در تعریف تورم نظریه های متفاوتی مطرح است از جمله افزایش قیمت کالا و خدمات و عدم برگشت آن به حالت اولیه و یا مداومت در افزایش قیمت ها در یک برهه زمانی و … لیکن همه نظریه پردازان با افزایش نا منظم و غیرمعمول قیمت ها هم دربازار عرضه کالا و خدمات و هم در بازار تولید آن ها، متفق القول می باشند. به عبارتی این افزایش قیمت هم در مواد اولیه برای تولید و نیز روی قیمت نهایی کالا و یا خدمات عرضه شده رخ می دهد.
تورم انواع مختلفی دارد:
- خزنده
«تورم خزنده» خفیف زمانی بوجود می‌آید که افزایش قیمت سالانه به اندازه ۳ درصد یا کمتر از آن باشد. طبق گزارش بانک مرکزی آمریکا، افزایش دو درصدی یا کمتر سطح قیمت‌ها به نفع رشد اقتصادی است. اینگونه مصرف‌کنندگان فکر می‌کنند که قیمت‌ها در آینده افزایش خواهند یافت، در نتیجه، آنها تقاضای خود را بیشتر خواهند کرد.
- شدید
- بسیار شدید
بی عدالتی در تقسیم درآمد:
البته لازم به ذکر است که تورم در اصل به ضرر قشر کم درآمد جامعه و افرادی که حقوق ثابت دریافت می نمایند، تمام خواهد شد و افرادی که شامل این دسته نباشند (افراد پر درامد و یا به عبارتی افراد با درآمد مالی متغیر) از تورم ایجاد شده سود نیز خواهند برد. در این حالت تورم موجب بی عدالتی در تقسیم درآمد می گردد چرا که فردی که سرمایه غیر نقدی زیادی دارد با افزایش تورم و فقط به همین علت، ثروت زیادی به دست خواهد آورد و بالعکس فردی که سرمایه کمی دارد و یا سرمایه نقدی دارد در طول زمان بخشی از سرمایه خود را به جهت تورم از دست می دهد.
تورم روی هزینه های دولت نیز تاثیر می گذارد و می تواند منجر به افزایش کسب درآمد دولت و یا قرض گرفتن از بانک مرکزی گردد که در هر حالت باعث ضررهای اقتصادی غیرقابل جبرانی می گردد. چنانچه درآمد مردم با رشد اقتصادی جامعه هم سو و یکسان باشد تورم کنترل شده و به وجود نخواهد آمد.
تورم از جمله شاخص های اقتصادی است که می تواند آثار و تبعات سیاسی و اجتماعی گسترده ای را در جامعه نیز داشته باشد. هرچند که ممکن است تورم در جامعه ای باعث کاهش نرخ بیکاری و رونق گرفتن بازار گردد اما در ایران تورم چنین چیزی را ایجاد نکرده و از طرفی درآمدها به تناسب تورم رشد نکرده اند.
تورم اقتصادی
پیامدهای تورم چه هستند؟
- از بین بردن قدرت خرید
- تشویق به سرمایه‌گذاری و خرج کردن بیشتر
- ایجاد تورم بیشتر
- تاثیر بر هزینه استقراض
- تاثیر بر نرخ بیکاری
- تاثیر بر رشد اقتصادی
- تاثیر بر واحد پولی
روش های کنترل تورم
همان‌طور که نقدینگی از راه‌های گوناگونی به اقتصاد یک کشور تزریق می‌شود، راه‌های متفاوتی نیز برای کنترل آن وجود دارد. برخی از این راهکارها کوتاه‌مدت و برخی بلندمدت است که به آنها اشاره می‌کنیم :
- فروش اوراق مشارکت
- رقابتی شدن سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری
- تأمین نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی از طریق سرمایه‌های مردمی
- گسترش و ایجاد زیرساخت‌های تولیدات خانگی
- سرمایه‌گذاری مشارکتی و عمومی با سرمایه‌گذاران خارجی
- توسعه عمودی املاک واجد شرایط
- جمع‌آوری مطالبات بانک‌ها
- کاهش نرخ رشد دستمزدها و تثبیت قیمت خدمات دولتی
- ضرب سکه‌های جدید و تزریق در بازار ارز و سکه
- چاپ اسکناس‌های درشت
- واگذاری زمین به تعاونی‌های مسکن و ساخت مسکن ارزان‌قیمت
- فعال‌سازی بورس و بازارهای پول و سرمایه
- تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام عمرانی و طرح توسعه واحدهای صنعتی بزرگ
- کاهش برداشت از صندوق ذخیره ارزی
- سیاست‌های انقباض در بودجه
- کوچک‌سازی دولت
- تقویت اختیارات بانک مرکزی در جهت کنترل موسسات پولی و مالی
پیشنهاد می کنیم، مقاله بازار سرمایه یا بازار مالی چیست را مطالعه کنید.
