مالیات مشاغل خودرویی برای عملکرد 1400 چگونه محاسبه می شود؟

مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی یکی از انواع مالیات بر درآمد برای افراد یا اشخاص (مالیات دهندگان) صاحب خودرو می‌باشد که از طریق کار کردن با خودرو، به کسب درآمد یا سود می‌پردازند. سیستم مالیاتی ایران به دو دسته کلی مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. سهم مالیات مستقیم، از کل درآمد مالیات، تقریبا 63٪ است. دو نوع عمده مالیات مستقیم از جمله مالیات بر درآمد و مالیات بر املاک وجود دارد. هر دسته از مالیات مستقیم، به نوبه خود، به بخش‌های کوچکتری تقسیم‌بندی می‌شود. مالیات غیر مستقیم، شامل مالیات بر واردات و مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است. مالیات بر واردات، در حال حاضر توسط اداره گمرک جمهوری اسلا‌می‌ایران (IRICA) جمع‌آوری می‌شود.

مالیات بر درآمد، به طور کلی با استفاده از نرخ مالیات، محاسبه می‌شود. نرخ مالیات ممکن است بر اساس نوع یا ویژگی‌های مالیات دهندگان و میزان درآمد آنها متفاوت باشد. این نرخ، می‌تواند همزمان با افزایش درآمد مشمول مالیات، افزایش یابد. اغلب، درآمد فرد در نرخ‌های مالیاتی پیشرفته ضرب می‌شود.

مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی، در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای مورد بحث قرار گرفته است. اما، احتمالا یکی از انواع مالیات بر درآمد می‌باشد که کمتر با آن آشنا هستید. هر چند، بخش زیادی از درآمد سازمان امور مالیاتی کشور توسط این نوع از مالیات تامین می‌شود، اما خوب است بدانید که همه خودروها مشمول مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی نمی‌شود. در صورت آشنایی صاحبان مشاغل خودرویی با ضوابط و قوانین مربوط به مالیات بر درآمد مشاغل، اطلاعات تخصصی آنها در این زمینه افزایش خواهد یافت.

مالیات مشاغل خودرویی چیست؟

بر اساس ماده 93 ق.م.م کلیه درآمدهایی که افراد به صورت شخص حقیقی از طریق مشاغل آزاد و یا مشارکت مدنی در ایران تحصیل نمایند، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است. بر این اساس، کلیه افرادی که از طریق مشاغل خودرویی به کسب درآمد اشتغال دارند، موظفند برای درآمدهای خود مالیات پرداخت نمایند. از جمله این افراد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: 

• صاحبان خودروهای باری
• مالکان وسایل حمل و نقل عمومی و تاکسی‌ها (وسایل نقلیه مسافربری)
• دارندگان ماشین آلات راهسازی و صنعتی

 نکته

دقت کنید که مالیات مشاغل خودرویی با مالیات خودروهای میلیاردی متفاوت است. مالیات مشاغل خودرویی بر عهده کسانی است که در سال 1400 به هر نحو از خودروی خود کسب درآمد نموده‌اند؛ اما مالیات خودروهای میلیاردی بر عهده کسانی است که خودروی تحت تملک خود یا افراد تحت تکفل آنها از سقف مشخصی بالاتر باشد.

کدام خودروها باید مالیات بپردازند؟

کلیه دارندگان وسایل نقلیه عمومی و همچنین تمامی کسانی که به واسطه خودروی خود درآمدی کسب می‌نمایند، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد برای مشاغل خودرویی هستند. از شاخص‌ترین آنها می‌توان به دارندگان تاکسی، مینی‌بوس، اتوبوس، وانت‌بار، کامیون و کامیونت اشاره نمود.

همچنین بر اساس جدیدترین دستورالعمل سازمان مالیاتی در خصوص مالیات عملکرد ویژه مشاغل خودرویی (دستورالعمل 200/1401/524 مورخ 1401/2/18)، صاحبان انواع وانت بار پلاک سفید، وانت بارهای کرایه آژانس‌ها، سواری‌های پلاک سفید کرایه آژانس‌ها یا مؤسسات تحت نظارت تاکسیرانی و یا شرکت‌های تاکسی اینترنتی و وانت بار اینترنتی نیز موظف به پرداخت مالیات هستند.

تعیین مالیات مقطوع عملکرد سال 1400 صاحبان مشاغل خودرویی

نحوه محاسبه مالیات مشاغل خودرویی

مالیات مشاغل خودرویی همه ساله بر اساس اعلام سازمان مالیاتی به صورت مقطوع محاسبه و مطالبه می‌شود. به این صورت که سازمان مالیاتی هر سال بر اساس ویژگی‌های خودرو و محل استفاده آن جدولی تهیه و ابلاغ می‌کند و مالیات این مشاغل بر اساس جدول مذکور محاسبه و مطالبه می‌شود. بر این اساس سازمان مالیاتی در اردیبهشت ماه سال 1401 نحوه تعیین مالیات مقطوع عملکرد سال 1400 صاحبان مشاغل خودرویی را ابلاغ نمود.

  نکته

صاحبان مشاغل خودرویی تنها در صورتی که هر دو شرط زیر را داشته باشند، مشمول استفاده از مالیات مقطوع عملکرد سال 1400 خواهند بود:

• مشمول گروه دوم و یا سوم در گروه بندی مشاغل مالیاتی باشند
• مجموع درآمد ارائه خدمات آنها در سال 1400 حداکثر 14,400,000,000 ريال باشد

در غیر این صورت، مالیات آنها همانند اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل و بر اساس نرخ ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه و مطالبه خواهد شد.

عوامل موثر در تعیین مالیات مشاغل خودرویی

مالیات مشاغل خودرویی تابع عواملی است که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:

• نوع خودرو
• سال تولید (مدل خودرو)
• شهر محل استفاده خودرو
• مدت کارکرد خودرو طی سال

در سال‌های اخیر سازمان مالیاتی علاوه‌بر عوامل فوق، شرایط جغرافیایی و اقتصادی استان محل استفاده خودرو را نیز در نظر گرفته است. به بیان دیگر، استان‌های کشور بر اساس امکانات و شاخص‌های موثر و به لحاظ وضعیت اقتصادی، فرهنگی و شرایط جوی تقسیم شده‌اند؛ به این ترتیب ساکنان استان‌های مختلف با توجه به میزان درآمد عمومی و سطح زندگی خود و همچنین استهلاک خودروها در استان مذکور، درصدی از مالیات تعیین شده را می‌پردازند.

گروه بندی استانی تعیین مالیات مشاغل خودرویی

گروه 1: شهر تهران

گروه 2: استان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، البرز، خراسان رضوی، فارس، قزوین، گیلان، هرمزگان، مازندران و استان تهران به جز شهر تهران

گروه 3: استان‌های آذربایجان غربی، کرمان، گلستان، سمنان، زنجان، قم، همدان، مرکزی، یزد، بوشهر و خوزستان

گروه 4: ‌چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، لرستان، خراسان شمالی و اردبیل

گروه 5: ‌استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کردستان، ایلام و کهگیلویه‌ و‌ بویراحمد

اظهارنامه عملکرد مالیات مشاغل خودرویی

صاحبان مشاغل خودرویی باید اظهارنامه عملکرد خود را برای هر سال مالی در مهلت مقرر، تکمیل و برای سازمان ارسال نمایند؛ همچنین در صورتی که مشمول مالیات مقطوع باشند، موظفند نسبت به تکمیل فرم مربوطه و پرداخت مالیات مقطوع خود اقدام نمایند.

بر اساس اعلام سازمان مالیاتی، کلیه اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل، موظفند اظهارنامه عملکرد خود در سال 1400 یا فرم درخواست تبصره ماده 100 برای عملکرد سال 1400 خود را تا پایان روز سه شنبه 31 خرداد ماه سال 1401 تکمیل و به سازمان مالیاتی ارسال نمایند.

معمولا مالیات عملکرد مشاغل خودرویی اعم از تاکسی، وانت، ماشین‌های راهسازی، کامیون و کامیونت و سایر مشاغل خودرویی به صورت مقطوع محاسبه می‌شود و پس از فعال نمودن تیک استفاده از تبصره ماده 100 ق.م.م الزامی به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی برای این مشاغل نیست؛ مگر اینکه مجموع درآمد آنها در سال 1400 بیش از سقف استفاده از تسهیلات تبصره ماده 100 (معادل 14,400,000,000 ريال) باشد.

مدارک لازم جهت تکمیل اظهارنامه مالیات خودرو

برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی کلیه خودروها اعم از:

• اظهارنامه مالیاتی تاکسی
• اظهارنامه مالیاتی وانت
• اظهارنامه مالیاتی کامیون
• اظهارنامه مالیاتی کامیونت
• اظهارنامه مالیاتی ماشین های راهسازی
• و سایر خودروهایی که منبع کسب درآمد هستند

اسناد و مدارک زیر الزامی است:

•  مدارک شناسایی مودی؛ کارت ملی، شناسنامه یا برگه تاییدیه ثبت احوال
•  مدارک شناسایی وسیله نقلیه؛ یکی از این موارد: سند کمپانی وسیله نقلیه، سند قطعی (بنچاق)، قرارداد معتبر اجاره به شرط تملیک، وکالت‌نامه، برگ ترخیص گمرکی، نامه مزایده و یا حکم دادگاه
•  برگ سبز خودرو
• وکالت‌نامه محضری برای مودیانی که نماینده قانونی آنها نسبت به ثبت اظهارنامه اقدام می‌کند

نحوه پرداخت مالیات مشاغل خودرویی

مالیات عملکرد صاحبان مشاغل خودرویی به دو روش قابل پرداخت است:

• روش الکترونیکی
• روش حضوری

روش الکترونیکی

فرآیند استعلام و پرداخت مالیات بر درآمد برای دارندگان مشاغل خودرویی به صورت سیستمی و یکپارچه است و مودی می‌تواند در هر لحظه نسبت به مشاهده وضعیت پرونده خود از طریق سامانه اقدام نماید. برای این کار مودی ابتدا باید در این سامانه ثبت نام نماید؛ سپس نسبت به تسلیم اظهارنامه و دریافت قبض مالیاتی مقطوع عملکرد و حتی صدور مفاصاحساب مالیاتی خود اقدام نمایند.

روش حضوری

در این روش مودی با مراجعه حضوری به دفاتر پست و یا پیشخوان خدمات دولت (مورد تایید سازمان مالیاتی) و ارائه مدارک کافی، نسبت به پرداخت مالیات مشاغل خودرو اقدام نماید.

مهلت پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی

صاحبان مشاغل خودرویی همانند سایر اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل موظفند تا پایان خرداد ماه نسبت به تکمیل اظهارنامه مالیاتی خود و یا تکمیل و دریافت قبض مالیات مقطوع و پرداخت مالیات خود اقدام نمایند.

به این ترتیب آخرین مهلت تکمیل و ارسال اظهارنامه عملکرد صاحبان خودرو و یا استفاده از تسهیلات تبصره ماده 100 برای صاحبان مشاغل خودرویی برای عملکرد سال 1400 و همچنین پرداخت مالیات متعلقه، پایان روز سه شنبه 31 خرداد ماه 1401 خواهد بود.

جریمه عدم پرداخت مالیات مشاغل خودرویی

جرایم عدم پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خودرویی، مجموع جرائم زیر خواهد بود:

 جریمه عدم تسلیم اظهارنامه و یا تکمیل فرم تبصره ماده 100 در مهلت مقرر

مطابق با ماده 192 ق.م.م، جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی شده در مهلت مقرر معادل 30% مالیات قطعی شده است؛ این جریمه غیرقابل بخشش است.

 جریمه دیرکرد در پرداخت مالیات پس از اتمام سررسید

بر اساس ماده 190 ق.م.م، به ازای هر ماه دیرکرد در پرداخت مالیات پس از اتمام سررسید مقرر، معادل 2/5% مالیات قطعی شده جریمه خواهید شد.

همچنین مودیانی که بر اساس قانون موظف به نگهداری دفاتر حسابداری و اسناد مالی هستند، در صورت عدم ارائه این موارد به ماموران مالیاتی و یا دیرکرد در ارائه اسناد و مدارک خود، مشمول جریمه‌ای معادل 20% مالیات متعلق خواهند شد.

مثال نحوه محاسبه مالیات مشاغل خودرویی

فرض کنید مالیات مقطوع وانت بار مدل 90 برای عملکرد سال 1400 برابر 80,000,000 ریال باشد؛ در این صورت بر اساس دستورالعمل اعلامی سازمان مالیاتی، مالیات دارندگان وانت بار در شهرهای مختلف کشور متفاوت خواهد بود. به طور مثال اگر پلاک ثبتی وانت بار برای شهر تهران باشد، مودی باید 100% مبلغ را بپردازد؛ اما اگر پلاک ثبتی خودرو متعلق به توابع استان لرستان باشد، مودی باید 80% این مبلغ معادل 64,000,000 ریال به عنوان مالیات عملکرد سال 1400 پرداخت نماید.

کلام آخر

مالیات مشاغل خودرویی نمونه‌ای از مالیات است که نشان می‌دهد مالیات تنها مختص اشخاص حقوقی و شرکت‌ها نیست. در واقع آگاهی شاغلان در هر حوزه کسب و کار از حقوق و وظایف خود می‌تواند به آنها در استفاده از مزایایی که دولت در اختیار آنها قرار داده است کمک نماید. شما حسابدار مخاطب این مقاله در صورتی که مهارت‌های لازم در زمینه آموزش اظهارنامه اشخاص حقیقی را کسب نموده باشید، می‌توانید علاوه‌بر کسب درآمد از این راه، در انجام تکالیف اقشاری که چندان با این مسائل آشنا نیستند، راهنمای خوبی باشید.