ماده 181 ق.م.م در مورد مشاغل چگونه اجرا می شود؟

ماده 181 قانون مالیات های مستقیم از پرونده ها در محل شرکت در نظر گرفته اند که برخی آن را پلیس مالیاتی می نامند. هر چند که شاید این درست نباشد ولی ذهنیت ها در مواقع مختلف اینگونه بوده، در واقع ماده 181 برای جلوگیری از ضایع شدن حق مودیان است چرا که در بازدید هایی که انجام می شود به وضوح مدارک و شواهد در اختیار بازرسین و حسابرسین امور مالیاتی قرار می گیرد، اینکه برخی تصور برخی بر این است که ماده 181 پلیس مالیاتی است احتمالا دو حالت می تواند داشته باشد : یا مودی متخلف است و ترس از افشا دارد یا اینکه آگاهی کاملی در این زمینه ندارد 

هدف ماده 181 

برای بازرسی ماده 181 قانون مالیات های مستقیم از پرونده ها در محل شرکت در نظر گرفته اند که برخی آن را پلیس مالیاتی می نامند. هر چند که شاید این درست نباشد ولی ذهنیت ها در مواقع مختلف اینگونه بوده، در واقع ماده 181 برای جلوگیری از ضایع شدن حق مودیان است چرا که در بازدید هایی که انجام می شود به وضوح مدارک و شواهد در اختیار بازرسین و حسابرسین امور مالیاتی قرار می گیرد، اینکه برخی تصور برخی بر این است که ماده 181 پلیس مالیاتی است احتمالا دو حالت می تواند داشته باشد : یا مودی متخلف است و ترس از افشا دارد یا اینکه آگاهی کاملی در این زمینه ندارد.

بازرسی مالیاتی

طبق قوانین مالیاتی بازرسی مالیاتی یک فرآیند کنترل فعالیت مودی محسوب می شود و مطابق این ماده قانونی طی یک هیات اعزامی از طرف سازمان امور مالیاتی ماموریت پیدا می کنند کلیه اسناد و مدارک مرتبط با امور مالی را تحت بررسی قرار دهند. نکته ای که اینجا مطرح می شود این است فقط بازرسی مالیاتی به پرونده عملکردی منتهی نمی شود و می تواند مالیات بر  ارزش افزوده را نیز تحت کنترل قراردهد.

ضمن اینکه مشاغل هم می توانند بازرسی مالیاتی شوند و فقط به شرکتها و موسسات اختصاص ندارد. سازمان امور مالیاتی برپایه دستورالعمل شماره 457 نحوه رسیدگی ها در بازرسی مالیاتی مشاغل را تعیین نموده است.

به منظور ارتقاء سطح کیفی رسیدگی مالیاتی پرونده های صاحبان مشاغل بویژه مودیان بزرگ و یکسان سازی تنظیم گزارشات مالیاتی مذکور مقتضی است از تاریخ ارسال این بخشنامه در انجام رسیدگی های یاد شده به ترتیب ذیل اقدام شود:

1- مأموران مالیاتی ذیربط در تنظیم گزارشات رسیدگی به پرونده مالیاتی عملکرد صاحبان مشاغل از فرم های مخصوصی که بدین منظور تهیه گردیده و ضمیمه می باشد استفاده نمایند.

عدم استفاده از فرم های یاد شده تخلف محسوب و با متخلفین بر طبق مقررات رفتار خواهد شد.

2- پرونده های بزرگ صاحبان مشاغل (پنج درصد کل پرونده های فعال مشاغل که قبلاطی بخشنامه شماره 4849-230مورخ 15-11-1383تعیین شده است)در واحد یا گروه های خاص سازماندهی شده ورسیدگی به پرونده مالیاتی آنها بصورت گروهی و طبق مقررات قانونی و مفاد آئین نامه اجرایی موضوع ماده 219 قانون مالیات های مستقیم انجام می پذیرد.

3- مأموران مالیاتی قبل از تهیه گزارش رسیدگی صاحبان مشاغل،به محل فعالیت مودی مراجعه و ضمن انجام تحقیقات لازم،گزارش بازدید را که حداقل متضمن اطلاعات مندرج در فرم گزارش رسیدگی می باشد را تهیه و پس از ثبت در دفتر اندیکاتور در پرونده مالیاتی مودی نگهداری نموده تا به هنگام رسیدگی و به منظور تعیین درآمد مشمول مالیات واقعی آنان ملحوظ نظر قرار گیرد.

4- مأموران مالیاتی در تنظیم گزارشات پرونده مالیاتی صاحبان مشاغل از اطلاعیه های رایانه ای و غیر رایانه ای که توسط ادارات اطلاعات و خدمات مالیاتی ارسال گردیده استفاده و مشخصات آنها را در فرم گزارش رسیدگی درج نمایند.

5- در صورتی که هیچگونه مدارک و مستندات مثبته جهت تعیین فعالیت و درآمد مشمول مالیات در پرونده مالیاتی صاحبان مشاغل موجود نباشد مأموران مالیاتی با توجه به نوع فعالیت آنان،از مراجع ذیربط استعلامات مورد نیاز را بعمل آورده و بر اساس آن گزارشات رسیدگی تنظیم نمایند.

6- مأموران مالیاتی با استناد به مقررات قانون مالیات های مستقیم ازصاحبان مشاغل برای ارائه اسناد و مدارک فعالیت آنها،دعوت بعمل آورد،و مدارک ارائه شده را مورد رسیدگی دقیق قرار دهند بنحوی که تمام اطلاعات مندرج در فرم گزارشات رسیدگی تکمیل گردد.

7- اطلاعات مندرج در فرم مخصوص گزارشات رسیدگی صاحبان مشاغل حسب مورد تکمیل گردیده و مستندات مربوط به هر کدام نیز در پرونده مالیاتی آنان نگهداری شود.

8- مأموران مالیاتی در صورتیکه هیچگونه اسناد و مدارک و یا اطلاعیه ای از فعالیت صاحبان مشاغل در اختیار نداشته و در بازدید بعمل آمده از محل فعالیت آنان نیز اطلاعات مثبته ای در زمینه حجم فعالیت آنها بدست نیاورده باشند،از قراین مالیاتی موضوع ماده 152قانون مالیات های مستقیم بویژه ((ارزش حق واگذاری محل کسب))برای تعیین درآمد مشمول مالیاتی استفاده نمایند.چنانچه ضریبی برای ارزش مذکور تعیین نشده باشد موضوع در اجرای تبصره (3)ماده 154قانون یادشده به هیأت حل اختلاف مالیاتی منعکس و ضریب مزبور تعیین و مورد عمل قرار گیرد.

9- ادارت کل امور مالیاتی بمنظور کسب اطلاعات مربوط به فعالیت صاحبان مشاغل (بویژه مودیان بزرگ)از کلیه امکانات و اختیارات قانونی از جمله اختیارات موضوع ماده 181قانون مالیات های مستقیم استفاده نمایند.

10- ادارات کل امور مالیاتی مکلفند پرونده های مالیاتی مودیان بزرگ صاحبان مشاغل که در مرحله حل اختلاف مالیاتی مطرح است را خارج از نوبت تعیین وقت نموده و به هیأت خاصی که برای این منظور در نظر گرفته اند ارجاع تا در اسرع وقت مورد رسیدگی و صدور رأی قرار گیرد و پس از قطعیت مالیات آنان،نسبت به وصول به موقع مالیات پیگیری و اقدامات لازم را بعمل آورند.

11- دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات نتیجه اجرای مفاد بخشنامه را در بازرسی های ادواری خود گزارش خواهد نمود.

اصل ماده قانونی

قانون مالياتهاي مستقيم – ماده 181

ماده 181 – به منظور کنترل دفاتر، اسناد و مدارک مودیان اعم از دستی و ماشینی (مکانیزه) با هدف نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مالیاتی، واحدی تحت عنوان واحد بازرسی مالیاتی در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می‌شود. واحد مذکور حسب ارجاع رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور یا اشخاص مجاز از طرف وی، نسبت به اعزام هیأتهای بازرسی حسب مورد با مجوز مرجع صالح قضائی با عضویت نماینده دادستان یا دادگستری تشکیل می‌شود، به اقامتگاه قانونی، محل فعالیت مودی و محل نگهداری دفاتر، اسناد و مدارک و تجهیزات اعم از دستی و ماشینی(مکانیزه) اقدام می‌کند و کلیه دفاتر، اسناد و مدارک، اطلاعات و سوابق مالی نزد مودیان را مورد بازرسی قرار می‌دهد و یا در صورت لزوم با ارائه رسید آنها را به اداره امور مالیاتی ذی‌ربط انتقال می‌دهد.

اداره ­امور­مالیاتی ذی‌ربط ­مکلف ­است دفاتر، اسناد و مدارک منتقل شده ر­ا حداکثر ظرف مدت دو هفته ­به مودی عودت­ نماید.

تبصره1- بازرسی دفاتر، اسناد و مدارک و سوابق مالی موضوع این ماده شامل کلیه دفاتر، اسناد و مدارک و سوابق مالی مربوط به مالیات‌های موضوع این قانون و مالیات بر ارزش افزوده است.

تبصره2- چنانچه در بازرسی هیأتهای موضوع این ماده دفاتر، اسناد و مدارک و سوابقی حاکی از کتمان واقعیت درمورد مالیات بر واردات کشف شود، مراتب از طریق اداره امور مالیاتی به مراجع قانونی ذی‌ربط اعلام می‌شود.

تبصره3- مودیان مالیاتی موظفند با هیأتهای موضوع این ماده همکاری‌های لازم را به‌عمل آورند و کلیه دفاتر، اسناد، مدارک و سوابق مالی و تجهیزات نگهداری اعم از دستی و ماشینی(مکانیزه) و دستورالعمل کار و رمز دسترسی به آنها را در اختیار هیأتها قراردهند. مودیان مزبور درصورت استنکاف، علاوه بر شمول مجازات مقرر در این قانون، از معافیت‌های مالیاتی منابع مختلف درآمدی سال مورد مراجعه محروم می‌شوند.

تبصره4- آیین‌نامه اجرائی موضوع این ماده به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور ظرف مدت سه ‌ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون (1/1/1395) مشترکا به‌تصویب وزیران امور اقتصادی و دارایی و دادگستری می‌رسد.

نکته ای در پایان لازم است بدانید این است : سیستم و فعالیتی که امادگی همیشگی برای استقبال بازرسی مالیاتی را داشته باشد کمترین دغدغه و نگرانی را در خصوص جرائم و مواجه شدن با کتمان را خواهد داشت. چون مهمترین پارامتری که توسط بازرسی مالیاتی مد نظر قرار می گیرد کشف مواردی است که کتمان مالیات را نمایان کند.