به موجب قراداد پیمانکاری مجموعه ای از فعالیت ها در امور مربوط به یک پروژه کسب و کار و فعالیت اقتصادی به پیمانکار واگذار می شود، پیمانکار می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد. قراداد پیمانکاری نوعی عهد و پیمان میان کارفرما و پیمانکار است که در آن از توافقات و قوانین حاکم بر روابط کارگر و کارفرما حکایت می کند. پروژه و کارهای عمرانی اقتصادی فرهنگی و غیره زیادی است که تحت عنوان قرارداد پیمانکاری و با اصول و قوانین حاکم بر ان و طبق توافقات میان کارفرما و پیمانکار مدیریت و کنترل می شود.
قرارداد پیمانکاری چیست؟
قرارداد پیمانکاری، نوعی قرارداد است که بر اساس آن، کارفرما انجام یک کار مشخص در مقابل مبلغ تعیین شده و مدت زمان معلوم را به فردی دیگر واگذار می‌کند. این شخص در قرارداد، پیمانکار نامیده می‌شود و ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی یا یک شرکت پیمانکاری باشد.
مالیات تکلیفی پیمانکاری:
طبق اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم از ابتدای سال 1395، ماده 104 قانون مالیات مستیم در خصوص مالیات تکلیفی حذف گردیده و دیگر شرکتهای پیمانکاری و پیمانکاران نباید 3 درصد تکلیفی را پرداخت کنند و از صورت وضعیت ارسالی آنها کسر نمی‌شود، ولی این جمله به این معنا نیست که پیمانکاران دیگر هیچگونه مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و به نوعی معاف هستند.
همانطوری که اشاره شد پیمانکاران الزامی به پرداخت مالیات تکلیفی حق الزحمه ندارند که از هر صورت وضعیت کسر می‌شد ولی مالیات عملکرد و مالیات بر درآمد آنها که به قوت خود باقیست و تمام فعالان حوزه پیمانکاری می‌بایست در تیرماه اظهارنامه عملکرد خود را به حوزه مالیاتی ارسال کنند.
دستورالعمل پرداخت مالیات ارزش افزوده شرکتهای پیمانکاری:
در قراردادهای پیمانکاری چنانچه کارفرما یکی از دستگاههای اجرایی مدیریت خدمات کشوری باشد، باید همزمان با هر پرداخت، مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانی را به پیمانکار پرداخت کند. درصورت پرداخت نشدن مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری به پیمانکار، سازمان امور مالیاتی حق مطالبه این نوع مالیات یا دریافت جریمه دیرکرد از پیمانکار را نخواهد داشت.
ازهمین‌رو رئیس سازمان امور مالیاتی برای یکپارچه‌سازی فرایند پرداخت مالیات ارزش افزوده پیمانکاری دستورالعملی را به اداره‌های کل امور مالیاتی استان‌ها ابلاغ کرد. متن بخشنامه مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاری به شرح زیر است:
- ادارات کل امور مالیاتی مکلف‌اند فرم تعیین میزان وجوه پرداخت‌نشده به پیمانکاران توسط دستگاههای اجرایی مدیریت خدمات کشوری، پیوست این دستورالعمل را جهت تکمیل به پیمانکاران ارائه نمایند.
- پیمانکاران موضوع این بند موظف‌اند نسبت به تکمیل فرم موضوع بند یک این دستورالعمل برای دوره‌های مالیاتی اقدام کرده و پس از مهر و امضا و تایید کارفرماهای مربوط به اداره کل امور مالیاتی ذیربط تحویل نمایند.
- ادارات کل امور مالیاتی موظف‌اند در پایان هر یک از دوره های مالیاتی وجوه پرداخت‌نشده به پیمانکاران که به تایید کارفرمای موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری رسیده است را حسب مورد نسبت به دریافت بدهی پیمانکار در راستای قسمت اخیر بند صدرالاشاره باتوجه‌به سازوکاری که خزانه‌داری کل کشور اعلام می‌نماید و ماده ۹ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم اقدام نمایند.
نحوه اعمال مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاری
مهمترین نکته ای که خیلی از پیمانکاران توجهی به آن ندارند، جمع آوری اسناد و مدارک استاندارد و صدور نوع صورت وضعیت هاست بر فرض پیمانکار بابت مواد و مصالح پای کار، مالیات و عوارض پرداخت کرده است و چون مدرک و یا فاکتوری ندارد نتوانسته است از اعتبار مالیاتی آن استفاده کند و بابت درصد دریافتی از کارفرما، فقط پرداخت کننده اظهارنامه مالیاتی بوده است.
مراتب محاسبه و پرداخت مالیات ارزش افزوده صورت وضعیت پیمانکاری:
- دریافت فاکتورها و صورتحساب های استاندارد خرید مواد و مصالح به هنگام پرداخت
- ثبت نام در مالیات بر ارزش افزوده
- تنظیم صورت وضعیت ارائه شده در صورتحساب استاندارد اداره دارایی
- بایگانی و نگهداری صورتحسابهای خرید و فروش
- اقدامات لازم برای دریافت گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده
- ارائه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در مهلت مقرر
- پرداخت به موقع مبلغ مالیات بر ارزش افزوده هر دوره
مشکلات نداشتن گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده از سوی پیمانکاران:
اگر پیمانکاری گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده نداشته باشد در قدم اول طبق کارهای گفته شده باید برای دریافت این گواهی نامه اقدامات لازم را انجام دهد. تا زمان صادر شدن گواهینامه پیمانکار باید درصد صورت وضعیت ارائه شده به کارفرما را اعمال کند تا زمانی که گواهینامه ارزش افزوده خود را ردیافت نمود می تواند درخواست مبلغ مالیت و عوارض بر ارزش افزوده را از صورت وضعیت قبلی که به کارفرما ارئه داده بود بنماید.
تعلق مالیات بر ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری:
به استناد بند ب ماده 11 قانون مالیات مستقیم تاريخ تعلق مالیات ارزش افزوده در شرکتهای پیمانکاری در مورد ارائه خدمات، تاريخ صورتحساب يا تاريخ ارائه خدمات هر كدام كه مقدم باشد، حسب مورد خواهد بود. از آنجايي كه فعاليت‌های پيمانكاری از مصاديق ارائه خدمات تلقی می‌شوند، لذا اينگونه موديان مكلفند به هنگام صدور صورت وضعيت نسبت به درج و وصول ماليات و عوارض ذيل صورت وضعيتهای صادره اقدام نمايند. بديهی است در صورتی كه صورت وضعيتهای صادره، توسط كارفرما تعديل، ماليات و عوارض متعلقه نيز متناسب با تعديل انجام شده، تعديل خواهد گرديد.
پیشنهاد می‌شود مقاله کاهش دردسرهای دارنده چک صیاد را مطالعه کنید
دستگاه های اجرایی کارفرما موظف به جبران حق مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاران شدند:
طبق بند ل تبصره 6 ماده واحده لایحه بودجه سال 1400 در معاملات پیمانکاری که کارفرما یکی از دستگاههای اجرائی موضوع ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه است، کارفرما موظف است همزمان با هر پرداخت، مالیات ارزش افزوده متناسب با آن را به پیمانکار پرداخت کند.
- تا زمانی که کارفرما مالیات بر ارزش افزوده را به پیمانکار پرداخت نکرده باشد، سازمان امور مالیاتی کشور حق مطالبه آن از پیمانکار یا أخذ جریمه دیرکرد از وی را ندارد.
- در مواردی که بدهی کارفرما به پیمانکار به صورت اسناد خزانه اسلامی پرداخت می‌شود در صورت درخواست پیمانکار، کارفرما موظف است این اوراق را عینا به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل دهد.
- سازمان امور مالیاتی کشور معادل مبلغ اسمی اوراق تحویلی را از بدهی مالیاتی پیمانکار کسر و اسناد مذکور را به خزانه داری کل کشور ارائه می‌کند.
- خزانه‌داری کل کشور موظف است معادل مبلغ اسمی اسناد خزانه تحویلی را به عنوان وصولی مالیات منظور کند.
پرداخت مالیات ارزش افزوده به عهده چه کسی است؟
پیمانکار در صورت‌حسابی که به کارفرما ارائه می‌دهد، باید مالیات و عوارض ارزش افزوده را لحاظ کند. در مقابل، کارفرما موظف است با بررسی گواهینامه ارزش افزوده پیمانکار نسبت به پرداخت آن اقدام کند. در ادامه نیز پیمانکار باید بعد از دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده درآمد به‌دست‌آمده، ارزش افزوده صورتحسابهای خرید را کم کرده و مابه‌التفاوت آن را در وجه اداره ارزش افزوده مربوطه در زمان مقرر پرداخت کند.
آیا مالیات ارزش افزوده به قرارداد پیمانکاری با شخص حقیقی تعلق می‌گیرد؟
به هر قرارداد خدماتی ارزش افزوده تعلق می‌گیرد که پرداخت آن به عهده کارفرما است.
نحوه محاسبه مالیات و ارزش افزوده قرارداد پیمانکاران در معاملات فصلی:
جهت درج ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در معاملات فصلی مبلغ ناخالص قرارداد را بدون کسورات و اضافات و بدون درنظر گرفتن مبالغ صورت وضعیت ها و اقساط وارد می‌کنند. به عبارتی برای ثبت مالیات و عوارض بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در صورت معاملات فصلی تمامی صورت وضعیت‌های مربوط به یک قرارداد، «مبلغ کل قرارداد» بدون در نظر گرفتن از تعداد و مبالغ صورت وضعیت‌ها بدون تغییر درج میگردد. جهت ثبت مبلغ خالص صورت وضعیت تایید شده مبلغ صورت وضعیت را بعد از کسر کسورات به صورت خالص درج کنید.
نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری در معاملات فصلی:
در معاملات فصلی باید مبلغ ناخالص قرارداد را بدون کسورات و اضافات و همچنین بدون در نظر گرفتن مبالغ صورت‌وضعیت‌ها و اقساط وارد کرده و سپس اقدام به محاسبه ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری کنید. به بیان دیگر، برای ثبت مالیات و عوارض بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در صورت معاملات فصلی باید کلیه صورت وضعیت‌های مربوط به قرارداد یا همان مبلغ کل قرارداد را بدون تغییر و صرف‌نظر از تعداد و مبالغ صورت وضعیت درج کنید. به‌منظور ثبت مبلغ خالص صورت وضعیت تاییدشده باید مبلغ صورت وضعیت را بعد از کسر کسورات به‌صورت خالص وارد کنید.
ارزش افزوده در واقع همان مبلغی است که بعد از ارائه صورت وضعیت به کارفرما و کسر کسورات قانونی و توافقی باقی می‌ماند؛ پیمانکار باید ۶ درصد از مبلغ به‌دست‌آمده را تحت‌عنوان مالیات ارزش افزوده و ۳ درصد آن را برای عوارض ارزش افزوده محاسبه و از کارفرما مطالبه کند. اجازه بدهید با یک مثال، نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری را توضیح دهیم:
تصور کنید کل صورت وضعیت ارائه‌شده به کارفرما معادل ۵۰۰ میلیون ریال و مبلغ صورت وضعیت بعد از کسورات ۲۰ میلیون ریال باشد. مالیات و عوارض ارزش افزوده باید بر اساس مبلغ کل صورت وضعیت یعنی ۵۰۰ میلیون ریال محاسبه شود. به‌این‌ترتیب مالیات ارزش افزوده ۶ درصد از مبلغ کل و به‌اندازه ۳۰ میلیون ریال و عوارض ارزش افزوده معادل ۳ درصد مبلغ کل یعنی ۱۵ میلیون ریال خواهد بود.
