حسابرسی مستقل به حسابرسی گفته می‌شود که توسط افراد یا شرکت‌هایی مستقل و به صورت حرفه‌ای اقدام به ارائه خدمات حسابرسی می‌کنند. معمولا این افراد از جانب مدیران شرکت‌ها فراخوانی می‌شوند و در قالب یک قرارداد اقدام به حسابرسی مالی یک مجموعه می‌کنند.
حسابرس مستقل علاوهبر اظهار نظر نسبت به صحت صورتهای مالی و پیوست‌های آن، حسابرسی مستقل حاوی مطالعاتی در پیرامون چگونگی جریان امور و ارزیابی مستقلی نسبت به نتایج مالی عملیات و فعالیت‌های سیستم و کنترل‌های داخلی برقرار شده در آن نیز می‌شود.
امروزه بسیاری از حسابداران و حسابرسان در سراسر دنیا با تاسیس موسساتی هر یک از چند حسابدار و حسابرس ماهر و باتجربه مبادرت به انجام حسابرسی مستقل می‌کنند.
وظیفه اصلی یک حسابرس مستقل، علاوه بر عملیات حسابرسی و خدمات حسابداری، شامل: تهیه و تنظیم سیستم های حسابداری، برقراری سیستم های مکانیزه الکترونیک، مشاوره در امور مالیاتی و تهیه گزارش های ویژه برای بانک ها، بررسی اوراق بهادار و یا مراجع قضایی می باشد. شرکت های حسابرسی هم به وسیله شخص حسابرس و یا حسابرسان مستقل برای واحدهای اقتصادی و انجام صورت های مالی نیرو اعزام می کنند.
به طور کلی، حسابرس مستقل به صورتهات های مالی بر اساس استاندارها رسیدگی می کند و نسبت به تغییرات وضعیت مالی بر اساس صورت های مالی اظهار نظر می کند. حسابرس مستقل از طرف مدیریت ارشد و سهامداران واحد های اقتصادی برای صحت عملکرد مدیران و عملیات مالی انتخاب می شود و این حسابرس به کلیه قوانین تجاری، مالیاتی، استاندارهای حسابرسی و تخصصی آگاهی دارد.
حسابرسی در دیگر کشورها:
حسابرسی به معنای رسیدگی به حساب و کتاب موسسات و شرکت ها دارای سابقه طولانی می باشد. در واقع عملیات کنترل حساب های دولت ها و اصول و مصرف عمومی حساب ها به زمان های قدیم بر می گردد. تجارت و بازرگانی در راستای قرن 15 توسعه پیدا کرد و روش های حسابداری و دفترداری اختراع شد.
کشور انگلستان به عنوان زادگاه فن جدید حسابداری می باشد و حسابداران بعد از انقلاب صنعتی، در این حرفه، اصلاحات اساسی و گسترده به وجود آوردند.
به همین منظور و در راستای این تصمیمات، برای برقراری یک سیستم کامل و مناسب حسابداری برای جلوگیری از سوء استفاده و کشف این سوء استفاده ها، تهیه گزارشات و صورت های مالی، حسابرسان برای این واحدهای اقتصادی اقدام به تصمیم گیری کردند.
در همین زمان بود که نیاز شدید شرکت ها به این حسابرسان مشخص شد و حسابداران متوجه شدند که باید دوره های آموزش عالی را در این زمینه داشته باشند تا بتوانند به صورت یک حسابرس مستقل برای شرکت ها، مدیریت مالی درست و صحیحی داشته باشند.
پیشنهاد می‌شود مقاله وظایف شرکت های حسابرسی را مطالعه کنید
وظیفه حسابرسان مستقل:
یکی از دغدغه های مدیران ارشد و صاحبان سرمایه، جلوگیری از هر گونه تقلب و سوءاستفاده مدیران و کارمندان می باشد. به همین دلیل، حسابرسان مستقل، وظیفه کشف هر نوع تقلب و سوء استفاده را دارند.
حسابرس مستقل معمولا، گزارشی بیطرفانه نسبت به بررسی مدارک، استاندارها و مشاهدات خود تهیه می کند و عملکرد مدیران را ارزیابی می کند و در نهایت با توجه به اعتماد مدیران نسبت به اهداف شرکت نظرات سودمندانه ای به آن ها می دهند.
توجه داشته باشید که، تمامی آن چه را که حسابرسان در حوزه اختیارات خود از شرکت ها می خواهند را باید در اختیار آن ها قرار دهید، زیرا این حسابرسان باید:
- دفاتر مودی را از نظر قانونی بررسی کند.
- درآمد واقعی نسبت به موارد درج شده در دفاتر را محاسبه کند.
- اظهار نظر دیگر مودیان که دفاتر را نگه داری می کنند را با مندرجات دفاتر مقایسه کند.
- تطبیق ترازنامه، حساب سود و زیان، دیگر حساب ها، دفاتر و اسناد منطبق با وضع واقعی هم از دیگر وظایف حسابرسان مستقل می باشد.
- تعیین میزان درآمد مشمول مالیات مودی مورد نظر بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی.
پیشنهاد می‌شود مقاله حسابرسی کامپیوتری و فناوری اطلاعات را مطالعه کنید
برنامه حسابرس مستقل برای شرکت ها:
حسابرس مستقل برای شروع کار یک شرکت و واحد اقتصادی، ابتدا برنامه ریزی می کند زیرا عملیات حسابرسی باید دارای برنامه ریزی و اصول درستی باشد. برای برنامه ریزی درست هم باید از عملیات و تشکیلات سازمان اطلاعات درست و دقیقی داشته باشد.
یک حسابرس مستقل باید با برنامه ریزی درست و دقیق، بتواند با تعیین ماهیت، خصوصیات عملیات شرکت و تمامی اقدامات سیستماتیک به هدف تعیین شده برسد.
برنامه ریزی درست و صحیح یک حسابرس مستقل شامل موارد ذیل می باشد:
- ایجاد تشکیلات سازمانی، تشخیص نوع شرکت و یا موسسه و فعالیت شرکت.
- تشکیل اهداف حسابرسی برای اظهار نظر در مورد صورتهای مالی سالیانه جهت تهیه گزارش به مجمع عمومی صاحبان سهام و ارگانهای مختلف مالی و نظایر آن.
- مشخص کردن ماهیت و سایر خدمات مانند تهیه اظهارنامه مالیاتی، اصلاح حسابها نسبت به صورت های مالی تهیه شده و …
- تهیه جدول زمان بندی برای اجرای عملیات حسابرسی کارهایی که قبل از پایان سال مالی باید انجام دهد.
- تعیین و شناخت کارکنان مورد نیاز در مقاطع مختلف برای انجام عملیات حسابرسی
- تعیین تاریخ تکمیل هر بخش عمده کار مانند بررسی و ارزیابی کنترل های داخلی و ارائه گزارش حسابرسی.
- هرگونه برنامه خاصی که ممکن است برای یک صاحبکار انجام گیرد.
- ارائه کارها و وظایف مدیریت ارشد واحد اقتصادی و درخواست مکان برای استقرار حسابرسان برای انجام کار و اختیارات لازم از سمت مدیریت برای شمارش موجودی های کالا در آخر سال.
تفاوت حسابرس مستقل با بازرس قانونی:
حسابرس مستقل توسط اشخاص حقیقی و یا حقوقی واحد های اقتصادی، به اختیار انتخاب می شود، ولی بر اساس قانون تجارت، بازرس قانونی، شخص وابسته به ارکان و وجود شرکت می باشد.
البته توجه داشته داشته باشید که شرکت های سهامی با مسئولیت محدود لزومی به داشتن بازرس قانونی ندارند، به دلیل اینکه این شرکت ها معمولا خانوادگی هستند و قانون تجارت این ها را مستلزم به داشتن بازرس قانونی نکرده است. در واقع بر اساس قانون تجارت، بازرس قانونی اجباری می باشد، ولی داشتن حسابرس مستقل، یک امر اختیاری ولی ضروری می باشد.
استقلال یک حسابرس مستقل:
یک حسابرس مستقا زمانی که برای همکاری با یک شرکت انتخاب می شود، باید شرایط ذکر شده در ذیل را داشته باشد:
- در صورت وجود حسابرس قبلی، امکان مکاتبه با وی را داشته باشد و دلیل عدم قبول وی را برای انجام حسابرسی شرکت را بداند.
- مصاحبه با مدیران شرکت
- بررسی کسب وکار شرکت
- بررسی آگاهی شرکت برای این کسب و کار
- آیا نیروی کاری آموزش دیده دراختیار وی قرار داده می شود و یا خیر
- زمان لازم برای انجام عملیات مالی شرکت
- دانستن هدف مالی شرکت
- آیا دستمزد پیشنهادی مورد قبول واقع شده است یا خیر
البته توجه داشته باشید که انتخاب و داشتن یک حسابرس مستقل برای شرکت ها اجباری نمی باشد و مدیران می توانند به صورت اختیاری از حسابرس مستقل استفاده کنند، ولی حسابرسان مستقل در واقع حسابدارن خبره ای می باشند که صورت های مالی شرکت ها را دارای اعتبار مطمئن برای سهامداران می کنند و سرمایه گذاران بعدی هم می توانند نسبت به سرمایه گذاری خود اطمینان کافی داشته باشند.
واحد های اقتصادی برای گرفتن تسهیلات از بانک ها با داشتن گزارش درست و مطمئن از یک حسابرس مستقل می توانند به راحتی اقدام کنند. و نکته آخر اینکه حسابرسان مستقل برای اعتبار و گسترش کسب وکار خود، حسابرسی شرکت ها را بیطرفانه و بدون جبه گیری انجام می دهند.
