکی از تولید تابلو فرش را به خود اختصاص میدهد، کارگا ههای تولید کننده فرش،خدمات رنگرزی را به صورت کارمزدی به کارگاههای رنگرزی ارجاع م ینمایند. کارمزد این کارگاهها بر مبنای (کیلو) و با نر خهای متفاوت برای خامه های پشمی و ابریشمی و ب هویژه با ملاحظه طبیعی یا مصنوعی بودن رنگهای مورد استفاده تعیین میگردد

-کارمزد رنگرزی
نقد و بانک/ بستانکارا ن
سفارش در جریان تکمیل – شماره
کارمزد رنگرزی

مرحله آماد ه سازی خامه:
در این مرحله با پرداخت کارمزد، خام ههای مربوط به هر سفارش به کلاف تبدیل شده و در اختیار بافندگان قرار م یگیرد. برای این مرحله ثب تهای زیر ارائه م یشود

کارمزد آماد ه سازی چله و خامه
نقد و بانک/بستانکارا ن
سفارش در جریان تکمیل – شماره
کارمزد آماد هسازی چله و خامه

برای مرحله بافت ثبت های زیر ارائه م یگردد.

دستمزد پرسنل بافت
نقد و بانک/بستانکاران
سفارش در جریان تکمیل – شماره
هزینه دستمزد پرسنل بافت

تسهیم هزینه های مراکز غیر تولیدی:

سفارش در جریان تکمیل – شماره
هزین ههای غیرتولید ی

ثبت های مربوط به   فروش و تخفیفات و برگشت از فروش مانند موسسات بازرگانی انجام می گیرد. ( مثلا فروش به بدهکار حساب دریافتی یا صندوق بدهکار شده و حساب در امد فروش بستانکار می گردد)

آیین نامه اجرایی قانون بیمه های اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه دار (کددار) (مصوب 3/11/88)

وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک در جلسه مورخ 22/9/1388 بنا به پیشنهاد وزارتخانه‌های رفاه و تأمین اجتماعی و بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویب‌نامه شماره 164082/ت373 ه‍  مورخ 10/10/1386، آیین‌نامه اجرایی قانون بیمه‌های اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه‌دار (کددار) -مصوب 1388- را به شرح زیر تصویب نمودند:

آیین‌نامه اجرایی قانون بیمه‌های اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه‌دار (کددار)

ماده 1- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

الف- قانون: قانون بیمه‌های اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه‌دار (کددار) – مصوب 1388- .

ب- فرش: قالی، قالیچه و گبه.

پ- صنایع دستی شناسه‌دار (کددار): صنایع دستی خانگی و غیر آن در گروههای مصوب شناسه‌دار (کددار).

ت- مشمولان: شاغلان در مشاغل موضوع بندهای (ب) و (پ) این ماده و نیز مشمولان موضوع تبصره‌های (1) و (4) ماده (1) قانون که دارای مجوز فعالیت و یا کارت شناسایی معتبر بر اساس فرآیند مندرج در ماده (2) این آیین‌نامه می‌باشند.

ماده 2- وزارت بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مکلفند نسبت به شناسایی و معرفی مشمولان به سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور اقدام نمایند.

تبصره 1- سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور موظف‌است مهارت فنی معرفی‌شدگان و متقاضیان را بررسی و ظرف یک ماه پس از وصول معرفی‌نامه نسبت به صدور کارت مهارت فنی آنان اقدام نماید.

بهره‌مندی افراد موضوع این ماده از مزایای قانون، منوط به ارایه کارت مهارت فنی توسط سازمان یادشده می‌باشد.

تبصره 2- اتحادیه‌ها و تشکل‌های مرتبط دارای مجوز از دستگاههای موضوع این ماده می‌توانند نسبت به معرفی واجدان شرایط به سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور اقدام نمایند.

تبصره 3- بافندگان موضوع قانون بیمه بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو – مصوب 1376- که در اجرای قانون یادشده بیمه پرداز بوده‌اند، می‌توانند ضمن استمرار بیمه‌پردازی، به منظور استفاده از مزایای این آیین‌نامه ظرف سه ماه نسبت به اخذ کارت مهارت فنی از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور و ارایه آن به‌ سازمان تأمین اجتماعی اقدام نمایند.

ماده 3- مبنای محاسبه حق بیمه برای مشمولان براساس حداقل دستمزد ماهیانه مصوب شورای عالی کار تعیین می‌گردد و در صورتی که مشمولان متقاضی پرداخت حق بیمه بر مبنای دستمزد بیشتر از مبلغ موضوع این ماده باشند، انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه مابه‌التفاوت حداقل دستمزد و دستمزد تعیین شده توسط بیمه شده بلامانع خواهدبود.

ماده 4- نرخ حق بیمه مشمولان به ترتیب مقرر در ماده (28) قانون تأمین اجتماعی – مصوب1354- می‌باشد. بیست درصد حق بیمه سهم کارفرمایی توسط دولت و هفت درصد نیز توسط بیمه شده پرداخت خواهد شد.

ماده 5- بیمه شده مکلف است در دوره اعتبار کارت شناسایی و کارت مهارت فنی، مبلغ حق بیمه سهم خود را از تاریخ انعقاد قرارداد براساس قانون اصلاح بند «ب» و تبصره (3) ماده (4) قانون تأمین اجتماعی – مصوب 1365- طبق ماده (39) قانون تأمین اجتماعی به صورت ماهانه به سازمان پرداخت نماید.

تبصره 1- استمرار بهره‌مندی افراد از حمایتهای موضوع قانون صرفاً در صورت تمدید مجوز فعالیت یا کارت‌شناسایی معتبر و کارت مهارت فنی با اخذ تأییدیه کتبی از دستگاههای ذی‌ربط مبنی بر اشتغال تمام وقت یا پاره‌وقت امکان‌پذیر است.

تبصره 2- در صورت توقف پرداخت حق بیمه برای سه ماه متوالی، بیمه‌شده می‌تواند تا موعد پرداخت بعدی حق بیمه دوره قبلی را پرداخت نماید.

تبصره 3- در خصوص مشمولان بند (ب) ماده (1) که در کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی -مصوب 1354- شاغل می‌باشند، طبق ماده (36) قانون مذکور اقدام خواهد شد.

تبصره 4- در صورتی که پرداخت حق بیمه از طرف بیمه شده در موعد مقرر در تبصره (2) این ماده متوقف شود با حفظ سوابق قبلی، بیمه وی قطع خواهد شد و برقراری مجدد آن منوط به ارائه تقاضای کتبی و تنظیم قرارداد جدید با رعایت مفاد این آیین‌نامه خواهدبود.

ماده 6- حداقل سن افراد واجد شرایط برای انعقاد قرارداد بیمه موضوع این آیین‌نامه، پانزده سال و حداکثر پنجاه سال تمام است.

تبصره- سوابق بیمه‌پردازی مشمولان این آیین‌نامه به حداکثر سن موضوع این ماده اضافه می‌شود.

ماده 7- شرایط لازم برای بیمه متقاضیانی که بیش از پنجاه سال سن دارند به‌شرح زیر تعیین می‌شود:

الف- در زمان تقاضا سن آنان بیش از پنجاه و پنج سال نباشد.

ب- حق بیمه مازاد را یکجا بپردازد.

پ- بین پذیرش تقاضا توسط سازمان تأمین اجتماعی و پرداخت یکجا بیش از یک ماه فاصله نباشد.

ت- هر فرد می‌تواند یک بار متقاضی استفاده از امکان پرداخت یکجا شود.

ماده 8- بیمه شدگانی که دارای کارفرما باشند، از مزایای مندرج در ماده (3) قانون تأمین اجتماعی -مصوب 1354- و همچنین حمایتهای مندرج در قانون بیمه بیکاری -مصوب 1369- برخوردار می‌باشند.

تبصره- حوادث ناشی از کار موضوع این آیین‌نامه که منجر به برقراری مستمری از کارافتادگی و فوت مشمولان می‌شود، عبارت است از حوادثی که در ارتباط با حرفه بافندگی و صنایع دستی موضوع بندهای «ب» و «پ» این آیین‌نامه (باتشخیص سازمان تأمین اجتماعی) متوجه بیمه‌شدگان می‌شود.

ماده 9- سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با همکاری وزارت بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سامانه اطلاعات جامع مشمولان را ایجاد نماید.

ماده 10- سوابق مشمولان قانون بیمه بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو – مصوب 1376- که به نحوی از انحا از شمول قانون مذکور خارج‌شده و مشمول این آیین‌نامه قرار گرفته و یا در کارگاههای مشمول قانون تأمین‌اجتماعی -مصوب 1354- اشتغال به کار می‌یابند، با درخواست بیمه شده و یا پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه مربوط، جزء سنوات خدمت قابل قبول آنان در اجرای قانون تأمین اجتماعی محسوب می‌شود، در غیر این صورت سابقه آنان به نسبت پنجاه درصد سنوات پرداخت حق بیمه به منظور بهره‌مندی از تعهدات قانونی ملاک عمل خواهد بود.

ماده 11- از تاریخ 27/7/1388، هزینه اجرای این آیین‌نامه در سال جاری از محل اعتبار برنامه 30441 مذکور در بند (34) ماده واحده قانون بودجه سال 1388 کل کشور تأمین می‌شود.

ماده 12- معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور موظف است براساس پیشنهاد وزارتخانه‌های رفاه و تأمین اجتماعی و بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعتبار لازم برای اجرای قانون در سال 1389 و بعد از آن را در لوایح بودجه سالانه پیش‌بینی نماید. اجرای این آیین‌نامه در سال 1389 و بعد از آن منوط به تأمین اعتبار در قوانین بودجه سالانه کشور است و سازمان تأمین اجتماعی متناسب با اعتبار پیش‌بینی شده و متناسب با تعداد افراد معرفی شده توسط وزارت بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف به بیمه نمودن مشمولان می‌باشد.

چه افرادی مشمول بیمه قالی بافی می‌شوند؟

همان‌طور که در ابتدای متن اشاره شد، افرادی که بافندگی قالی، قالیچه یا گلیم را در خانه و بدون کارفرما انجام می‌دهند، مشمول این بیمه‌نامه خواهند بود. به طور کلی این موارد عبارتند از:

• فرد متقاضی باید فاقد کارفرما باشد و در قبال دریافت مزد به صورت ساعتی یا حقوق معین در استخدام شخص حقیقی یا حقوقی نباشد.
• به عنوان بافنده شناخته شود و با دستگاه فعال مشغول به کار باشد.
• در واحد مسکونی خود فعالیت بافندگی را انجام دهد.

شرايط و مدارك لازم براي انعقاد قرارداد بيمه:

1-‌ حداقل سن افراد واجد شرايط براي انعقاد قرارداد بيمه، 15 سال و حداكثر سن 50 سال تمام است.
2- پذيرش تقاضا و انعقاد قرارداد با متقاضياني كه درزمان درخواست عقد قرارداد بيش از 50 سال سن داشته باشد موكول به احراز شرايط زير خواهد بود:
1/2- در تاريخ ثبت تقاضا، سن آنان از 55 سال تمام تجاوز نكرده باشد.
2/2- حق بيمه سهم بيمه شده مربوط به سالهاي مازاد بر 50 سال سن را كه نرخ و مبناي محاسبه آن در مبحث نرخ مبناي محاسبه و نحوه وصول آن توضيح داده خواهد شد، به طور يكجا و حداكثر ظرف يك ماه از تاريخ ثبت تقاضا به حساب سازمان واريز كند.
3/2- بافندگي كه بين 50 تا 55 سال سن دارند، فقط يكبار مي‌توانند از امكان پرداخت حق بيمه به طور يكجا، بابت سالهاي مازاد بابت سالهاي مازاد بر 50 سال استفاده كنند.

تذكر مهم:
ـ سوابق مازاد بر 50 سال صرفاً تعيين ميزان مستمري‌ها قابل احتساب بوده و در احراز شرايط جهت برخورداري از مستمري‌ها مؤثر نخواهد بود.
3- در مورد متقاضياني كه به سبب اشتغال در كارگاههاي مشمول قانون تامين اجتماعي يا براساس مقررات بيمه اختياري يا مقررات بيمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، داراي سابقه پرداخت حق بيمه هستند ولي سن آنان به حد نصاب سني مقرر افزوده مي‌شود(مدت سابقه قبلي نزد سازمان + 55 سال سن) و در صورت احراز حدنصاب سني كه به اين ترتيب حاصل مي‌شود، با آنان قرارداد منعقد خواهد شد.
4- متقاضيان بيمه قاليبافان تكباف، ابتدا به كميسيون‌هاي پزشكي معرفي مي‌شوند و پس از اظهارنظر كميسيونها درخواست آنان مورد پذيرش قرار مي‌گيرد.

مراحل ثبت درخواست برای بیمه (قالی بافی):

مراحل ثبت درخواست برای کسانی که قصد دارند، تحت پوشش بیمه قالیبافی قرار بگیرند به شرح زیر است:

• مراجعه به اتحادیه فرش جهت عضویت
• اخذ معرفی از اتحادیه فرش به سازمان فنی حرفه‌ای استان برای دریافت گواهینامه و کارت مهارت فنی
• معرفی مجدد فرد متقاضی از فنی حرفه‌ای به اتحادیه فرش و تایید اخذ کارت مهارت فنی توسط فرد متقاضی
• انجام معاینه و کمیسیون پزشکی
• ارائه معاینات به سازمان تامین اجتماعی استان و برای عقد قرارداد و صدور فیش پرداخت
• معرفی فرد متقاضی طی یک نامه از سوی اتحادیه فرش و با امضای مشترک رییس اتحادیه فرش و رییس بازرگانی به سازمان تامین اجتماعی
• بررسی شرایط لازم فرد بیمه شده از سوی تامین اجتماعی و هماهنگی جهت انجام معاینه پزشکی و کمیسیون برای سنجش میزان سلامت فرد متقاضی
• پس از انجام معاینات و تأیید شرایط متقاضی توسط سازمان تامین اجتماعی، بیمه فرش بافی برای ایشان صادر می‌گردد.

نرخ، مبناي محاسبه و چگونگي وصول حق بيمه:

درآمد ماهانه مبناي محاسبه حق بيمه بافندگان قالي، قاليچه، گليم و زيلو به طور مقطوع، معادل پنجاه درصد (50%) حداقل دستمزد كارگر عادي مشمول قانون كار در زمان انعقاد قرارداد و تغييرات بعدي آن خواهد بود. نرخ و مبناي محاسبه حق بيمه سنوات مازاد بر 50 سال سن در مورد متقاضياني كه در سنين بين 50 تا 55 سال قرار دارند و حق بيمه سنوات مازداد بر 50 سال آنان بايد به صورت يكجابه  سازمان تامين اجتماعي پرداخت شود، تابع ضوابط مقرر در اين بند است.

نرخ حق بيمه بافندگان قالي تكباف فاقد كارفرما 14 درصد دستمزد مبناي پرداخت حق‌بيمه است كه 7 درصد آن به وسيله بيمه شده پرداخت مي‌شود و 7 درصد ديگر برعهده دولت است. اين دسته از بيمه‌شدگان مكلف هستند مبلغ حق بيمه مقرر را در دو نوبت شش ماهه اول و شش ماهه دوم در طول يكسال،‌به حساب سازمان واريز كنند به گونه‌اي كه حق بيمه هر دوره، حداكثر طي سه ماه اول هر دوره پرداخت گردد.

تذكر مهم:

متقاضي بايد اولين پرداخت حق بيمه را كه مربوط به فاصله زماني از تاريخ عقد قرارداد تا پايان شش ماهه مربوطه (برحسب مورد نيمه اول و يا نيمه دوم سال) خواهد بود، بطور يكجا و حداكثر ظرف يك هفته از تاريخ عقد قرارداد بسازمان واريز و برگ پرداخت را به شعبه مربوطه تحويل دهد. در دوره‌هاي بعدي، بيمه‌شده بايد حق بيمه دوره‌هاي شش ماهه را حداكثر در ظرف سه ماهه اول هر دوره به شعب تامين اجتماعي پرداخت كند.

مزایای بیمه (قالی بافی):

بیمه قالی بافی هم مانند سایر بیمه‌های تأمین اجتماعی از مزیت‌هایی برخوردار است. قطعاً کسی که مبلغی را به عنوان حق بیمه پرداخت می‌کند انتظار مزیت‌هایی را در قبال مبلغ پرداختی دارد. با توجه به حق بیمه بسیار کم بیمه قالی بافی و نبود کارفرما برای پرداخت باقی حق بیمه، مزایای بیمه قالیبافی از بیمه تأمین اجتماعی کمتر است اما این بیمه نامه مزایای اصلی را برای بافندگان در نظر گرفته است.

سازمان تأمین اجتماعی همیشه یک پشتیبان محکم برای قالیبافان است. مهم‌ترین مزایای بیمه قالیبافی شامل پرداخت مستمری بازنشستگی و ارائه بیمه درمانی می‌شود.

حوادث ناشي از كار:

حوادث ناشي از كار حوادثي است كه در حين بافندگي (زمان كار با دستگاه فعال) و به سبب آن يا در حين و به سبب انجام اموري كه مستقيماً با حرفه بافندگي مرتبط است، براي بيمه شده اتفاق مي‌افتد. در هر حال و باتوجه به زمان و مكان و وقوع حادثه، بايد ارتباط سببي بين حرفه بافندگي و حادثه ملموس و قابل اثبات باشد. ضمناً وقوع حادثه بايد باتوجه به مقررات قانون تامين اجتماعي به شعبه مربوطه اطلاع داده شود.