هر علمی یکسری اصول دارد که به عنوان پایه و اساس آن مطرح میشود. علم حسابداری نیز دارای اصولی پذیرفته شده است که کلیه حساب‌ها و صورت‌های مالی باید از این اصول و مقررات پیروی کنند. ایجاد اصول حسابداری از آنجا آغاز شد که ثبت‌‌های حسابداری در هر کسب و کاری می‌بایست قابل فهم توسط همگان، دارای قابلیت مقایسه و دارای امکان گزارش‌گیری‌های یکتا می‌بود. به همین دلیل حسابداران دست به یکپارچگی روش‌های آن زدند.
اصول حسابداری با اسم های دیگری مانند استانداردهای حسابداری نیز شناخته میشود. اصول حسابداری نقشه راه مشخصی برای تهیه و ثبت اطلاعات مالی است و این اصول هستند که نحوه اندازه‌گیری و تعیین سود را مشخص خواهند کرد. یکی از رایج‌ترین اصول پذیرفته شده در جهان، استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی انگلستان یا GAAP است.
اصول عمومی حسابداری شامل:
- اصل بهای تمام شده
- اصل تحقق درآمد
- اصل تطبيق درآمد با درآمدها
- اصل افشا
که به توضیح هر کدام به شرح زیر می پردازیم:
اصل بهای تمام شده:
مبادلات حسابداری در اصول حسابداری در تاریخ وقوع به بهای تمام شده در دفاتر ثبت میشوند. محاسبه بهای تمام شده محصولات و یا خدمات، اصطلاحا حسابداری بهای تمام شده نامیده میشود. بهای تمام شده کالا به معنی محاسبه هزینه‌های مستقیم موثر در تولید کالا یا ارائه یک خدمت است.
چنانچه دارایی از طریق مبادلات غیر پولی در اختیار واحد تجاری قرار گیرد، ارزش متعارف دارایی تحصیل شده رایگان نیز، ارزش متعارف دارایی مشابه در بازار در زمان انتقال مالکیت است. به عبارتی اصل بهای تمام شده، منعکس کردن دارایی‌ها به میزان بهای تمام شده تاریخی آن‌ها در ترازنامه پایان سال است.
بهای تمام شده نسبت به سایر ارزش ها یکسری مزیت هایی دارد:
- ارزش های تاریخی قابل اعتماد است زیرا همواره می تواند از طریق مراجعه به اسناد و مدارک اولیه مربوط به معاملات اثبات شود.
- بهای تمام شده به دلیل آنکه بر معامله واقعی مبتنی است و در تعیین آن قضاوت یا براوردی صورت نگرفته است مورد اعتماد می باشد.
- بهای تمام شده تاریخی در زمان تحصیل دارایی، معرف ارزش عادله (متعارف) دارایی است علیرغم همه مزیت های فوق این ایراد بر بهای تمام شده وارد است که تغییرات قیمت در اقلام خریداری شده در طول زمان منعکس نمی گردد چون ممکن است یک دارایی پس از یک سال دو برابر گردد و با ارزش آن کاهش یابد اما تغییرات ارزش تا فروش دارایی محاسبه و لحاظ نمی گردد و در زمان معامله بعدی ارزش آن اندازه گیری و ثبت می گردد.
اصل بهای تمام شده
اصل تحقق درآمد:
بسیاری از افرادی که در زمینه حسابداری فعالیت می کنند اصل درآمد را به نام اصل تحقق هم می شناسند. این مورد یکی از مهمترین اصول حسابداری به شمار می رود که بیان می دارد درآمد زمانی به وجود می آید که فروش محصول انجام شود. در واقع این اصل بیان می دارد که درآمد به دست آمده تنها به فروش شما بستگی دارد. فروش هم تنها در صورتی محقق می شود که خدمات و یا محصولات متنوعی فراهم شده باشد. هر زمان که صحبت اصلی شما از فروش محصولات است باید بدانید که یکی از کلیدهای اصلی آن درآمد می باشد. یکی از مهمترین نکاتی که در این مورد وجود دارد و شما باید به آن دقت داشته باشید این است که درآمد شما با پول نقد به دست نمی آید.
اصل تطبيق در آمد با هزینه ها:
به این معناست که درآمدهای ایجاد شده و هزینه های به موقع پیوسته برای ایجاد این درآمد در یک دوره زمانی ثبت و در صورت سود و زیان ارائه گردد یعنی درآمدها و هزینه های یک مؤسسه در یک دوره زمانی با یکدیگر مطابقت داشته باشد.
در اصول حسابداری درآمدهای یک دوره بر اساس اصل تحقق، شناسایی می شوند و سپس هزینه های انجام شده برای ایجاد درآمد تعیین می گردد تا نتیجه فعالیت های یک مؤسسه در یک دوره مشخص شود.
پیشنهاد می کنیم، مقاله تئوری اثباتی حسابداری را مطالعه کنید
اصل افشا:
از طریق این اصل کلیه اطلاعات حسابداری برای مقامات مربوطه افشا میشود، و به موجب آن رویدادهای مالی مربوط به یک دوره زمانی خاص فاش میشوند و حسابداران موظفند توضیحات اضافی مربوط به عملیات مالی را برای روشن کردن جزئیات خود ارائه دهند.
قيود یا میثاق های تعدیل کننده:
مبانی و قواعدی که ملاک قضاوت حرفه ای برای تعدیل در کاربرد اصول حسابداری قرار می گیرند قیود یا میثاق های تعدیل کننده نامیده می شوند. این قواعد تنها در مواردی قابل استفاده اند که کاربرد بدون انعطاف اصول عمومی حسابداری غیر منطقی یا غیر عملی باشد و یا نتایج نامطلوبی را به بار آورد.
چرا این اصول مهم هستند؟
هدف از وجود اصول حسابداری و پیگیری آن، توانایی برقراری ارتباط با اطلاعات اقتصادی یا زبانی قابل قبول و قابل فهم از شغلی به شغل دیگر است. شرکت هایی که اطلاعات مالی خود را برای عموم منتشر میکنند بسته به ویژگی های شرکت یا نهاد باید در تهیه اطلاعات خود از این اصول پیروی کنند.
اصول استاندارد حسابداری ترکیبی توانسته به عنوان اصول حسابداری پذیرفته شده جهانی شناخته گردد. اصول حسابداری اصولاً چارچوبی را برای استانداردهای نرم افزار حسابداری شرکتی و همچنین به عنوان راهنمایی برای نحوه تهیه و ارائه صورت های مالی فراهم میکند.
برخی از این اصول عبارتند از:
- اصل اهمیت نسبی که طبق این اصل اقلام و اطلاعاتی که دارای اهمیت می باشند گزارش می گردد که تشخیص آن بر اساس قضاوت است یعنی مطلبی دارای اهمیت است که ارائه کردن آن برگزارش های مالی تأثیر بگذارد.
- طبق اصل ثبات رویه یک مؤسسه باید در طی دوره های متوالی باید روش هایی که برای اندازه گیری و ثبت أقلام حسابداری به کار گرفته باشد همواره بدون تغییر مورد استفاده قرار بگیرد تا بتوان گزارش های مالی را در دوره های مالی مختلف با مؤسسات دیگر مورد مقایسه قرار داد.
- اصل محافظه کاری: بر اساس این اصل در اصول حسابداری، درآمد مؤسسه باید زمانی شناسایی و ثبت گردد که تحقق یافته باشد و همچنین هزینه مربوط به آن پیش بینی و به حساب گرفته شده باشد.
