با مفهموم قانون کار پاره وقت یا نیمه وقت آشنا هستید؟ گاهی بنا به دلایلی قادر به انجام کار تمام وقت نیستیم و کار پاره وقت یا نیمه وقت را به آن ترجیح می‌دهیم. ماده ۳۹ قانون کار هم به همین مفهموم اشاره کرده و به توضیح مزد و مزایای کارمندان و کارگرانی که به صورت نیمه وقت یا پاره وقت مشغول به کار هستند، پرداخته است. در این نوشته علاوه بر توضیح این ماده قانونی، به سوالات احتمالی دیگر پاسخ داده‌ایم.
موضوع قرارداد با نیروها در مدل های مختلف، همیشه یکی از موارد حاشیه ساز در درون شرکتها، اصناف و حتی اشخاص بوده و در بین این نوع قراردادها قرارداد ساعتی پاره وقت در کنار قراردادهای عادی می تواند شاخص تر باشد. به نظر من متاسفانه هنوز شرکتهای زیادی هستند که این موضوع را جدی در نظر نمی گیرند و در عین حال که بسیار ساده پیاده سازی می شود، تمرکزی بر روی آن ندارند.
البته نکته ای که وجود دارد پاسخ های سلیقه ای بسیار زیاد است و شاید متن اصلی قانون کار خیلی خوب موشکافی نشده است. در کنار قرارداد ساعتی پاره وقت و حتی تما وقت نکات ایمنی و بهداشت کار است که به هیچ عنوان برنامه ریزی نشده است. در این نوشته تصمیم دارم خیلی خلاصه و ساده این نوع قرارداد اداره کار که خواهان زیادی برای انعقاد در موسسات دارد را تشریح کنم.
ابتا باید از مبنای اداره کار شروع کنیم، اینکه ساعت تعریف شده همیشه مبنای هرگونه محاسبات می باشد و نباید ذهن خود را درگیر موضوعات دیگر کنید.این حداقل است و ممکن است در شرکت پایه تعریف شده بیش از حداقل مزد اداره کار باشد که همان پایه بیشت مبنای ساعتی خواهد بود. پیشنهاد من برای انعقاد هرگونه قرارداد با نیروی کار اگر می خواهید طبق قانون کار عمل کنید مبنای ساعتی بجای روزانه می باشد.
طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران هر مستخدام( فردی که استخدام شرکتی می شود) باید 44 ساعت در هفته که 6 روز می باشد کار کند. یعنی اگر 44 را تقسیم بر 6 روز کاری کنید 7.33 ساعت روزانه می شود که منظور 7 ساعت و 20 دقیقه است. حالا بهتر است شما قرارداد خود را بر مبنای 44 ساعت منعقد کنید و بر اساس ان تعداد روزها را مشخص کنید. با این روش مشکل قراردادهای ساعتی هم به راحتی قابل حل است. شما طبق 44 ساعت روزهای کاری را مشخص می کنید، به عنوان مثال پنج شنبه ها تعطیل هستید و حالا باید 44 را بر 5 تقسیم کنید تا میزان ساعت روزانه مشخص شود یعنی روزانه 8.8 ساعت.
پیشنهاد می‌شود مقاله مالیات حقوق و دستمزد را مطالعه کنید
چند نکته کلیدی !
محاسبه یک ساعت کارکرد 2 بخش دارد : مزد ثابت و مزایا
ساعت استراحت و نماز در محاسبه ساعت کار نمی گنجد
اگر حجم قرارداد ساعت شما کمتر از 44 ساعت باشد هر میزانی بالاتر از آن اضافه کار محسوب نمی شود نه اینکه مکمل همان حداقل شود.
منظور از این جمله این است که فرض کنید با فردی قرارداد ساعتی پاره وقت منعقد می کنید که هفته ای 22 ساعت به شما سرویس دهد و مثلا 2 روز در هفته در شرکت حضور داشته باشد. نکته مهم اینجاست اگر این فرد در یک هفته 23 ساعت کار ارائه داد 1 ساعت بالاتر از 22 ساعت اضافه کار محسوب می شود. اشتباه برخی از حسابداران و کارفرمایان در اینجا مبنا قراردادن 44 ساعت است در صورتی که نوع قرارداد شما فقط 22 ساعت در هفته بوده و هر ساعتی بیشتر از ان اضافه کار محسوب می شود
محاسبه ساعت کارکرد
برای محاسبه باید دو پارامتر را در نظر بگیرید: یکی منظور نمودن مزد ثابت و مزد مزایا ، برای محاسبه مزد ثابت شما مزد روزانه را بر 7.33 تقسیم می کنید که نرخ یک ساعت مزد ثابت بدست می آید و برای محاسبه مزایا مبلغ بن و حق مسکن را هم بر 7.33 باید تقسیم کنید و هر دو عدد را باهم جمع کنید. حالا در مثالی که عرض کردم ضرب می کنید و نرخ کارکرد ساعتی به راحتی محاسبه می شود. نکته مهم در اینجا عدم توجه به راس قراردادن ساعت روزانه برای محاسبه ساعت پاره وقت است.
در ماده 32 قانون تامین اجتماعی ، درباره ماده 32 در مورد بیمه شدگانی که کارمزد دریافت می کنند ، تعیین تکلیف می کند ، حق بیمه این افراد به ماخذ کل ذرآمد ماهانه آنها احتساب و دریافت می گردد که این حق بیمه در هیچ مورد نباید از حق بیمه ای که به حداقل مزد کارگر تعلق می گیرد کمتر باشد .
این ماده در مورد حق بیمه بیمه شدگانی است که به صورت کارمزد مشغول به کار هستند . به موجب تبصره یک ماده 35 قانون کار ، در صورتی که مزد بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده باشد ، کارمزد نامیده می شود .
همچنین در صورتی که مزد بر اساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار در زمان معین باشد ، کارمزد ساعتی نامیده می شود . کارمزد صرفا” در قراردادهای مشمول قانون کار مطرح می گردد ، بنابراین از بیمه شدگانی که مشمول صندوق تامین اجتماعی باشند و از لحاظ کاری تابع قانون کار به صورت کارمزد باشند مطابق ماده 32 حق بیمه اخذ می شود .
درآمد بیمه شدگانی که به صورت کارمزد مشغول به کار هستند ، منوط به میزان کاری است که توسط آنها انجام می شود . جهت دریافت حق بیمه از این قبیل بیمه شدگان ، ابتدا بایستی درآمد ماهانه محاسبه گردد. با توجه به اینکه این افراد در قبال کاری که انجام می دهند ، مزد دریافت می کنند و دریافت مزد آنها به صورت روزانه و ماهانه نمی باشد ، لذا درآمد آنها به صورت ماهانه در نظر گرفته شده و حق بیمه به ماخذ کل درآمد ماهانه آنها ، احتساب و دریافت می گردد.
در حالت کلی شما برای محاسبه نیروهای پاره وقت و ساعتی ، باید کارکرد ساعتی آنها را به کارکرد روزانه تبدیل کنید و طبق کارکرد روزانه و همینطور دستمزد روزانه می توانید میزان حقوق ماهیانه آنها را محاسبه کنید . مثلا”مجموع تعداد ساعت نیروی شما در هفته 3 روز کامل می شود در نتیجه کارکرد ماهیانه 12 روز خواهد بود .
مطابق قانون ماده 43 قانون کار ، کارگران کارمزد برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی ، استحقاق دریافت مزد را دارند و ماخذ میانگین کارمزد آنها در روزهای کارکرد آخرین ماه کار آنهاست ، بنابراین جهت محاسبه میانگین کارمزد آنها در روزهای جمعه ، تعطیلات رسمی و مرخصی ها، کارمزد آنها در روزهای کارکرد آخرین ماه کار آنها در نظر گرفته می شود .
قسمت اخیر ماده 32 مقرر داشته که حق بیمه ای که برای بیمه شدگانی که به صورت کارمزد مشغول به کار هستند ، در نظر گرفته می شود نبایستی از حق بیمه ای که به حداقل مزد کارگر عادی تعلق می گیرد ، کمتر باشد . بنابراین با توجه به اینکه مبلغ پرداختی به این قبیل بیمه شدگان ، از حداقل مقرر در قانون کار کمتر نیست و با توجه به اینکه حق بیمه بر اساس حقوق دریافتی ، تعیین می شود لذا حق بیمه نیز نبایستی از آنچه که به حداقل حقوق مشمولین قانون کار تعلق می گیرد ، کمتر باشد .
