ورشکستگی شرکت پایانی نا تمام برای فعالیت های تجاری یک تاجر است. مشکلات اقتصادی و نیز ضعف های مدیریتی از عواملی است که می تواند سرانجام تلخ ورشکستگی را برای تاجر به ارمغان بیاورد. ورشکستگی در واقع نشان دهنده ناتوانی شخص حقیقی یا حقوقی از پرداخت بدهی ها و تهعداتش است. به عبارت بهتر زمانی که بدهی های تاجر بیشتر از دارای هایش باشد محکوم به ورشکستگی است.
انواع ورشکستگی شرکت :
مطابق با قانون سه حالت برای ورشکستگی شرکت ممکن است رخ دهد:
- ورشکستگی عادی: در این نوع ورشکستگی، تاجر یا شرکت تجاری بدون تقصیر یا تقلب و به علت قوه قاهره مانند عوامل خارجی نظیر تحریم و یا حوادث غیرمترقبه ورشکسته می‌گردد.
- ورشکستگی به تقصیر: در این حالت، خطای تاجر و تقصیر موجب رسیدن به ورشکستگی می‌شود. ورشکستگی به تقصیر از جرایم غیر عمدی محسوب می‌شود. ورشکستگی به تقصیر معمولا به دلیل نداشتن دفتر تجاری و مشخص نبودن صورت دارایی و تعهدات و نیز انجام تعهد بیش از وضعیت مالی خود ایجاد می‌شود.
- ورشکستگی به تقلب: تاجر با سوء نیت و تقلب، خود را ورشکسته اعلام می‌کند و در این حالت مجرم است. از مهمترین دلایل ورشکستگی به تقلب، پنهان کردن دارایی، از بین بردن مال با معاملات صوری و غیر واقعی، ایجاد بدهی غیر واقعی به منظور نشان دادن مبلغ بدهی بیش از مقدار اصلی است.
پس از قطعی شدن حکم ورشکستگی شرکت ، شرکت تجاری خود به خود منحل شده و ظرف ۵ روز از تاریخ حکم، توسط دادگاه برای تاجر یا شرکت تجاری مدیر تصفیه انتخاب می‌گردد تا دارایی های شرکت را به پول نقد تبدیل کرده و مراحل تصفیه را که در صفحه مربوط به تصفیه شرکت ذکر شده انجام دهد.
پیشنهاد می‌شود مقاله نظریه های بنیادی حسابداری را مطالعه کنید
شرایط اعلان ورشکستگی شرکت :
برای آنکه شرکت ها بتوانند اعلان ورشکستگی کنند باید شرایط زیر را داشته باشند:
- داشتن حکم ورشکستگی شرکت از طرف دادگاه. از نظر دیدگاه های حقوقی، حکم ورشکستگی یک نوع حکم اعلامی می باشد که باید این حکم از سوی دادگاه صادر و اعلام شود.
- ماده های 413 و 414 قانون تجارت در مورد ورشکستگی، از قوانین آمره قانونی محسوب می شوند که حتما باید موافق و هم جهت با آنها عمل کرد.
- صدور حکم ورشکستگی شرکت نمی تواند از جانب داور باشد زیرا ورشکستگی یک موضوعی می باشد که ارتباط مستقیمی با نظم اقتصادی و نظم عمومی جامعه دارد، پس داور نمی تواند آن حکم را صادر، بلکه حتما باید دادگاه آن را صادر کند.
- مدیران سازمان موظفند که تا مدت 3 روز از تاریخ توقف در پرداخت بدهی ها یا تعهدات نقدی، به دادگاهی که محل سکونت سازمان در آنجاست مراجعه کند و ورشکستگی سازمان را اعلام کند.
- مدیران باید اعلان ورشکستگی شرکت خود را بصورت دادخواست به دادگاه ارائه دهند.
- چنانچه مدیران سازمان خواستار اعلان ورشکستگی شرکت می باشند، باید در هنگام ارائه دادخواست، صورتحساب دارایی های خود و دفاتر تجاری سازمان را به دادگاه ارائه دهند.
- مدیران باید صورتحساب دارایی هایی که برای رسیدگی به دادگاه ارائه می دهند، دارای امضای مدیران و تاریخ داشته باشند.
پیشنهاد می‌شود مقاله کارایی اقتصادی را مطالعه کنید
اعلام ورشکستگی:
ورشکستگی، زمانی رسمیت پیدا می‌کند که در دادگاه اثبات شده و حکم قطعی برای آن صادر شود. طرح دعوی از سوی یک یا چند نفر از طلبکاران و یا حتی خود تاجر آغاز شده و در دادگاه بررسی می‌شود، از مهمترین دلایل ورشکستگی تاجر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- واخواست سفته علیه تاجر و رسید چک بلامحل و برگشتی
- فروختن دارایی و اجناس شرکت به بهای پایین
- حوادثی مانند آتش سوزی، زلزله و … که موجب از بین رفتن بخش اعظمی از مال تاجر شود.
- تعطیلی و بسته شدن محل تجارت
- صدور اجراییه های مختلف بر علیه فرد تاجر یا شرکت تجاری
- عدم توانایی در پرداخت وام
- اقرار فرد تاجر و گزارش حسابدار و حسابرس و …
نتایج و عواقب ورشکستگی:
چنانچه تاجر، هرگونه معامله ای را بعد از صدور حکم ورشکستگی انجام دهد، آن معاملات باطل اعلام می شوند بجز معاملاتی که تاجر ثابت کرده باشد که به سود طلبکاران قبلی انجام شده و مدیر تصفیه آن را تایید کرده باشد.
وضعیتی که پس از صادر شدن حکم ورشکستگی برای تاجر به وجود می آید عبارتند از:
- ناتوانی در دخل و تصرف در اموال خود، شخصی که ورشکسته می شود نمی تواند در امور و اداره اموال خود مداخله کند و توسط مدیر تصفیه این کار صورت می گیرد.
- ناتوانی در دخالت در دعاوی طرح شده، همه ادعای طلبکاران به وسیله مدیر تصفیه شرکت برطرف می شود.
- چنانچه مدیر تصفیه تایید نکند، همه معاملات بعد از صادر شدن حکم ورشکستگی باطل می شوند.
- با ورشکستگی اعتبار تاجر از میان می رود.
- عدم تعقیب انفرادی تاجر توسط طلبکاران: همه طلبکاران یک ادعا باید حقوق خود را بر علیه تاجر مطالبه کنند.
- حال شدن دیون موجل، به این معنی است که بدهی هایی که هنوز موعد آنها نرسیده، باید در زمان رسیدگی به ادعای ورشکستگی، ارزیابی و نحوه پرداخت آنها نیز اعلام شود.
- موعد پرداخت بدهی طلبکاران
در این گونه مواقع بهتر است که تاجر از یک وکیل حرفه ای یا مشاور حقوقی تخصصی کمک بگیرد، زیرا با اعلام ورشکستگی همه طلبکاران از ترس از دادن اموالشان به سراغ تاجر می روند و اوضاع نابسامانی را برای او به وجود می آورند.
سخن پایانی:
یک شرکت تجاری به علل های مختلفی می تواند ورشکسته شود که در اینصورت باید آن شرکت درخواست صدور حکم ورشکستگی بدهد و توسط دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد و در صورتی که شرکت شامل شرایط ورشکستگی باشد این حکم توسط دادگاه تایید می شود. ورشکستگی شرکت آثاری برای خود شرکت و اشخا ص حقیقی آن که شامل مدیران نیز می شود می تواند داشته باشد.
در صورتی که شرکت از نوع تضامنی باشد امکان ورشکسته شمردن شخص حقیقی شرکت نیز وجود دارد. همچنین در صورتی که ورشکستگی شرکت به دلیل عدم مدیریت صحیح یا اشتباهات یک مدیر باشد، آن فرد می بایست بدهی هایی از شرکت که توانایی پرداخت آن از خود شرکت خارج است را پرداخت کند.
