موجودی کالا معمولاً بخش عمده‌اي از سرمايه در گردش موسسات بازرگاني و تجاري را تشکيل مي‌دهد. به دليل آنكه مبلغ موجودي کالاي اول دوره در بدهکار حساب سود و زيان و موجودي کالاي پايان دوره در بستانکار حساب سود و زيان ثبت مي‌گردد لذا چنانچه ارزش موجودي کالا به صورت درست ارزيابي و ثبت نگردد، سود و زيان موسسه به نحو صحيح ارائه نخواهد شد بنابراين کنترل و ارزيابي مناسب موجودي کالا براي اداره عمليات و گزارش صحيح سود و زيان اهميت زيادي دارد.

ارزیابی موجودی کالا چیست؟

مجموعه روش هایی که به منظور اعمال کنترل و برنامه‌ریزی برای استفاده مفید و بهینه از موجودی کالاها وجود دارند، ارزیابی موجودی کالا در حسابداری می‌گویند.

کاربرد سیستم ارزیابی موجودی کالا 

واحدهای تجاری به منظور اطلاع و آگاهی از مقدار و ارزش موجودی مواد و کالا در زمان‌های مختلف از سیستم‌های ارزیابی موجودی کالا استفاده می‌کنند.

دلائل و اهمیت موجودی کالا

موجودی‌های مواد و کالا بخش زیادی از دارائی‌های یک مؤسسه را شامل می‌شوند، بنابراین ارزیابی موجودی کالا در حسابداری و انعکاس آن‌ها در صورت‌های مالی از اهمیت بالایی برخوردار است، به طوری که هم بر ترازنامه و هم بر صورت سود و زیان تأثیر دارند.

روش های ارزیابی موجودی کالا و ثبت حسابداری

همانطور که قبلاً ذکر شد به منظور اطلاع از مقدار و ارزش موجودی‌ها از روش هایی استفاده می‌شود که در ادامه به طور خلاصه به آنها می‌پردازیم.

روش بدست آوردن موجودی کالای پایان دوره

در انبار یک واحد تجاری ممکن است مقداری مواد و کالا از دوره مالی قبل باقی مانده باشد که به آن موجودی کالای ابتدای دوره می‌گویند، چنانچه شرکت در طی سال مالی مقداری مواد و کالا خریداری نماید، به موجودی‌های قبلی اضافه می‌شود و کل این موجودی‌ها آماده برای فروش هستند. چنانچه در طی عملیات مؤسسه بخشی از این موجودی‌های مواد و کالا به فروش برسد، همچنان مقداری در انبار باقی می‌ماند که به آن موجودی کالای پایان دوره می‌گویند.

کاربردی ترین روش ارزیابی موجودی کالا کدام است؟

استفاده از روش های ارزیابی موجودی کالا، بر اساس نوع فعالیت اقتصادی و حجم پول در گردش مجموعه، متفاوت است. از بین روش های ارزیابی موجودی کالا مطرح شده، سازمان مالیاتی تنها روش‌های فایفو و میانگین موزون و روش شناسایی ویژه نیز برای کالاهای گران قیمت را می‌پذیرد؛ از این رو کلیه بنگاه‌های اقتصادی به منظور تعیین بهای تمام شده کالای پایان دوره از این دو روش استفاده می‌کنند. سایر روش‌ها برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی کاربرد دارند.

نتیجه

 در این مقاله سعی کردیم به زوایای مختلف ارزیابی موجودی کالا اشاره کنیم. مدیریت موجودی کالا در انبار و ثبت اطلاعات دوره‌ای یکی از پایه‌های عملکرد روان کسب‌وکار است. شرکتی که در زمینه فروش و توزیع محصول فعالیت می‌کند، باید همه اطلاعات مربوط به کالا در انبار را به‌دقت ثبت کند.