حق سنوات یکی از مزایای اجباری می باشد که کارفرما مکلف به محاسبه و پرداخت آن به کارگر است. حق سنوات در واقع پاداش پایان خدمت کارگر می باشد که پس از فراغت از کار آن را دریافت می نماید و میزان آن معادل با یک ماه از آخرین دستمزد ثابت دریافتی وی می باشد. این فراغت از کار شامل موارد زیر است:

• بازنشستگی
• از کار افتادگی
• فوت
• استعفا
• و…

در روز های پایانی سال، یکی از مهم ترین موضوعات در رابطه با کسب و کار، محاسبه عیدی و سنوات کارمندان؛ کارگران و صاحبان کسب و کار می باشد که بر اساس پایه حقوق تعیین می گردد. در ادامه به شرح مفصل آن پرداخته می شود.

حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟ پاسخ به سوال رایج کارفرمایان

در پاسخ به این سوال باید توضیح دهیم که سنوات یا همان حق سنوات یکی از مزایای اجباری است که در هر شرایطی کارفرما باید نسبت به پرداخت آن به کارگر اقدام کند. سنوات با خاتمه کار و یا فسخ قرارداد کار به کارگر پرداخت می‌شود و این حق حتی به افرادی که کمتر از یک سال کارکرد داشته باشند نیز به نسبت کارکرد آن‌ها تعلق می‌گیرد. صحبت‌هایی در این مورد وجود دارد که اگر کارگری کار خود را ترک کند سنوات به وی تعلق نمی‌گیرد؛ در صورتی که اینطور نیست.

نکته جالب تر این است که زمانی که در قرارداد شرطی در این مورد قید می‌کنند و رضایت کارگر را مبنی بر عدم دریافت سنوات می‌گیرند نیز اشتباه است.

البته منشا این اشتباه دستور العملی است که مدتی پیش وزارت کار صادر کرد و در آن قید شده بود که کارگری اگر ترک کار کند کارفرما ملزم به پرداخت سنوات به وی نیست. لازم به ذکر است که این دستور العمل در حال حاضر باطل شده است و کارفرما ملزم به پرداخت سنوات بر اساس قانون جدید سنوات است.

چه پرداختی‌هایی از حقوق اصلی تاثیر می‌پذیرند؟

بسیاری از محاسبات مربوط به حقوق بر مبنای این حقوق اصلی صورت می‌گیرد. آیتم‌هایی که تحت تاثیر حقوق اصلی تعیین می‌شوند، در فهرست زیر جای می‌گیرند:

• اضافه کاری
• کسر کار
• سنوات خدمت
• طلب مرخصی
• افزایش حقوق

علاوه بر موارد یاد شده، فرد شاغل مبالغی نقدی یا غیرنقدی از کارفرما دریافت خواهد کرد. به این دریافتی‌های فرد شاغل، مزایا گفته می‌شود. مزایا شامل دو دسته مستمر و غیرمستمر هستند.

آیا سنوات به کمتر از یک سال تعلق می‌گیرد؟

معمولا کارکنان تازه‌وارد این سوال را مطرح می‌کنند که آیا حق سنوات به کمتر از یکسال هم تعلق می‌گیرد یا دست آن‌ها از حق سنوات خالی است. همان طور که در پارگراف قبلی گفتیم در هر صورت و با هر مدت کاری، کارفرمایان موظف به پرداخت حق سنوات هستند. بنابراین در هر صورت و با هر شرایطی کارفرما موظف به پرداخت حق سنوات است.

حق سنوات چیست؟

طبق آخرین بخشنامه حق سنوات ، ماده ۲۴ قانون کار در سال۹۲،  اصطلاح حق سنوات یا پاداش پایان کار مبلغی است که در پایان هر سال یا پایان هر قرارداد، از طرف کارفرما به کارگران مشمول قانون کار پرداخت می‌گردد. از این پاداش با عناوین دیگر نظیر مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار نیز یاد می‌شود. حق سنوات با اصطلاح پایه سنوات فرق دارد.

به بیان دیگر شاید بتوان گفت که میزان سنوات، بخشی از تسهیلات و پاداش‌های لحاظ شده از طرف وزارت کار برای افراد شاغل است. حق سنوات بخشی از پایین بودن میزان حقوق کارمندان و هزینه‌های آنان را جبران می‌کند.

کارفرمایان می‌توانند میزان سنوات را ماهانه پرداخت کنند؛ بیشتر کارفرمایان در انتهای سال یا زمان اتمام قرارداد این مبلغ را به پرسنل خود می‌پردازند. میزان حق سنوات معادل یک ماه آخرین مزد ثابت دریافتی به کارگر در هر سال است. با دریافت پاداش حق سنوات، انگیزه پرسنل بالا رفته و کیفیت و بازده تلاش او افزایش خواهد یافت.

اگر سنوات پرسنل به صورت سالانه پرداخت نشود، زمان تسویه حساب یا ترک کار، کل سنوات براساس آخرین حقوق محاسبه می‌گردد.سنوات خدمت چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ برای اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید

زمان پرداخت حق سنوات چه زمانی است؟

باید ببنیم با فرض شرایط دوم که در بالا مطرح کردیم، چه زمانی قرارداد همکاری خاتمه یافته و کارفرما باید سنوات را پرداخت نماید.

همان‌طور که در بالا بیان کردیم، بعضی کارفرمایان پرداخت حق سنوات را به اتمام زمان همکاری موکول می‌کنند. یعنی، کارفرما باید حق سنوات را به هنگام ترک کار کارگر پرداخت کند:

• بازنشستگی

• از کار افتادگی کلی

• استعفای کارگر

• اخراج کارگر

• فوت کارگر بیمه شده

• پایان قرارداد همکاری

البته نوع پایان یافتن همکاری در پرداخت حق سنوات تاثیری ندارد. پرداخت حق سنوات، یکی از تعهدات کارفرما در قبال کارگر در زمان پایان کار است.

پیشنهاد می کنیم، مقاله بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق میگیرد را مطالعه کنید

نوع دیگری از مزایای پرداختی به کارمندان نیز پایه سنوات است که شاید با حق سنوات اشتباه گرفته شود. لذا بهتر است تفاوت‌های این دو اصطلاح  را بررسی نماییم:

پایه سنوات چیست و چه تفاوتی با حق سنوات دارد؟

برای اینکه بدانید پایه سنوات چیست باید آن را با حق سنوات مقایسه کنیم. حق سنوات به‌عنوان پاداش پایان کار به آن دسته از کارگرانی داده می‌شود که سابقه یک‌ساله کاری دارند؛ اما پایه سنوات برای کارگاه‌هایی است که طرح طبقه‌بندی مشاغل دارند که پایه سنوات به حداقل حقوق آن‌ها اضافه می‌گردد. «پایه سنواتی» را می‌توان بخشِ حمایتیِ پایه حقوق نامید که عموماً برای جبران کردن حداقل دستمزد، توسط شورای عالی کار، تصویب و ابلاغ می‌شود.

حق سنوات به همه شاغلان رسمی، غیررسمی، پاره وقت و تمام وقت تعلق دارد

با توجه به تعریف یاد شده متوجه خواهیم شد که پیش‌شرط تعلق این پاداش به شخص، دریافت پایه سنوات به هر کارمند و کارگر به محض شروع به کار مستحق دریافت پایه سنوات به صورت ماهانه یا سالانه خواهد بود؛ در حالی که کسانی میزان سنوات دریافت خواهند کرد که حداقل یک سال حق سنوات را از کارفرما دریافت کرده باشند یا حداقل یک سال سابقه کاری در شرکت مدنظر داشته باشند.

نحوه محاسبه سنوات سال 1402 با مثال

حق سنوات یک برابر حقوق پایه فرد است. بنابراین در سال 1402 که مبلغ حقوق پایه 53,082,840 ریال است، مبلغ حقوق پایه در کارکرد سال فرد ضرب شده و عدد بدست آمده بر 365 (تعداد روزهای سال)تقسیم می‌شود. عدد بدست آمده به عنوان حق سنوات یک سال فرد پرداخت خواهد شد.

???? توجه: طبق قانون تأمین اجتماعی عیدی و پاداش و حق سنوات شامل بیمه نمی‌شود و بیمه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.

حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟
در پاسخ به این سوال باید توضیح دهیم که سنوات یا همان حق سنوات یکی از مزایای اجباری است که در هر شرایطی کارفرما باید نسبت به پرداخت آن به کارگر اقدام کند. سنوات با خاتمه کار و یا فسخ قرارداد کار به کارگر پرداخت می‌شود و این حق حتی به افرادی که کمتر از یک سال کارکرد داشته باشند نیز به نسبت کارکرد آن‌ها تعلق می‌گیرد. صحبت‌هایی در این مورد وجود دارد که اگر کارگری کار خود را ترک کند سنوات به وی تعلق نمی‌گیرد؛ در صورتی که اینطور نیست.

نکته جالب تر این است که زمانی که در قرارداد شرطی در این مورد قید می‌کنند و رضایت کارگر را مبنی بر عدم دریافت سنوات می‌گیرند نیز اشتباه است.

البته منشا این اشتباه دستور العملی است که مدتی پیش وزارت کار صادر کرد و در آن قید شده بود که کارگری اگر ترک کار کند کارفرما ملزم به پرداخت سنوات به وی نیست. لازم به ذکر است که این دستور العمل در حال حاضر باطل شده است و کارفرما ملزم به پرداخت سنوات بر اساس قانون جدید سنوات است.

منظور از مزایای مستمر و غیر مستمر چیست؟

هر فرد شاغل ممکن است علاوه بر مزدی که به او تعلق می‌گیرد مبالغی را (نقدی یا غیر نقدی) از کارفرما دریافت کند. این پرداخت‌ها یا مزایا به دو گروه مستمر و غیرمستمر تقسیم می‌شوند. پرداخت‌ها و مزایای مستمر پرداخت‌هایی هستند که ماهانه به پرسنل اختصاص داده می‌شود و در حکم حقوقی هم ذکر می‌شوند مزایای مستمر شامل مزایای نقدی و غیر نقدی است. مزایای غیر مستمر مزایایی هستند که بنا بر مناسبت خاص یا کارکرد خاص ممکن است به پرسنل اختصاص یابد. این مزایا ممکن است در برخی ماه‌های سال به فرد شاغل تعلق گیرد.

پایه سنوات چقدر است؟

نرخ پایه سنوات در سال ۱۴۰۲، در مورد کارگران دارای قرارداد کاری دائم و موقت مشمول قانون کار که از یک سال سابقه کاری برخوردار بوده و یا یک سال از آخرین دریافتی پایه سنوات آنها گذشته باشد، روزانه مبلغ ۷۰.۰۰۰ ریال در نظر گرفته می‌شود. حال برای محاسبه پایه سنوات باید تعداد روزهای کاری ماه را در عدد ۷۰.۰۰۰ ضرب کرده و سپس آن را با حقوق پایه ماهانه اعلام شده در همین سال جمع کرد. عدد حاصل برابر با حقوق دریافتی فرد از سال دوم خواهد بود.

سنوات ارفاقی چیست؟

سنواتی که با مجوز مراجع ذی‌صالح به مدت خدمت موثر کارمندان مشترک صندوق بازنشستگی کشوری اضافه می‌شود و حسب مورد پس از پرداخت کسور یا حتی بدون پرداخت کسور درتعیین حقوق بازنشستگی و وظیفه آنان محاسبه می‌شود را سنوات ارفاقی می‌نامند. این سنوات ارفاقی شامل افرادی مثل جانبازان، معلولان، آزادگان و اسراء، متصدیان مشاغل سخت و زیان آور و بازنشستگان آموزش و پرورش کودکان استثنایی و… می‌شود.

آیا حق سنوات مشمول مالیات می‌گردد؟

حق سنوات مشمول کسر و پرداخت حق بیمه نمی‌باشد. تنها درصورتی‌که حق سنوات در پایان اشتغال و به میزانی که توسط قانون تعیین شده، پرداخت شود جزء موارد معاف از مالیات حقوق است.

اگر کارفرما حقوق سنوات را پرداخت نکند، تخلف کرده است؟

حق سنوات از حقوق اجباری فرد شاغل در سازمان است. اگر کارفرمایی در پرداخت این حق کوتاهی کند یا در قرارداد بین خود و کارگر (کارمند)، کارگر را ازاین حق محروم نماید، عملی غیرقانونی انجام داده است. در این شرایط، کارگر می‌تواند به وزارت کار شکایت کند.

زمان خاتمه قرارداد کار و پرداخت سنوات توسط کارفرما

• اخراج موجه شخص
• ازکارافتادگی کلی
• بازنشستگی
• پایان کار در قراردادهای معین
• استعفای کارگر
• فوت بیمه‌شده
• فسخ قرارداد مطابق متن قرارداد