آشنایی با نکات پیرامون ماده 71 قانون تأمین اجتماعی

 باتوجه به ماده 71 قانون تامین اجتماعی بیمه شده ای که در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری حرفه ای ازکارافتاده کلی شناخته شود، بدون در نظر گرفتن مدت پرداخت حق بیمه استحقاق دریافت مستمری ازکارافتادگی ناشی ازکار را خواهد داشت.

ازکارافتادگی کلی:

بر اساس بند ۱۳ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، از کار افتادگی کلی عبارت است از کاهش قدرت کار بیمه‌شده به نحوی که نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری، بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد. در چنین مواردی مطابق با ماده ٧٠ قانون تأمین اجتماعی، به تشخیص کمیسیون پزشکی باید درجه کاهش قدرت کار بیمه‌شده ۶۶ درصد و بیشتر باشد. به عبارت دیگر، کارگر در این نوع از کار افتادگی دو سوم نیروی کار خود را از دست می‌دهد، به‌طوری‌که نمی‌تواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری، بیش از یک سوم درآمد قبلی خود را به دست آورد. پس با ایجاد این نوع از کار افتادگی، رابطه کارگر و کارفرما خاتمه پیدا‌ می‌کند و کارگر، دیگر قادر نیست به کار خود ادامه دهد.

اصل کلی و استثناها:

همانطور که در ق.ت.ا. پرداخت مزایای تأمین اجتماعی براساس الگوی سابقه کار شکل گرفته است. لیکن در مواردی قانونگذار بنا به مصالحی، پرداخت مزایا را به وجود سابقه کار منوط نکرده است، از جمله مفاد این ماده یکی از استثناهای اصل مزبور تلقی می شود که ذیلا به توضیح آن می پردازیم:

از کارافتادگی کلی در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری حرفه ای:

1- حوادث تاشی از کار در ماده 60 ق.ت.ا. تعریف شده است. افزون بر این قوانین متفرقه ای نیز وجود دارد که مواردی را به عنوان حادثه ناشی از کار تلقی کرده است. این موارد عبارتند از :

الف– حادثه منجر به نقص عضو، از کار افتادگی جزئی یا کلی که مربوط به جریان انقلاب اخیر می باشد ( بند ب لایحه قانونی شمول مواد 82،81،80،74،73،72،70،60و83 ق.ت.ا. مصوب 1358/6/26)

ب– حادثه منجر به ازکارافتادگی که در راه به ثمر رساندن انقلاب اسلامی ایران یا حفظ دستاوردهای آن رخ داده باشد. (لایحه قانونی راجع به برقراری وظیفه درباره کارکنان دولت و مشمولین ق.ت.ا. که در جریان انقلاب اسلامی از کارافتادگی و … می شوند مصوب 1358/9/21)

ج– قهرمانان ورزشی؛ که تعریف قهرمان، شرایط برخورداری از مستمری و میزان آن در آیین نامه معالجه و از کارافتادگی ورزشی و اصلاحیه آن مورد اشاره قرار گرفته است.

2- گذشته از حادثه اشی از کار، هرگاه سبب پیدایش ازکارافتادگی کلی بیماری حرفه ای نیز باشد، ازکارافتاده مشمول ماده 71 خواهد بود. واژه بیماری حرفه ای در ق.ت.ا تعریف نشده است، لکن حقوق دانان نعاریفی به شرح ذیل درباره آن ارائه کرده اند:

– “بیماری حرفه ای، هرنوع مرضی است که در نتیجه اشتغال باشد”؛

– “بیماری حرفه ای، تغییری اندامی یا کارکردی است که در نتیجه انجام برخی از کارها توسط کارگر در حیطه وظایفش صورت می گیرد” ؛

– “بیماری حرفه ای، هرنوع مرض یا عفونت میکروبی یا صدمه بدنی است که طبق قرائن و شواهد در نتیجه اشتغال به کار برای کارگر به وجود آمده باشد”

پیشنهاد می‌شود مقاله  ماده 70 قانون تامین اجتماعی  را مطالعه کنید

مرجع تشخیص از کارافتادگی:

طبق ماده ۷۰ قانون تأمین اجتماعی، مرجع تشخیص از کار افتادگی، کمیسیون‌های پزشکی مذکور در ماده ۹۱ قانون هستند. یعنی اگر پزشک معالج پس از انجام خدمات توان‌بخشی و درمان، فرد بیمه‌شده را غیرقابل علاج تشخیص دهد، این امر را گواهی می‌‌کند و سپس کمیسیون‌های پزشکی بر اساس آن اعلام نظر و اقدام به صدور رأی می‌کنند.

در ماده ۹۱ قانون تأمین اجتماعی، جایگاه کمیسیون‌های پزشکی مشخص و مقرر شده است:‌ «برای تعیین میزان از کار افتادگی جسمی و روحی بیمه‌شدگان و افراد خانواده آنها، کمیسیون‌های بدوی و تجدیدنظر پزشکی تشکیل خواهد شد. ترتیب تشکیل و تعیین اعضا و ترتیب رسیدگی و صدور رأی بر اساس جدول میزان از کار افتادگی، طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب شورای‌ عالی رسیده است.»

آخرین آیین‌نامه در تاریخ ۱۳۶۶/۰۳/۰۶ به تصویب شورای‌عالی تأمین اجتماعی رسیده که در تاریخ ۱۳۷۱/۰۵/۱۹ اصلاحاتی در آن اعمال شده است. این آیین‌نامه که مشتمل بر ۱۲ ماده و ۷ تبصره است، در یکصد و هشتاد و ششمین جلسه شورای عالی مورخ ۱۳۶۶/۰۶/۰۶ تصویب شده و به مرحله اجرا درآمده است. طبق ماده یک آیین‌نامه اجرایی مذکور، تشکیل کمیسیون‌های پزشکی بدوی و تجدیدنظر، به عهده سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود .

شرط بیمه پردازی:

همانطور که در صدر ماده آمده شخص در صورتی از مزایای مندرج در این ماده برخوردار می شود که عنوان “بیمه شده” بر او اطلاق شود. باتوجه به معافیت از داشتن سابقه مسأله ای که در اینجا مطرح می شود این است که اگر شخصی در روزهای اشتغال به کار در کارگاه در اثر حادثه ناشی از کار دچار از کارافتادگی شود در حالی که هنوز لیست بیمه برای او رد نشده و مبلغی هم به عنوان حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی نپرداخته، آیا می توان او را بیمه شده نامید؟

حسب بند 1 ماده 2 ق.ت.ا. “بیمه شده” شخصی است که رأسا مشمول مقررات تأمین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، حق استفاده از مزایای مقرر در این قانون را دارد. با توجه به ظاهر بند مورد اشاره، پرداخت حق بیمه شرط لازم برای اطلاق عنوان بیمه شده به شخص است. لیکن براساس مفاد ماده 4 و ماده 36 ق.ت.ا باید از این ظاهر دست کشید. زیرا بر اساس مواد مزبور، بیمه تأمین اجتماعی، بیمه ای اجباری است و شخص به صرف این که براساس ماده 4 جزو مشمولین اجباری باشد، باید او را بیمه شده تلقی کرد. به ویژه اینکه انتهای ماده 36 مقرر داشته: “تآخیر کارفرما در پرداخت حق بیمه یا عدم پرداخت آن، رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود”. به عبارتی از لحاظ اصولی می توان گفت که این مقرره بر بند 1 ماده2 ق.ت.ا. حاکم است. زیرا احکام یا مزایای بیمه شده را بر افراد مورد اشاره نیز مترتب ساخته است.