مالیات بخش قابل توجهی از منابع مالی مورد نیاز دولت را تأمین می کند و در نتیجه قوانینی برای اطمینان از دریافت این منابع به طور منظم تعریف و وضع شده است تا مؤدیان به درستی به تعهدات خود عمل کرده و مالیات خود را پرداخت کنند. نهادهای سیاست گذار جرایم مالیاتی را به عنوان پاسخی احتمالی به نقض این قوانین در نظر گرفته اند.
به همین دلیل، جرایم مالیاتی مختلفی مورد توجه قرار گرفته است، زیرا تأخیر یا عدم پرداخت مالیات مؤدیان منجر به کمبود منابع مورد نیاز دولت و ایجاد مشکلات متعددی می شود.
جرایم از هر نوعی مشمول مالیات نمی شوند. بخشودگی جرایم اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که مقتضیات خاص خود را دارد نیز مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است. علاوه بر این، شدت جرایم مالیاتی متفاوت است و برای هر موضوعی که مشمول مقررات مختلف قانونی باشد، متفاوت می باشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد انواع مختلف جرایم مالیاتی صحبت کرده و الزامات بخشودگی آنها را برایتان شرح دهیم.
مجازات جرائم مالیاتی:
برای مودیان مالیاتی، در قانون مالیاتهای مستقیم کشور، وظایفی تعیین شده که باید در زمان قانونی آن را انجام دهند. لذا در صورتی که مودی این وظایف را بعد از مهلت قانونی انجام دهد یا انجام ندهد، جریمه هایی برای او در نظر گرفته می‌شود و باید این جریمه ها را علاوه بر اصل مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.
بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم، در ماده 274 و 279، در بند 60 اصلاحیه، ذکر شده است، موارد زیر جرم مالیاتی حساب می‌شوند و مرتکب یا مرتکبان برحسب مورد، به مجازات درجه شش محکوم می‌شوند.
جرایم مالیاتی در قانون مالیات مستقیم:
- اختفای فعالیت اقتصادی و پنهان کردن درآمد حاصل از آن
- تنظیم اسناد و دفاتر و مدارک برخلاف اسناد آن
- جلوگیری از دسترسی ماموران مالیاتی، به اطلاعات اقتصادی و مالیاتی خود
- انجام ندادن تکالیف قانونی در ارتباط با مالیاتهای مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده
- استفاده از کارت بازرگانی سایر افراد برای فرار مالیاتی
- اجتناب از انجام تکالیف قانونی در مورد تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه ای در سه سال متوالی
- تنظیم قراردادها و معاملات خود به نام دیگران، یا قراردادها و معاملاتی مودیان دیگر به نام خود بر خلاف حقیقت
- فعالیت های خود را طوری تنظیم کند که گویی مشمول معافیت مالیاتی است.
مجازات اشخاص یا شرکتهای مرتبط با جرایم مالیاتی:
این مجازات بر اساس ماده 274 به شرح زیر است:
الف – در صورتیکه مرتکب هر یک از جرایم، شخص حقوقی باشد، برای مدت شش ماه تا دو سال، ممنوعیت از فعالیت شغلی و ممنوعیت از صادر کردن بعضی از اسناد تجاری وجود دارد.
ب – در صورتیکه هر کدام از حسابرسان، حسابداران و همچنین موسسات حسابرسی، ماموران مالیاتی و کارکنان بانکها و موسسات مالی و اعتباری مرتکب جرم مالیاتی شوند یا تخلف های اتفاق افتاده را اطلاع ندهند، به حداقل مجازات مباشر جرم محکوم می‌شوند.
جرایم مالیاتی در ماده 279 قانون مالیات مستقیم:
بر اساس ماده 279 این اصلاحیه، هر گونه دسترسی و سو استفاده غیر مجاز از اطلاعات ثبت شده در پایگاه اطلاعات عملکردی، هویتی و دارایی مودیان مالیاتی، به غیر از مسایل مرتبط با فرآیند تشخیص و وصول درآمدهای مالیاتی یا افشای اطلاعات ذکر شده، جرم است.
مجازات اشخاص مرتبط با جرایم مالیاتی، ماده 279:
شخص خطاکار علاوه بر جدا شدن از خدمات دولتی و عمومی از دو تا پنج سال، به مجازات بیش از شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌شود. سایر مجازات های قانونی طبق تشخیص مراجع ذی صلاح تعیین می‌شود.
مجازات های درجه شش بر اساس قانون مجازات
- حبس بیش از شش ماه تا دو سال
- جزای نقدی بین بیست میلیون تا هشتاد میلیون ریال
- شلاق از 31 ضربه تا 74 ضربه، در جرایم منافی عفت تا 99 ضربه
- انتشار حکم قطعی در رسانه ها
- محرومیت از حقوق اجتماعی از شش ماه تا پنج سال
- ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه، برای اشخاص حقوقی، حداکثر تا پنج سال
- ممنوعیت از چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی، حداکثر تا پنج سال
- ممنوعیت از صدور بعضی از اسناد تجاری، توسط اشخاص حقوقی، حداکثر تا پنج سال
بخشودگی جرائم مالیاتی:
امروزه دولت هر کشور سعی می‌کند، از طریق بخشودگی های مالیاتی، افراد را به پرداخت مالیات طبق قانون تشویق کنند، و هر چند وقت یکبار بخشنامه های گوناگونی برای بخشیدن مجازات مالیات، ابلاغ می‌کنند.
مودیانی که اصل مبلغ تعیین شده خود را به موقع تسویه کنند، به عنوان افراد خوش حساب از طرف دولت تلقی می‌شوند، و مشمول طرح های تشویقی و بخشش جریمه های مالیاتی می‌شوند. این بخشودگی ها درصورتی اتفاق می‌افتد که اشخاص ، مبالغ تعیین شده را در طول زمان اعلام شده برای طرح های بخشودگی ، پرداخت کنند.
فعالان اقتصادی می‌توانند از فرصتهای بخشودگی در هر سال مالی که توسط اداره کل امور مالیاتی، مشخص می‌شود، استفاده نموده و با کسب عنوان خوش حسابی، از بار سنگین جریمه های مالیاتی رهایی یافته و شامل این بخشودگی شود. در مالیات های مستقیم، کلیه یا بخشی از جرایم مشخص شده توسط دولت، بنا به درخواست فعال اقتصادی، با توجه به دلایل ابراز خارج از اختیار بودن انجام وظایف مالیاتی ذکر و با در نظر گرفتن سوابق مالیاتی فعال اقتصادی یا خوش حسابی او، بنا به تشخیص و تایید سازمان امور مالیاتی کشور شامل این بخشودگی گردد. همیشه درصدی از مقدار مالیات پرداختی مودی تا زمان سررسید تعیین شده به عنوان خوش حسابی از بدهی او کسر، یا اگر چندین ماه از سر رسید پرداخت آن گذشته باشد، به عنوان جریمه مالیاتی در نظر گرفته می‌شود.
همواره سازمانهای مالیاتی به منظور مشارکت و تسهیل در پرداخت مودیان، در صورت وجود امکان تقسیط، اقدام به اعلام تعیین شرایط پرداخت اقساطی می‌نمایند.
سخن پایانی:
متاسفانه در ایران به دلایل مختلفی، هنوز فرهنگ پرداخت مالیات، جایگاه خاصی پیدا نکرده. فرار و اجتناب از پرداخت مالیات، یک مشکل عمده محسوب می‌شود، زیرا در کشور های پیشرفته، بزرگترین بودجه از طریق دریافت مالیات بدست می‌آید و به همین علت در اجرای سیاست های مالی و پولی خود موفقیت چشمگیری بدست آورده اند.
همچنین وجود ذخایری نظیر گاز، نفت ، مس ، معادن و ….، باعث شده که توجه خاصی به این مورد نشود. بسیاری از سرمایه داران نیز در فکر فرار از پرداخت مالیات هستند.
در اصل یکی از عوامل کلیدی دولتهای قدرتمند، توان مالیات گیری از مردم است. زیرا در صورت فرار از پرداخت مالیات، شامل مجازات های سنگین می‌شوند و این یکی از دلایلی است که مردم برای اجتناب از پرداخت جریمه ، مالیاتهای خود را به موقع پرداخت می‌کنند و باعث پیشرفت دولت و کشور خود می‌شوند.
