عرضه اولیه برای فعالین بازار همیشه از جذابیت برخوردار بوده و معامله‌ای کم ریسک برای اولین سرمایه‌گذاری در بورس محسوب میشود. در صورتی که شما بدانید عرضه اولیه چیست و چگونه معامله می شود میتوانید در بازار بورس به کسب سود بپردازید.تجربه نشان داده که بیش از ۹۰ درصد از عرضه اولیه‌هایی که در بورس انجام شده، سودآور بوده‌اند و این‌گونه می‌توان عنوان کرد که عرضه‌های اولیه حکم طلا را دارند.
عرضه اولیه سهام چیست؟
این اصطلاح که ترجمه عبارت «Initial Public Offering (IPO)» است به اولین روز ععرضه اولیه سهام یک شرکت در بازار بورس اشاره می‌کند که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه میشود.
تجربه نشان داده که بیش از ۹۰% از عرضه اولیه سهام که در بورس انجام میشوند سودآور هستند. توجه داشته باشید که عرضه اولیه سهام یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.حتی گاهی شرکت‌های دولتی با سال‌ها سابقه کار در این عرضه شرکت کنند. شرایط خرید و فروش سهام عرضه اولیه سهام کمی با سهام‌های عادی متفاوت است.
حالا سوال درست این است که چگونه می‌توان سهام‌های این چنینی را خریداری کرد؟
چگونه عرضه اولیه سهام بخریم؟
سرمایه گذاران برای خرید عرضه اولیه سهام یک شرکت کافی است از زمان و تاریخ عرضه آن مطلع شوند. اطلاع‌رسانی عرضه اولیه سهام از طریق سایت‌های بورسی و کانال‌های خبری انجام می‌پذیرد. اکثر کارگزاریها نیز مشتریان خود را از زمان دقیق عرضه‌های اولیه آگاه می‌کنند.
تا همین چند وقت پیش، عرضه‌های اولیه‌ای که در بورس انجام می‌شدند به روش حراج با اولویت زمان صورت می‌گرفتند. به این ترتیب که سهم‌ها طی فرآیندی که سرمایه گذاران حقیقی در آن نقشی نداشتند، ابتدا کشف قیمت می‌شد؛ یعنی قیمتی که سرمایه گذاران برای اولین بار می‌توانستند آن سهام را خریداری کنند، مشخص می‌گشت.
سپس با توجه به تعداد سهام شرکت و تعداد سهامی که قرار بود عرضه شود، سهمیه هر فرد برای خرید سهام عرضه اولیه مشخص و ساعت سفارش گذاری تعیین می‌گردید.
مثلا بورس اعلام می‌کرد که عرضه اولیه سهام شرکت «a» در ساعت ۱۲:۳۰ آغاز میشود و هر سرمایه گذار می‌تواند ۱۰۰۰ سهم را در قیمت ۱۰۰ تومان سفارش بگذارد.
پس در این روش، قیمت خرید، ساعت خرید و حداکثر حجم خرید از قبل کاملا مشخص می‌شد و شما باید در ساعت مشخص شده سفارش خود را در سیستم ثبت می‌کردید. اگر هم تعداد سهم‌های تقاضا شده از تعداد سهم‌های عرضه شده بیشتر می‌شد، اولویت با افرادی بود که سفارش خود را زودتر ثبت کرده بودند.
اما مدتی است که روش خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تغییر پیدا کرده است.
روش بوک بیلدینگ
در روش ثبت سفارش عرضه اولیه سهام به شکل بوک بیلدینگ، یک بازه قیمتی برای سفارش در نظر گرفته شده است و به خاطر همین دیگر نیازی به ثبت سریع سفارش نیست. با ایجاد همچین شرایطی، درصد خطا در خرید عرضه اولیه سهام اولیه شرکت‌ها بسیار کاهش پیدا کرده و علاوه بر این، دیگر شاهد کندی سامانه‌های معاملاتی و هسته معاملات در بازار بورس نیستیم.
در روش بوک بیلدینگ هر خریدار با توجه به تحلیل و بررسی‌های خود، درخواست خرید عرضه اولیه سهام را در ساعتی مشخص که از قبل توسط ناظر بازار اعلام میشود، در سیستم معاملاتی ثبت می‌کند.
یکی از معایب روش بوک بیلدینگ، قیمت و محدودیت مثبت و منفی ۱۰ درصد است. با وجود آن که نهاد عرضه کننده، یک قیمت را به عنوان کف قیمت سهم مشخص می‌کند. اما سرمایه گذاران می‌توانند سفارش خرید خود را در بازه‌ای بین این قیمت کف و ۱۰% بالاتر از آن قرار دهند.
مشکل این است که به احتمال زیاد چنین کاری باعث میشود تا افراد در سقف قیمتی ثبت سفارش و خرید سهام را انجام دهند که ممکن است باعث ایجاد صف خرید در عرضه اولیه شود.
به صورت کلی، شما در این روش راحت‌تر از روش حراج، خرید خواهید کرد. هم چنین دیگر اولویت با سفارش زودتر نیست و شما نباید خیلی سریع سفارش خود را ثبت کنید. بلکه بر اساس تحلیل خود آن قیمتی را که در بازه مشخص شده انتخاب کرده و در آن قیمت، سفارش خود را ثبت می‌کنید.
خرید عرضه اولیه سهام به روش بوک بیلدینگ
عرضه اولیه سهام در روش بوک بیلدینگ به این صورت اجرا میشود:
شرکتی که شرایط پذیرش در بازار بورس یا فرابورس را دارد و به اصطلاح در بازار «درج نماد» شده است توسط یکی از شرکت‌های مشاور سرمایه گذاری یا تامین سرمایه، ارزش گذاری میشود.
این تعیین ارزش پس از بررسی کامل بنیادی شرکت، تخمین سودآوری آتی، تخمین نرخ بازدهی مورد انتظار سرمایه گذار و استفاده از روش‌های ارزش‌گذاری همچون تنزیل جریانات نقدی انجام میشود.
با توجه به ماهیت روش بوک بیلدینگ، قیمتی به عنوان حداقل قیمت مورد تایید قرار می‌گیرد و سقف قیمتی که معمولا ۱۰ درصد بیشتر از حداقل قیمت است تعیین می‌گردد تا تمام سرمایه گذاران علاقه‌مند به شرکت در عرضه اولیه سهام ، متناسب با تحلیلشان درخواست قیمتی خود را ثبت کنند.
اما در ادامه چه اتفاقی می‌افتد؟
حداقل ۴۸ ساعت کاری قبل از انجام اولین عرضه، اطلاعیه آن در سایت سازمان بورس یا فرابورس منتشر میشود. در آن اطلاعیه حداکثر تعداد سهام قابل سفارش، تاریخ انجام اولین عرضه و دامنه قیمت مجاز تعیین می‌گردد.
در روز مشخص شده برای عرضه اولیه سهام ، اطلاعیه شروع دوره معاملات عرضه اولیه در سایت سازمان بورس و توسط ناظر بازار اعلام میشود.
پس از آن، شما به مدت ۲ ساعت فرصت دارید تا درخواست خود را ثبت کنید. پس از پایان دوره سفارش سرمایه گذاران، سازمان بورس متناسب با تعداد متقاضیان و سقف تعداد سهام قابل عرضه، شروع به تخصیص سهام به تمام متقاضیان می‌کند.
فرض کنید کل تعداد سهام قابل عرضه ۵۰ میلیون سهم و تعداد سرمایه گذارانی که درخواست خود را ثبت کرده‌اند ۵۰ هزار نفر باشد. از طرفی هر سرمایه گذار تا سقف ۲۰۰۰ سهم اجازه درخواست خرید داشته است. با وجود اینکه کل سرمایه گذاران ۲۰۰۰ سهم را درخواست داده‌اند اما به هر سرمایه گذار هزار سهم تخصیص داده خواهد شد.
از زمان آغاز عرضه اولیه سهام به روش بوک بیلدینگ تا اکنون، بیشتر عرضه‌های اولیه در سقف قیمتی انجام شده‌اند. بنابراین به خریداران توصیه میشود که درخواست خرید خود را نیز روی سقف قیمتی ثبت کنند تا سهام به آنها تخصیص داده شود.
برای خرید عرضه اولیه سهام توجه به اطلاعیه ناظر در روز عرضه بسیار مهم است. زیرا این اطلاعیه شامل موارد مهمی از جمله بازه قیمت سهمیه مجاز هر فرد و زمان مجاز ارسال سفارش است.
در روزهایی که شرکت‌ها عرضه اولیه سهام خود را انجام می‌دهند، ترافیک بالایی در سایت کارگزاریها ایجاد میشود. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که از قبل حساب کاربری خود را شارژ کنید تا در روز عرضه با مشکل روبه‌رو نشوید.
تفاوت روش بوک بیلدینگ با روش قبلی
در روش بوک بیلدینگ هر کد بورسی (هر فرد) تنها از طریق یک کارگزاری و از طریق یک درخواست می‌تواند در اولین عرضه شرکت کند. یعنی نمی‌توانید در یک سفارش ۲۵۰ سهم و در سفارش دوم ۱۵۰ سهم را ثبت کنید. بلکه باید در یک سفارش ۴۰۰ سهم را سفارش بدهید.
در روش قبلی، افراد از طریق چندین کارگزاری سفارش خود را ثبت می‌کردند تا بالاخره یکی از کارگزاریها سفارش آنها را ثبت کند. ولی در روش بوک بیلدینگ با توجه به وجود زمان دو ساعته جهت ارسال سفارش این مشکل برطرف شده است.
افزایش قیمت سهم در روز پس از اولین عرضه، به حمایت سهم از سوی سهامدار عمده و وجود تقاضای مناسب از سوی سرمایه گذاران بستگی دارد. این موضوع به جز چند مورد محدود، انجام شده و در نتیجه حداقل بازدهی ۱۵ درصدی را محقق کرده است.
چگونه می‌توان بدون نقدینگی، عرضه اولیه سهام را خریداری کرد؟
شما ممکن است به دلایل مختلف در یک بازه زمانی مشخص نیاز به نقدینگی بیشتر داشته باشید، برای مثال شما چندین سهام با ارزش که طی چند روز و پشت سر هم عرضه شده اند را خریداری کرده اید و برای سهام آخر نقدینگی کافی را ندارید و نمی توانید عرضه اولیه سهام جدید را خریداری کنید. در برخی کارگزاری ها نظیر کارگزاری مفید توافق نامه ارسال سفارش عرضه اولیه وجود دارد که با فعال کردن این گزینه شما می توانید بدون نقدینگی کافی به خرید عرضه اولیه سهام در چهارچوب شرایط و قوانین کارگزاری بپردازید.
پیشنهاد میشود مقاله سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود؟ را مطالعه کنید
چگونه از عرضه اولیه سهام سود کنیم؟
معمولا با توجه به قیمت‌گذاری هر سهم برای عرضه اولیه سهام ، دامنه قیمتی مجاز برای ارسال سفارش خرید عرضه اولیه به‌گونه‌ای تعیین میشود که برای خریداران یک سود حداقلی ایجاد کند. به همین خاطر، معمولا عرضه اولیه‌ها با استقبال فعالین بازار سرمایه روبرو میشوند و این موضوع باعث میشود سهام تخصیص یافته به هر کد معاملاتی کمتر از حداکثر سهام قابل تخصیص شود.بر اساس یک باور قدیمی در میان فعالان بازار، خرید عرضه اولیه سهام سودآور است. تجربه نیز بر این باور مُهر تایید می‌زند. چون تاکنون بیش از ۹۰% عرضه‌های اولیه بورس حداقل بین ۲۰-۳۰% سود را برای خریداران آن به ارمغان آورده‌اند. حتی در برخی موارد این سود به بیش از ۱۰۰% نیز رسیده است.
این موضوع باعث شده که تقاضا برای سهم‌هایی که برای اولین بار عرضه میشوند افزایش پیدا کند. این افزایش تقاضا در کنار محدودیت‌های خریدی که در زمان عرضه اولیه وجود دارند، باعث میشود که تقاضا برای سهم عرضه شده نسبت به تعداد سهامی که در بازار عرضه میشود، بیشتر باشد.
در نتیجه، اگر سهام ارائه شده در زمان اولین عرضه را خریداری کنید به دلیل مواردی که گفته شد، به احتمال زیاد چند روزی شاهد صف خرید در سهمتان خواهید بود.
البته همان‌طور که گفته شد این اتفاق در بیشتر مواقع رخ می‌دهد و همیشگی نیست. پس نمی‌توان از قبل با اطمینان گفت که قیمت آن سهم حتما در روزهای آینده رشد می‌کند.
رشد قیمت سهام شرکت‌ها بعد از عرضه اولیه سهام
همان‌طور که با هم گفتیم، یکی از علت‌های رشد قیمت سهم بعد از اولین عرضه، وجود دو محدودیت است؛ محدودیت در تعداد سهام قابل خریداری و محدودیت در تعداد سهام عرضه شده.
گذشته از این‌ها معمولا در این جور مواقع، سهام شرکت کمی ارزان‌تر از ارزش ذاتی که توسط تحلیل‌گران برآورد شده، عرضه میشود تا برای سرمایه گذاران جذابیت بیشتری داشته باشد.
این کار باعث افزایش تقاضا برای آن سهم میشود. این جذابیت قیمتی در کنار عواملی که توضیح داده شد، باعث میشود تا قیمت سهام شرکت‌ها بعد از عرضه اولیه رشد کند.
بعد از مدتی با افزایش قیمت سهم و هم چنین عرضه سهامداران عمده و سرمایه گذارانی که در ابتدا سهم را خریداری کرده‌اند کم‌کم تقاضا برای سهم کاهش پیدا می‌کند.
در این هنگام می‌گویند که سهم، متعادل شده است. پس از این ماجرا، سرمایه گذاران با آن سهم نیز مثل سایر سهم‌های بازار برخورد می‌کنند.
از این به بعد رشد و افت قیمت سهم به عملکرد آن شرکت بستگی پیدا می‌کند. حتی اگر آن سهم به شکل هیجانی رشد کرده باشد، باز هم این احتمال وجود دارد که افت زیادی را تجربه کند.
بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه سهام
عرضه اولیه سهام با حفظ منافع سرمایه گذاران باعث رونق بازار بورس و توسعه اقتصادی میشود. در واقع این عرضه اولیه سهام ، یک رابطه برد–برد را ایجاد می‌کند.
البته این بدان معنا نیست که سرمایه گذاران باید سهام تازه عرضه شده را برای مدت نامشخصی در سبد سرمایه گذاری خود داشته باشند. از نظر تئوریک و بر اساس آنچه در دنیا رایج است قیمت فروش عرضه اولیه سهام را به گونه‌ای تعیین می‌کنند تا شرکت‌کنندگان بتوانند از بازدهی ۱۰ تا ۲۰ درصدی بهره‌مند شوند.
در حقیقت، نمی‌توان در مورد زمان مناسب برای فروش سهام اولین عرضه نظر قطعی داد. چون این موضوع به عوامل مختلفی مانند نیاز شما به نقدینگی حاصل از این عرضه، خرید اولین عرضه به صورت اعتباری از کارگزار و در نتیجه تسویه‌حساب با آن و مواردی از این دست، بستگی دارد.
سهامداران می‌توانند از فردای روز عرضه، سهام خود را به فروش برسانند. اما برای دانستن بهترین زمان برای فروش سهم، باید برخی موارد را در نظر داشته باشید:
- ارزیابی وضعیت فعلی و آینده شرکت عرضه شده در بازار بورس
- توجه به میزان بزرگی و کوچکی شرکت عرضه شده در بازار بورس
- مطالعه تحلیل بنیادی سهام عرضه اولیه در سایت‌های تحلیلگری و کانال‌های خبری کارگزاریها
- بررسی رفتار سهامداران عمده در ایام معاملات سهم پس از اولین عرضه
- بررسی روند فعلی بازار بورس
بازار سهام مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر، دوره‌های متفاوتی از رکود، رشد، رونق و در نهایت نزول را تجربه می‌کند. این سیکل در طول زمان به صورت متوالی اتفاق می‌افتد.
اگر سهام یک شرکت در زمان رکود یا نزول بازار عرضه شود معمولا به دلیل خروج سرمایه، حجم تقاضا برای اولین عرضه افت پیدا می‌کند.
در چنین شرایطی به دلیل جو منفی حاکم بر بازار، تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین‌تر از دوران رونق خواهد بود. ولی در دوران رونق و صعود شدید بازار، قضیه برعکس است.
از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان دارد معمولا تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد میشود. در نهایت، این موضوع می‌تواند برای مدتی باعث تشکیل صف‌های خرید سنگین در آن سهم شود.
یکی از مهمترین نشانه‌های خروج از سهم تازه‌وارد به بازار، برچیدن صف‌های خرید است. از آنجا که در روز نخست عرضه، تعداد بالایی از سهامداران برای خرید اقدام می‌کنند، تعداد سهم محدودی نصیب هر کد معاملاتی میشود. بنابراین سهامداران در روزهای آتی به خرید سهم اقدام می‌کنند.
این ماجرا باعث میشود که تشکیل صف خرید به صورت روزانه انجام شود. شاید سهامدار عمده شرکت با عرضه سهم بتواند صف خرید را کوتاه‌تر کند اما این صف دوباره تشکیل میشود.
هنگامی که دیگر صف خریدی برای سهم باقی نماند و به تعادل برسد، می‌توان آن را نشانه‌ای برای فروش در نظر گرفت.
۱- فروش عرضه اولیه سهام از منظر تئوریک
از منظر تئوریک و بر اساس آنچه در دنیا رایج است قیمت فروش عرضه اولیه سهام را به گونه‌ای تعیین می‌کنند تا شرکت‌کنندگان در عرضه اولیه سهام بتوانند از بازدهی ۱۰ تا ۲۰ درصدی بهره‌مند شوند.
لازم به ذکر است که شرکت‌هایی که خواهان ورود به بورس هستند از طریق نهادهای مالی هم چون شرکت‌های تأمین سرمایه و یا شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری مورد تائید سازمان بورس، ارزش‌گذاری می‌گردند و پس از آن سهامداران عمده با توجه به ارزش ذاتی به‌دست‌آمده قیمتی را جهت ورود به بورس به سازمان بورس ارائه می‌دهند.
۲- فروش عرضه اولیه سهام در عمل
آنچه در عالم واقع اتفاق می‌افتد بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی است که پیش از این خدمت شما بیان شد و دارای جزییات بسیاری است که در ادامه خدمت شما تشریح خواهد شد. در ادامه توجه شما را به نکات ذیل جلب می‌نماییم:
۳- به تحلیل بنیادی انجام شده درباره شرکت توجه نمایید
خوشبختانه با ورود اینترنت در معاملات بورس و گسترش آن شاهد انتشار رایگان تحلیل بنیادی عرضه اولیه سهام در سایت‌های مختلف تحلیلگری و کارگزاری هستیم. حتماً دو تا ۵ تحلیل بنیادی از سایت‌هایی که به آنها اطمینان دارید، مطالعه نموده و برآیند نظرات در رابطه با ارزش ذاتی آن سهام را در نظر بگیرید.
این موضوع می‌تواند نسبت به دیدگاه شما در رابطه با فروش عرضه اولیه مهم و مؤثر باشد. البته گاهی اوقات در تحلیل‌های انجام‌شده گران بودن قیمت سهام در عرضه اولیه نتیجه میشود.
در این حالت چنانچه از چشم‌انداز صنعت و یا خاص نبودن سهامدار عمده مطمئن هستید میتوانید در عرضه اولیه خرید نمایید.
برای مثال سهم پرداخت الکترونیک سامان کیش با نماد سپ که دارای حاشیه‌هایی در زمان عرضه اولیه سهام بود گران ارزیابی شد با این وجود این سهم حدود ۵۰ درصد بازدهی ایجاد کرد.
۴- به اندازه شرکت عرضه شده توجه نمایید
لازم به ذکر است که برای تعیین اندازه شرکت بایستی تعداد سهام شرکت را در قیمت پایانی سهام( در مورد سهام آماده عرضه، قیمت تعیین‌شده در عرضه اولیه) ضرب نمایید و از این دریچه ارزش بازار سهام را محاسبه نمایید.
معمولاً اگر ارزش ریالی به دست آمده کمتر از ۱۰۰۰ میلیارد ریال بشود می‌توان گفت که این شرکت در سهام کوچک دسته‌بندی می‌گردد و چنانچه بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میلیارد ریال شود در دسته شرکت‌های متوسط قرار گرفته و بالاتر از آن را معمولاً جزو شرکت‌های بزرگ به حساب می‌آوریم.
برای مثال به دو سهم کشاورزی و دامپروری بینالود با نماد زبینا و پتروشیمی پارس با نماد پارس توجه فرمایید.
تعداد سهام زبینا: ۴۰۰ میلیون سهم
سقف قیمت سهم در عرضه اولیه: ۱۵۲۴ریال
ارزش بازار شرکت کشاورزی و دامپروری بینالود:
۴۰۰۰۰۰۰۰۰ * ۱۵۲۴ = ۶۰۹۶۰۰۰۰۰۰۰۰
بنابراین زبینا جزو سهام کوچکی بوده که در بورس عرضه شده است.
تعداد سهام پارس: ۶ میلیارد
سقف قیمت سهم در عرضه اولیه : ۲۴۰۰۰ ریال
ارزش بازار شرکت پتروشیمی پارس:
۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰ * ۲۴۰۰۰ = ۱۴۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰
همان‌طور که مشاهده می‌کنید ارزش بازار شرکت پتروشیمی پارس در زمان عرضه اولیه ۱۴۴ هزار میلیارد ریال بوده است.
نکته حائز اهمیت اینکه معمولاً شرکت‌های بزرگی مانند پتروشیمی پارس در زمان عرضه اولیه تنها به میزان ارزش ذاتی خود رشد می‌کنند و معمولاً هیچ رفتار هیجانی در معاملات این سهام رؤیت نمی‌گردد. در حالی که در معاملات سهام کوچک چنین امری روی نمی‌دهد و بعضاً شاهد تحقق بازدهی‌های بالای ۵۰ درصد هم در آن بوده‌ایم.
برای نمونه سهم زشگزا که متعلق به شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد است پس از عرضه اولیه بازدهی ۷۴ درصدی را محقق کرده است.
۵- روند فعلی بازار را مدنظر قرار دهید
بازار بورس مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر دارای دوره‌های متفاوتی از رکود، رشد و رونق دارد و پس از آن مجدداً شروع روند نزولی را شاهد هستیم و این سیکل طی زمان به صورت متوالی اتفاق می‌افتد.
اگر شرکتی در زمان رکود و یا نزول بازار عرضه گردد معمولاً به دلیل خروج سرمایه حجم تقاضا برای عرضه اولیه افت پیدا می‌کند و به همین دلیل چون جو عمومی بازار منفی هست تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین‌تر از دوران رونق خواهد بود.
اما در دوران رونق و صعود شدید بازار (مانند شهریور سال ۱۳۹۷) زمانی که یک سهم عرضه اولیه میشود از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان است عموماً تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد می‌گردد که در نهایت می‌تواند برای مدت طولانی شاهد تشکیل صف‌های خرید سنگین در آن سهم باشیم.
۶- رفتار سهامداران عمده را در ایام معاملات سهم پس از عرضه اولیه سهام رصد نمایید
همان‌طور که پیش از این نیز ذکر گردید به دلایل مختلف تقاضا برای خرید سهام پس از عرضه اولیه سهام در سقف قیمتی ایجاد میشود و بعضاً شاهد تقاضای چند صد میلیونی نیز هستیم.
اما از آنجایی که تعداد معدودی از ۵ تا ۱۰ درصد از سهام شرکت در دست سرمایه‌گذاران بازار بورس قرار دارد و هم‌چنین با توجه به روش بوک بیلدینگ در عرضه اولیه تعداد سهام هر فرد نیز بسیار معدود است در نتیجه این وظیفه سهامدار عمده است تا از سهم حمایت کند و از طریق عرضه سهام به متقاضیان معاملات روزانه سهم انجام می‌گیرد.
در این رابطه ذکر دو نکته ضروری است:
۱- چنانچه سهم عرضه‌شده در بازار بورس مورد معامله قرار گیرد، آنگاه سهم دارای حجم مبنا خواهد بود. بنابراین یکی از وظایف سهامداران عمده این هست تا عرضه روزانه را به گونه‌ای انجام دهند تا به اصطلاح حجم مبنا پر شود و در نتیجه قیمت پایانی نیز مثبت کامل بخورد.
با این وجود مواردی رؤیت شده که به دلیل عدم حمایت لازم از سوی سهامدار عمده معاملات روزانه سهم تازه عرضه‌شده به اندازه حجم مبنا انجام نمی‌شود و در نتیجه قیمت پایانی کمتر از ۵ درصد رشد می‌نماید.
اگر این موضوع برای دو الی سه روز ادامه پیدا کنه ممکن است که اثر منفی بر تقاضای سهام بگذارد و این موضوع موجب خالی شدن صف خرید سهم بشود.
۲- بعضاً مشاهده میشود که یک سهم طی چند روز کاری صف خرید سنگینی دارد و در آن ایام به صورت معمول معامله میشود. اما در یک روز معاملاتی با وجود اینکه صف خرید سنگینی وجود دارد اما به دلیل عرضه سنگین از سوی سهامدار عمده که از آن تحت عنوان عرضه آبشاری نیز یاد میشود به یک‌باره صف خرید به طور کامل عرضه میشود و بعضاً شاهد افول قیمت آخرین معامله نیز هستیم.
در این صورت لازم است تا شما اقدام به تصمیم‌گیری کنید یا با سهم می‌مانید و یا اینکه از آن خارج می‌شوید.
۷- وضعیت فعلی و آینده صنعت و شرکت را ارزیابی کنید
هر شرکتی که عرضه می‌گردد دارای محصولاتی است و در صنعت خاصی فعال است. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار بهتر است تا در مورد محصولات اصلی این شرکت‌ها و چشم‌انداز آینده آن، صنعتی که در آن فعال است و وضعیت آن صنعت و اینکه آیا روند روبه رشدی را می‌توان از آن انتظار داشت و یا این صنعت موردحمایت دولت قرار دارد یا اینکه وابسته به اقتصاد جهانی است و … تحقیق کنید تا از این دریچه بتوانید تصمیم‌گیری بهتری در رابطه با فروش عرضه اولیه، ماندن با آن و حتی خرید سنگین‌تر در آن و … اتخاذ کنید.
برای مثال شرکت کشت و دام قیام اصفهان با نماد زقیام در تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۳۹۷ در قیمت ۲۳۶۹ ریال عرضه اولیه شد و بازدهی اولیه حدود ۴۵ درصدی (با لحاظ سود نقدی) محقق کرد (لازم به ذکر است که به این بازدهی در بازار، بازدهی اولیه می‌گویند) پس از آن معاملات سهم متعادل شد.
اما با توجه به افزایش نرخ ارز و به تبع آن انتظار رشد قیمت فرآورده‌های گوشتی می‌توانستید در آن قیمت‌ها خرید سنگینی را انجام بدهید و بعد از حدود ۱۱ ماه سود حدود ۵۰۰ درصدی را نصیب خود نمایید.
اولین عرضه، همیشه سودآور نیست!
با هم گفتیم که در بیشتر موارد، اولین عرضه برای سرمایه گذاران سودآور است. اما گاهی هم خرید سهم در عرضه اولیه می‌تواند به ضرر شما تمام شود.
بازار بورس شاهد چندین نمونه از عرضه‌های اولیه بوده است که بعد از عرضه، نه تنها رشد زیادی نکردند بلکه دچار افت قیمت هم شده‌اند. این افت قیمت دلیل‌های گوناگونی دارد.
مثلا قیمت سهم در هنگام اولین عرضه، تفاوت چندانی با ارزش واقعی آن سهم نداشته یا سهم هنگامی عرضه شده که شرایط کلی بازار مناسب نبوده است.
پس اجازه ندهید باور سودآور بودن این سهم‌ها مانع از بررسی دقیق قبل از خرید شود.
برای اطلاع از اولین عرضه شرکت‌ها باید اخبار سایت‌های بورسی و کانال‌های خبری را پیگیری کنید. بیشتر کارگزاریها نیز این عرضه‌ها را به مشتریان خود اطلاع می‌دهند.
پس از اینکه از تاریخ اولین عرضه اطلاع پیدا کردید، حوالی ساعت ۱۰ صبح همان روز سایت «tsetmc» را باز کرده و اطلاع‌رسانی‌های ناظر بازار را دنبال کنید.
