آشنایی با نحوه حسابداری و محاسبه مالیات طلا

یکی از مسائل مطرح در خرید و فروش طلا که لازم است در فروشندگی طلا از آن آگاه باشد، مالیات بر ارزش افزوده طلا است. این مالیات، اشاره به وجهی دارد که به همراه بهای طلا از خریدار گرفته شده و باید به عنوان مالیات به دولت پرداخت شود. قانون مالیات بر ارزش افزوده طلا از اواسط سال ۸۹ به صنف طلافروشان ابلاغ شده است. طی این ابلاغیه، طلافروشان موظف شده اند مبلغی را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده، به بهای طلا اضافه کرده و از مشتری دریافت کنند. سپس بر اساس فرمول های تعیین شده، این مالیات را محاسبه و هر سه ماه یک بار، اظهار نامه را ثبت کنند. 

مالیات طلا چیست؟

 یکی از انواع مالیات که در نظام مالیاتی کشور ما تعریف گردیده و از مودیان مالیاتی اخذ می شود، مالیات طلا می باشد. البته مالیات طلا، در واقع، مالیات بر ارزش افزوده طلا بوده و در نتیجه، یکی از اقسام مالیات ارزش افزوده می باشد. بنابراین، پیش از اینکه به این سوال پاسخ دهیم که مالیات طلا چیست و نحوه محاسبه میزان مالیات بر ارزش افزوده، چگونه است؟ ابتدا، لازم است تا مالیات بر ارزش افزوده را تعریف نماییم.

مالیات ارزش افزوده، نوعی از مالیات غیر مستقیم است که از مصرف کنندگان کالاها و خدمات، دریافت می شود. با این توضیح که در جریان تولید یک کالا و خدمات و رساندن آن به دست مصرف کننده، به ارزش آن اضافه می شود. این اضافه ارزش کالا یا خدمات، به عنوان بخشی از قیمت آن کالا یا خدمات، توسط تولید کننده از مصرف کننده، دریافت شده و به حساب سازمان مالیاتی کشور واریز می گردد.

با توجه به تعریف مالیات بر ارزش افزوده در بالا، در تعریف مالیات طلا یا مالیات بر ارزش افزوده طلا​، می توان گفت، این مالیات، مالیات غیر مستقیمی است که بر اساس نرخ تعیین شده در قانون و بر مبنای ارزش اصل طلا، اجرت ساخت و سود فروشنده، در هنگام فروش طلا، از خریداران و مصرف کنندگان آن، اخذ گردیده و توسط فروشنده، به حساب سازمان امور مالیاتی کشور، واریز می گردد که البته، اخیرا دست خوش تغییراتی شده و در حال حاضر، صرفا، به اجرت ساخت طلا و سود فروشنده آن، تعلق می گیرد، نه اصل طلا.

حسابداری طلا فروشی:

حرفه حسابداری یکی از جامع ترین حرفه هاست به طوری که در هر شغلی که بنگریم حتما وجود یک حسابدار و سیستم حسابداری از ضروریات است. خوبی حسابداری اینجاست که در هر شغلی با همه یکنواختی اصول حسابداری دارای تفاوتهایی جزئی در کار است که آن هم به دلیل نوع کار است. مثلا یک شرکت تولید پارچه را تصور کنید. سیستم حسابداری این شرکت تولیدی است و مشابه با دیگر تولیدی ها فعالیت میکند اما ممکن است در برخی از موارد مشابه دیگران عمل نکند. مثلا نوعی نخ را خود تولید کند یا نوع دیگری را خریداری نماید و یا شرکایی داشته باشد که در زمان محاسبه سود از روش های مختلف استفاده کند. در کل حسابداری در تمام شاخه ها کاربردیست. امروز به جنبه دیگری از کاربرد حسابداری اشاره میکنم و آن هم حسابداری طلا فروشی است.

در حسابداری طلا فروشی که نوع خاصی از حسابداری را شامل میشود نکات و زیرکی های خاصی وجود دارد. محاسباتی که برای مزد ساخت طلا و جواهرات است به دلیل تفاوتی که دارد باعث میشود تا محاسبات متفاوتی را ارائه دهد. طلافروشی ها به دلیل ارزش بالای دارایی هایشان حاضر نیستند هر کسی را به حریم خود راه دهند در واقع میتوان اذعان کرد ورود به حیطه کاری طلافروشان فقط با داشتن معرف امکان پذیر است. که به نظر من این مورد کاملا عادی و طبیعیست چرا که کوچکترین دارایی در این حرفه بالاترین ارزش را دارد.

در گذشته تمام محاسبات دستی انجام میشد و زرگر ها به شیوه سنتی در دفاتر سیاهه میکردند. اما رفته رفته سیستم های حسابداری مختلفی وارد این حرفه شد و موجودی ریالی و وزنی طلا و جواهرات را محاسبه میکرد این کار اوایل بیشتر برای چاپ اتیکت بر روی محصولات خود را نشان داد. رفته رفته که مباحث مالیاتی برای طلافروشان جدی تر دنبال شد وجود یک حسابدار و سیستم حسابداری مهم تر شد.

به طور کلی حسابداری طلافروشی به گونه ای است که باید هم موجودی طلا رو در هر لحظه اعلام کند و هم مقدار ریالی را که مالک بداند اگر به طور آنی با توجه به قیمت انس جهانی یا داخلی و یا هرگونه تغییراتی که با متعاقبا بر نرخ طلا اثر خواهد گذاشت، تصمیم به خرید یا فروش طلا گرفت ، بداند که چه مقدار طلا دارد.

حسابدار باید بتواند تمام این موارد را در دفاتر و سیستم خود در هر لحظه داشته باشد. حتی گاها در روند کار پیش خواهد آمد که با مشتریان و همکاران طلا به صورت امانی جابه جا شود که این بسیار اهمیت دارد و باید حتما حسابها هر روز چک شود.

در کنار این مباحث برای محاسبه مبلغ طلایی که یک مشتری خریداری میکند زیرکی هایی وجود دارد که ممکن است عمدا یا سهوا محاسبات بیشتر نشان داده شود. برای همین منظور فرمول محاسبه و فروش طلا از طرف اتحادیه طلا فروشان تا پیش از سال 1400 به صورت زیر است:

مبلغ روز طلا برای هر گرم + اجرت ساخت هر گرم طلا + سود + ارزش افزوده

این فرمول طبق تعریف اتحادیه طلا و جواهر از طریق زیر محاسبه میشود که لازم است با مثال برای شما بیان کنیم. اما گاها این روش به طریق دیگر محاسبه میشود که با مقایسه این دو روش در یک مثال، تفاوت محاسبه و لزوم بیان این مورد را درک خواهید کرد:

فردی با خرید 50 گرم طلا با قیمت هر گرم طلا 1340000 ریال و اجرت هر گرم 35000 ریال و 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده و5 درصد سود  به دو طریق زیر محاسبه خواهد شد:

روش الف)

67000000=1340000*50
1750000=35000*50
122500=7%*1750000
157500=9%*1750000

از جمع مبالغ بالا عدد 69030000حاصل میشود که مشتری برای این 50 گرم باید پرداخت کند.

محاسبه در روش ب)

67000000=1340000*50
1750000=35000*50
68750000=1750000+67000000
4812500=7%*68750000
73562500=4812500+68750000
6620625=9%*73562500
80183125=73562500+6620625

در این دو روش که در هر دو مورد 7 درصد و 9 درصد محاسبه شده است دو جواب متفاوت به دست آمد ولی به نظر شما کدام روش پذیرفته است؟

روش اول مورد قبول اتحادیه طلا فروشان است. در حالی گاها به اشتباه محاسبه به روش دوم انجام میشود. به همین ترتیب سایر محاسبات نیز باید بررسی گردد تا به صحت آن مطمئن شویم. از این رو دقت بالا در محاسبات به خصوص برای حسابدارن از اهمیت خاصی برخوردار است. اما در عین حال مشتری و خریداران نیز باید با این محاسبات آشنا باشند تا دچار زیان نشوند.

پیشنهاد می‌شود مقاله آخرین تغییرات قانون مالیات بر ارزش افزوده طلا را مطالعه کنید