بهره‌وری که یکی از مفاهیم اقتصادی است که اینگونه تعریف می‌شود: «مقدار کالا و یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی و یا کار هزینه شده بدون کاهش کیفیت». به دیگر سخن بهره‌وری عبارتست از بدست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد ومهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقاء رفاه جامعه. بهره وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده اطلاق می‌شود.
بهره وری Productivity
بهره وری عبارت است از استفاده بهینه از ابزارهایی که برای کار معینی که در اختیار کارگران یا کارمندان قرار می‌گیرد. این ابزارها می‌توانند چه به‌صورت سخت افزاری یا نرم افزاری بوده که کارگران یا کارمندان در اختیار دارند.
به‌طور مثال در یک کارگاه مبل سازی برای ساخت یک عدد مبل تعدادی میخ و چسب و چوب و پارچه و سایر مواد مورد لزوم در اختیار یک کارگر قرار داده می‌شود تا تعداد معینی میز و صندلی تولید نماید.
در پایان تولید و پس از کنترل کیفت کالا توسط سرپرست تولید متوجه می‌شوند که کارگر مربوطه با توجه به استاندارد مورد نظر در مورد ساخت کالا توانسته مقداری چسب و میخ اضافه اورده و کالای ساخته شده را تحویل دهد و یا اگر قرار بود که این تعداد میز و صندلی با توجه به زمان انجام شده استاندارد در زمان کمتری تولید شده بیانگر این خواهد بود که کارگر مربوطه با جدیت و پشتکار و بدون اتلاف وقت زمان کمتری نسبت به انجام کار محوله انجام وظیفه نموده که نتیجتا موجب تولید بیشتر در زمان کمتر و استفاده از مواد مصرفی کمتری استفاده کرده‌است.
منظور از بهره وری در کار چیست؟
به زبان دیگر ایجاد ضایعات کمتر در تولید اعم از مواد اولیه یا زمان بکار رفته یعنی بهره وری. نتیجه اینکه کارگاه مورد نظر با تولید بیشتر می‌تواند فروش بالاتر داشته و رضایت مشتریان خود را جلب نموده و از این طریق سود بیشتری عاید گردد.
با عنایت به مطالب و مثل فوق می‌توان گفت که بهره وری ایجاد شده و مدیر کارگاه می‌بایستی تفاوت انچه به استاندارد تولید اعم از مواد اولیه و زمان کار به‌دست آمده را محاسبه و آن‌را بهره‌وری تلقی و قسمتی از این مابه‌التفاوت را به منظور تشویق یا همان (اینسنتیو) به کارگر مربوطه پرداخت نماید. البته قابل ذکر است که این مبلغ جزو هزینه‌های قابل قبول بوده و مشمول مالیات و بیمه نیز خواهد شد. حال شما می‌توانید این روش را در هر شغل تولیدی و یا خدماتی به‌کار برده و به بالا بردن کیفیت کالا و خدمات کمک نمایید.
11 دلیل تاثیر بهره وری در محیط کار
بیشتر افراد در تجارت به خوبی از بسیاری از مزایای کسب و کار ناشی از داشتن کارمندان با بهره وری و همچنین از خطوط تولید کارآمد مطلع هستند. مزایای بهره وری هنگام اجرا در یک محیط تجاری کاملاً آشکار و حساس هستند. در نتیجه بهره‌وری باعث:
- افزایش سود آوری
- کاهش هزینه‌های عملیاتی
- بهینه‌سازی منابع
- بهبود خدمات به مشتری
- استفاده از فرصت رشد
- کاهش ضایعات و تاثیرات زیست محیطی
- بهبود رقابت
- کاهش فرسودگی شغلی کارکنان
- تقویت سلامتی
- بهبود روحیه
- افزایش تعامل
مثال مرتبط با بهره وری کارکنان
فرض کنیم که ساخت یک دست میز نهارخوری و 6 عدد صندلی به‌صورت استاندارد دارای قیمت تمام شده به شرح ذیل است.
چوب خام بریده نشده بصورت الوار 1 متر مکعب 30،000،000 ریال.
دستمزد مستقیم کارگران برای ساخت 3 کارگر *3روز*600،000 یعنی 5،400،000 ریال.
پارچه مصرفی برای 6 صندلی 12 متر * 250،000 یعنی 3،000،000 ریال.
مواد مصرفی مستقیم جهت ساخت و رنگکاری و غیره 1،000،000 ریال.
نسبت هزینه های سربار ( اب وبرق و غیره ) 500،000 ریال.
هزینه استهلاک دستگاه و ابزارها 800،000 ریال.
جمع قیمت تمام شده کالا 40،700،000 ریال.
سود کارگاه 25٪ قیمت تمام شده 10،175،000 ریال.
مبلغ فروش 50،875،000 ریال.
بهره وری و حسابداری
پس از بررسی صورت مواد مصرفی و استفاده شده و همچنین زمان به‌کار رفته در ساخت نتایج زیر به‌دست آمد :
- صرفه‌جویی در مصرف چوب 2،500،000 ریال
- صرفه‌جویی در زمان به‌کاررفته 3 کارگر 2.5 روز 900،000ریال
- صرفه‌جویی در برش و استفاده پارچه نیم متر 125،000ریال
- مواد مصرفی و هزینه های سربار و استهلاک 750،000 ریال
- جمع هزینه های صرفه جویی شده 4،275،000 ریال
حال با توجه به این صرفه جویی انجام شده و به منظور تشویق نیروی کار مدیر کارگاه می‌بایستی درصدی از این مبلغ که باعث سود اوری بیشتر برای کارگاه گردیده را به کارگران اختصاص دهد.
در واقع کارگران توانستند حدود 10٪ از قیمت تمام شده را به نفع کارفرما به‌وجود بیاورند که محق دریافتی از این سود آوری هستند.
