حقوق و دستمزد از هزینه های مهم هر سازمان محسوب می شود، برای آنکه بتوانیم این هزینه را در مشاغل مختلف محاسبه کنیم بایستی ابتدا با مفاهیم و اطلاعاتی که در لیست حقوق و دستمزد درج می شود به طور کامل آشنا شویم تا بتوانیم به سادگی آنها را محاسبه کنیم .
حقوق و دستمزد همیشه جزء مهم ترین هزینه های یک شرکت است و کارفرمایان علاقه دارند که این هزینه را به کمترین مبلغ خود پرداخت و در دفاتر ثبت نمایند. این موضوع باعث می شود که پرسنل و تمام افرادی که مشغول فعالیت هستند در تلاش باشند که با قوانین کار آشنایی داشته و اگر خلاف قوانین با آنها رفتار گردید با مراجعه به اداره کار خواستار بر طرف شدن مشکلشان شوند.
برخی از کارفرمایان پرسنل خود را ملزم به فعالیت در روزهای تعطیل می نمایند ولی آیا مزایای آنها به درستی محاسبه می گردد؟
برخی از دوستان در مورد برخی از مسائل مربوط به حقوق و دستمزد سوالاتی برایشان مطرح گردیده است که در این متن تلاش می نمایم به آنها اشاره نمایم.
مفهوم حقوق و دستمزد:
نظریه‌پردازان بسیار زیادی تعاریف متعددی را از حقوق و دستمزد ارائه کردند که هر کدام از آن به یک مفهوم و معنی ختم می‌شود. حقوق و دستمزد به معنی پرداخت هزینه‌ای است که در مقابل فعالیت کارکنان در هر شرکت و مؤسسه‌ای به آن ها پرداخت می شود؛ کارفرمایان برای جبران زحمات کارکنان خود مبلغی را به این عنوان به کارمندان خود پرداخت می‌کنند. تعریف حقوق و دستمزد در تمام کشورهای دنیا به همین مفهوم می‌باشد.
موضوع حقوق و دستمزد از زمان‌های بسیار قدیم نیز مطرح بوده است و به دلیل برخی ناعدالتی‌های صورت گرفته، بعدها یک سری قوانین برای این موضوع در نظر گرفته شد. بسیاری از کارفرمایان در پرداخت حقوق کارکنان و کارگان خود کوتاهی می‌کردند یا مبلغ بسیار ناچیزی را به آنها پرداخت می‌کردندد و باعث می شد که حق و حقوق کارکنان ضایع شود. به همین دلیل حقوق‌دانان بر سر این موضوع تمرکز کردند و سعی بر آن داشتند که بتوانند قانون‌هایی را به اجرا برسانند تا تمام حقوق و مزایای کارگران در آن محفوظ باشد.
نیروی انسانی نقش مهم را در هر شرکتی به عهده دارد و عملاً بدون وجود نیروی انسانی هیچ شرکتی پا برجا نخواهد ماند. هر چقدر هم که تکنولوژی پیشرفت کند، باز هم وجود نیروی انسانی لازم می‌باشد. بنابراین حقوق از موضوعات مهم و مورد بحث در هر سیستم مالی و کاری است.
پیشنهاد می‌شود مقاله جدول حقوق سال ۱۴۰۰ + نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در اکسل را مطالعه کنید
چه مزایایی در محاسبه اضافه کار لحاظ می گردد؟
حقوق و دستمزد شامل حقوق پایه،مزایای مستمر (بن و خواروبار،حق مسکن،حق اولاد البته به شرط داشتن 720 روز سابقه بیمه ای)،…سوالی که پیش می آید این است که آیا در محاسبه اضافه کار تمام این موارد درج می شود یا خیر؟
اگر مزایایی از قبیل سختی کار و مزایای سرپرستی و فوق العاده شغل که به تبع شغل و برای ترمیم مزد در ساعت عادی پرداخت می شود جزء مزد ثابت محسوب شود در مبنای محاسبه اضافه کاری نیز منظور می گردد.ملاک محاسبه فوق العاده ساعات اضافه کاری همان مزد ثابت و مزد مبنا (طبق ماده 36 قانون کار) است.
برخی از پرسنل ممکن است در شیفت شب مشغول فعالیت داشته باشند، اگر بیش از نیمی از ساعات قانونی کار پرسنلی در بازه 22 تا 6 صبح قرار گیرد این پرسنل در محدوده شب است. این پرسنل علاوه بر 40% فوق العاده مربوط به اضافه کاری استحقاق دریافت 35% مربوط به کار در شب را نیز خواهند داشت.
در مورد پرسنلی که ساعت عادی برای کار دارد نحوه محاسبه اضافه کار بر مبنای 40% محاسبه می گردد. ساعت کار قانونی پیش بینی شده در قانون کار 44 ساعت در هفته است و مازاد بر آن به عنوان اضافه کار تلقی می گردد. ارجاع کار اضافی به پرسنلی که تمام یا بیش از نیمی از ساعات کار آنها در فاصله ساعت 22 تا 6 بامداد باشد به موجب ماده 61 قانون کار ممنوع است.
همچنین سقف مربوط به ساعات اضافه کاری در قانون مشخص نشده است برخی از کارفرمایان متاسفانه پرسنل خود را مجبور به انجام اضافه کاری می نمایند ولی در زمان محاسبه ساعات کمتری را لحاظ می نمایند، این دسته از کارفرمایان به نوعی به پرسنل خود خیانت نموده و آنها را از انجام کار دلسرد می نمایند.
به موجب ماده 63 قانون کار 11 اردیبهشت (روز کارگر) جزء تعطیلات رسمی لحاظ می شود و اگر پرسنلی در این روز کار انجام دهد اضافه کار برایش بایستی منظور شود. در واقع میزان تعطیلات رسمی پرسنل همان تعطیلات رسمی کشور باضافه روز کارگر است.
میزان مرخصی استحقاقی سالیانه یک پرسنل با احتساب چهار روز جمعه یک ماه است که در صورت عدم احتساب روزهای جمعه 26 روز کاری محاسبه خواهد شد. در هر سال حداکثر 9 روز مرخصی می تواند ذخیره شود و این ذخیره ها برای سال های مختلف جمع شده و به حساب طلب مرخصی پرسنل منظور می شود و زمانی که پرسنل از مجموعه ترک کار می نماید کارفرما موظف است مرخصی را نسبت به آخرین حقوق دریافتی او محاسبه و پرداخت نماید.
برخی از پرسنل به ناچار توسط کارفرمای خود به ماموریت فرستاده می شوند،مبلغ فوق العاده ماموریت بر اساس توافق فی مابین کارگر و کارفرما تعیین می گردد ولی این مبلغ نبایستی کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه پرسنل باشد همچنین کارفرما بایستی وسایل رفت و برگشت پرسنل را مهیا نماید.
پایه سنوات از مواردی است که هر ساله مبلغ آن توسط دولت اعلام می شود و اگر پرسنلی به مدت یکسال برای کارفرما کار نموده باشد به او تعلق می گیرد و این پایه سنوات به حقوق روزانه فرد افزوده می شود پس در محاسبه عیدی،سنوات،طلب مرخصی، اضافه کار تاثیر گذار است. برخی از کارفرمایان این مبلغ را برای پرسنل خود لحاظ نمی نمایند و به نوعی از پرداخت آن به پرسنل فرار می نمایند لذا شما به عنوان فردی که در جایی اشتغال داشته با دانستن این موارد می توانید از حقوق قانونی خود دفاع نمایید.
