مالیات، به عنوان یکی از ابزارهای ضروری و اساسی درآمدی برای دولت، دارای اهمیت بسیاری است. این ابزار به دو منظور اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از یک سو، با تامین مالی برای سرمایه در گردش دولت، امکان اجرای طرح‌ها و برنامه‌های مختلف دولتی، به ویژه در زمینه‌هایی مانند افزایش امنیت، آموزش، بهداشت، زیرساخت‌ها و فعالیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، فراهم می‌شود. از سوی دیگر، با توزیع عادلانه ثروت و درآمد در بین اعضای جامعه، توسعه اقتصادی و رشد پایدار جامعه امکان‌پذیر خواهد شد.

دولت بر اساس قوانین و مقررات، با استفاده از ابزارهای مختلف، از جمله سامانه مالیاتی، اقدام به دریافت مالیات از اشخاص حقیقی و حقوقی می‌کند. پس از جمع‌آوری، این مالیات‌ها به منظور تأمین هزینه‌های مختلفی مانند افزایش امنیت، آموزش، بهداشت، زیرساخت‌ها و فعالیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، این مالیات‌ها به منظور ایجاد تعادل در توزیع درآمد و ثروت، در قالب کمک‌های رفاهی و سایر موارد، به افراد مستحق اختصاص پیدا می‌کند.

رشد و توسعه اقتصادی:

برای درک مفهوم رشد و توسعه اقتصادی، لازم است با برخی از مفاهیم مرتبط آشنا شویم. در ادامه، برخی از این مفاهیم مهم شرح داده شده است:

رشد اقتصادی:

به منظور توصیف افزایش میزان تولید کالا و خدمات در یک بازه زمانی مشخص، از مفهوم "رشد و توسعه اقتصادی" استفاده می‌شود که با استفاده از معیار تولید ناخالص ملی  اندازه‌گیری می‌شود.

تولید نا خالص ملی:

 "مجموع ارزش نهایی کالاها و خدماتی که در یک دوره مالی یک ساله تولید می‌شوند، به عنوان تولید ناخالص ملی شناخته می‌شود."

توسعه اقتصادی:

رشد اقتصادی شرط لازم برای توسعه اقتصادی است، که به منظور دستیابی به آن، نیازمند تحولات پویا هستیم. این تحولات باعث افزایش تولید ناخالص ملی و در نتیجه توسعه اقتصادی می‌شود.

توسعه:

معنای این کلمه در لغت به رشد تدریجی و پیشرفت مستمر به سمت بزرگتر و بهبود دائمی اشاره دارد، که این فرایند چند بعدی است و در آن نظام اجتماعی به همراه نیازهای اساسی افراد، پیشرفت می‌کند.

عوامل موثر بر توسعه اقتصادی:

عواملی که در توسعه و رشد اقتصادی کشورها و دولت ها تاثیر گذار هستند، شامل عوامل اقتصادی و غیراقتصادی می باشند.

عوامل اقتصادی: از جمله عوامل اقتصادی می توان به مواردی از قبیل زیر اشاره کرد:

•  منابع طبیعی
•  سرمایه انباشته: به معنی افزایش موجودی ماشین آلات و کالا های سرمایه ای
•  تکنولوژی
•  و سایر موارد مشابه

عوامل غیراقتصادی: همچنین عوامل غیراقتصادی مانند فرهنگ، جمعیت، قوانین و مقررات، سیاست های دولتی و موضوعات سیاسی نیز در توسعه و رشد اقتصادی تاثیرگذار هستند.

عوامل سیاسی:

ثبات سیاسی به معنای پایداری و ثبات در سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌های دولتی است. در واقع، وجود ثبات سیاسی در کشور، باعث ایجاد اعتماد و اطمینان در بین سرمایه‌گذاران و افراد است و این باعث می‌شود که بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای در کشور انجام شود. از این رو، ثبات سیاسی در کشورها باعث افزایش رشد و توسعه اقتصادی می‌شود. در عوض، عدم ثبات سیاسی می‌تواند باعث ایجاد نااطمینانی و تردید در بین سرمایه‌گذاران شود و باعث کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش رشد اقتصادی شود. همچنین، عدم ثبات سیاسی باعث گسستگی در برنامه‌های اقتصادی کشور می‌شود و می‌تواند باعث ایجاد خلل در فرآیند اقتصادی-اجتماعی کشور شود.

عوامل اجتماعی و فرهنگی:

هنگامی که یک جامعه سنتی با بهره‌گیری از تحولات تکنولوژیکی به یک جامعه مدرن تبدیل می‌شود، می‌تواند در این زمینه رشد چشمگیری را تجربه کند.

نقش مالیات بر توسعه اقتصادی و اجتماعی

بهبود نظام مالیاتی و رابطه آن با توسعه اقتصادی:

مالیات و پرداخت آن در توسعه اقتصادی نقش بسیار زیاد و مهمی را ایفا می کند. اما متاسفانه کسب و کارها برای این موضوع با چالش هایی رو به رو هستند که در ادامه به برخی از مهم ترین آنها اشاره می شود.

• پایین بودن نسبت های مالیاتی
• فرار های مالیاتی  اقشار مختلف
• اجرای نامناسب قوانین مالیاتی
• عدم مطابقت ساختار مالیاتی در کشور
• کند بودن روند افزایشی مالیات

چالش هایی که در مورد مالیات وجود دارد، می تواند به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر روی توسعه اقتصادی و اشتغالزایی تأثیر گذارد. به عنوان مثال، پایین بودن نسبت های مالیاتی می تواند باعث کاهش درآمد دولت و بروز نقص در خدمات عمومی شود. همچنین، فرار های مالیاتی  می تواند باعث کاهش اعتماد عمومی به سیستم مالیاتی و کاهش توانایی دولت در ارائه خدمات عمومی شود. بنابراین، اجرای صحیح و نامناسب قوانین مالیاتی و تطبیق ساختار مالیاتی با نیازهای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیشنهاد می کنیم، مقاله حسابرسی مالیاتی را مطالعه کنید

راه کار های حل مشکلات دریافت مالیات:

برای اصلاح امور مالیاتی، پیشنهاد هایی وجود دارند که در ادامه موضوع به آنها پرداخته شده است:

برای بهبود وضعیت مالیاتی، می توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:

• اصلاحات در ساختار مالیاتی: با اعمال تغییراتی در ساختار مالیاتی می توان به بهبود وضعیت کمک کرد. این تغییرات می تواند شامل کاهش وابستگی به مالیات تجارت بین المللی، کاهش معافیت های مالیاتی، گسترش پایه های مالیاتی و اتکا به درآمدهای مالیاتی داخلی باشد. 
•  اجرای نظام مالیاتی مناسب: نظام مالیاتی باید به گونه ای باشد که بتواند برای افراد و شرکت ها مناسب باشد و باعث تشویق به پرداخت مالیات شود. برای این منظور، نیاز است که قوانین مالیاتی به صورت شفاف و با ارائه آموزش های لازم به مردم، به آنها آگاهی داده شود.
• مقابله با فرار مالیاتی: برای مقابله با فرار مالیاتی، نیاز است که قوانین مالیاتی مناسبی وجود داشته باشد. از جمله این قوانین می توان به تشدید مجازات های مالیاتی، تقویت نظارت و کنترل بر شرکت ها و افراد، افزایش همکاری بین کشورها در برابر فرار مالیاتی و همچنین بهبود فرایند اعتراضات مالیاتی اشاره کرد. 
•  ارتقای فرهنگ پرداخت مالیات: باید برای ارتقای فرهنگ پرداخت مالیات، از روش های آموزشی و اطلاع رسانی استفاده کرد. باید به مردم آموزش داد که پرداخت مالیات یک وظیفه قانونی است و به منافع کشور و خودشان کمک می کند. 

تقویت در مدیریت مالیاتی:

تقویت مدیریت مالیاتی، یکی از راهکارهایی است که بهبود قابل توجهی در امور مالیاتی کشور ایجاد می‌کند. برخی از پیشنهادات برای تقویت مدیریت مالیاتی عبارتند از:

•  بهبود دستمزدها
•  آموزش تخصصی برای کارکنان
•  برقراری نظام تشویق و تنبیه برای موجران مالیاتی
•  کاهش نرخ مالیاتی
• ساده‌سازی سیستم مدیریتی مالیات

تاثیر سیاست های کلان اقتصادی:

سیاست‌های کلان اقتصادی بر امور مالیاتی و درآمدی تاثیر زیادی دارند. در ادامه به برخی از این تاثیرات اشاره شده است:

•  محدودیت های وارداتی: با اجرای محدودیت های وارداتی، تولید داخلی افزایش می‌یابد و در نتیجه، درآمد مالیاتی نیز افزایش می‌یابد.
•  تصحیح سطح نرخ بهره: با تصحیح سطح  نرخ بهره، ارزش پول کشور تغییر می‌کند که می‌تواند تاثیراتی بر درآمد مالیاتی داشته باشد.
•  تصحیح نرخ بهره: تصحیح نرخ بهره می‌تواند باعث تغییر در سرمایه گذاری شود و در نتیجه، درآمد مالیاتی تحت تاثیر قرار بگیرد.
•  کاهش ارزش پول: در صورت کاهش ارزش پول، این مسئله باعث کاهش خرید و واردات می‌شود که می‌تواند تاثیری بر درآمد مالیاتی داشته باشد.
•  بررسی سیاست‌های تورم: سیاست‌های تورم می‌توانند باعث افزایش درآمد مالیاتی شوند، زیرا در شرایط تورم، درآمدها نیز افزایش می‌یابد.

الزام دریافت مالیات برای توسعه اقتصادی:

دریافت مالیات یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین بودجه دولت و توسعه اقتصادی کشور است. بنابراین، الزام دریافت مالیات می‌تواند به شکل‌های مختلفی به توسعه اقتصادی کمک کند. برخی از این شکل‌ها عبارتند از:

• کنترل فشارهای تورمی: دریافت مالیات توسط دولت، می‌تواند به کاهش فشارهای تورمی کمک کند، زیرا دولت می‌تواند با استفاده از درآمدهای مالیاتی خود، برای کنترل تورم و افزایش پایداری اقتصادی تلاش کند.
• کاهش تقاضای کالاهای مصرفی و تعادل در عرضه و تقاضا: دریافت مالیات می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روی تقاضای کالاهای مصرفی داشته باشد. این تقاضا ممکن است به نحوی بالا برود که برای تأمین نیازهای آن، مجبور به واردات بیشتری شود. این موضوع می‌تواند به افزایش فشار وابستگی به خارج از کشور و به دنبال آن، کاهش تعادل در عرضه و تقاضا وجود داشته باشد. دریافت مالیات توسط دولت، می‌تواند با کاهش تقاضا به کاهش نیاز به واردات کمک کند.
• کاهش شکاف بین درآمد‌های طبقات ثروتمند و فقیر جامعه: با افزایش دریافت مالیات از طبقات ثروتمند جامعه، می‌توان به کاهش شکاف بین درآمد‌های طبقات مختلف کمک کرد. این در نتیجه می‌تواند به افزایش تعادل اجتماعی و توسعه اقتصادی منطقه کمک کند.