قوانین و مقررات حاکم بر چگونگی انجام کار حسابداری، توسط استانداردهای حسابداری مشخص می گردند که به نوعی می توان آنها را قلمرو فعالیت حسابداران و حسابرسان به شمار آورد.
این استانداردها همیشه با تغییراتی مواجه می گردند و همواره می توان یکی از آنها را حذف نموده و یا یکی را جایگزین دیگری کرد، اما در هر حالت، قواعدی عملی و در دسترسی می باشند که هدایت کار حسابداری را بر عهده دارند.
استاندارد های حسابداری چیست؟
استانداردهای حسابداری به مجموعه ای از اصل ها و مفروضات حسابداری، استانداردها و رویه های مشترک گفته می‌شود که می‌توان آنها را به عنوان معیار و اساس نحوه حسابداری دانست. لازم به ذکر است که این اصل ها، مانند قوانینی هستند که به حسابدارها گفته می‌شود که باید چگونه حسابداری کنند. این استانداردها باعث می‌شود تا گزارش های مالی معیارهای یکسانی داشته و در سراسر کشور به یک شکل انجام پذیرند.
اهمیت استاندارد های حسابداری در چیست؟
در صورت عدم وجود استاندارد حسابداری که در سایت سازمان حسابرسی موجود است، مشکلات زیادی در نحوه حسابرسی سازمان ها، شرکت ها و کسب کارهای مختلف ایجاد می‌شود. چراکه در نبود استانداردهای حسابداری معیاری برای تهیه گزارش های مالی، نحوه محاسبه و همچنین صحت آنها وجود ندارد.
از طرفی عدم تطابق گزارش های مالی با یک دیگر، رسیدگی به آنها را سخت می‌کند. به طور مثال زمانی که در حال محاسبه حقوق و دستمزد و همچنین تهیه گزارش آن هستید، باید معیارهای خاصی را رعایت کنید تا در نهایت گزارشی خوبی تهیه کنید.
اهداف استاندارد های حسابداری:
اهداف استانداردهای حسابداری در کل بر اساس 4 زمینه زیر شکل گرفته اند:
- افشای روش ها و خط مشی های حسابداری که مورد استفاده حسابدار به منظور اطلاع رسانی به ذی نفعان
- ارائه فرمی یکنواخت به منظور تنظیم و ارائه صورت های مالی سازمان مورد نظر
- افشای موارد خاص در خصوص تامین احتیاجات ویژه ذی نفع از اطلاعات به منظور اعمال داوری یا نظریه فردی،
- ارائه تصمیمات رسمی و یا غیر رسمی مربوط به ارزش گذاری مجاز روی دارایی ها و تعیین میزان درآمد.
تاریخچه استاندارد های حسابداری
در سال ۱۳۷۱، کمیته تدوین استاندارد های حسابداری از سوی سازمان حسابرسی راه اندازی شد. این کمیته با هدف وضع استاندارد های ملی ایران بر اساس استاندارد های معتبر و با توجه به شرایط، برای ایجاد یکنواختی و برطرف کردن ناسازگاری ها ایجاد شد.
همچنین در سال های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۵، پیش نویسی از بیانیه های کیمته تدوین استاندارد های حسابداری برای نظرخواهی عمومی، در نشریه سازمان حسابرسی منتشر شد. سرانجام در سال ۱۳۷۸ اولین مجموعه رهنمود های حسابداری از سوی این کمیته منتشر و برای دو سال اجرا شد.
استانداردهای ۱ تا ۲۲ اولین استاندارد ها بودند که توسط کمیته وضع شدند. آخرین استاندارد حسابداری ملی ایران ، یعنی شماره ۳۳، مربوط به مزایای باز نشستگی کارکنان است که در ۱۳۹۲ وضع شده است.
استانداردهای حسابداری GAAP چیست؟
قوانین حسابداری در ایالت متحده امریکا دسته بندی شده و تحت عنوان اصول پذیرفته شده حسابداری (Generally Accepted Accounting Principles) نامیده می شوند. موسسه حسابداران رسمی خبره، اولین مجموعه ای از استانداردهای حسابداری را توسعه، مدیریت و اعمال کرد. در سال ۱۹۷۳ این مسئولیت ها به شورای استانداردهای حسابداری مالی تازه ایجاد شده بود. استانداردهای حسابداری باعث می شود که صورت های مالی معتبر باشند و تصمیمات اقتصادی بیشتری را براساس اطلاعات دقیق و سازگار ارائه دهند.
پیشنهاد میکنم مقاله آشنایی با انواع خدمات حسابداری را هم مطالعه کنید
ضرورت آشنایی با استانداردهای حسابداری:
یکی از مهم ترین و ضروری ترین مفاهیم مربوط به حسابداری پس از اصول حسابداری، استاندارد های حسابداری و حسابرسی می باشد که هر حسابدار موفق و حرفه ای باید با آنها آشنایی کامل داشته باشد.
اما این موضوع را نیز باید به خاطر داشت که بسیاری از کارشناسان حسابداری و همچنین مدیران مالی، تعداد دقیق استانداردهای حسابداری را نمی دانند اما استفاده از آنها را امری ضروری و مهم می خوانند که باید هر حسابدار این استاندارد ها را در ثبت اسناد حسابداری رعایت نماید.
نکته
اگر صورت های مالی یک شرکت با استفاده از استانداردهای حسابداری تهیه شود، تمامی صورت های مالی و گزارش های مالی شرکت فرمی یک شکل، یکنواخت و یکسان پیدا می‌کنند. پس کلیه حسابدارها و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی قادر هستند علاوه بر درک اطلاعات در دسترس، نحوه محاسبه را هم به طور کامل درک کنند.
استانداردهای حسابداری کدامند ؟
استانداردهای حسابداری از مفاهیم پایه حسابداری هستند و یادگیری آنها برای ورود به حرفه حسابداری ضروری می باشد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان حسابداری و مدیران مالی تعداد استانداردهای حسابداری را نمی دانند و با آنها به طور شایسته آشنا نیستند!
در این بخش جدید ترین استانداردهای حسابداری را می‌توانید دریافت نمایید:
لیست کامل آخرین ویرایش استانداردهای 42 گانه حسابداری ایران به همراه لینک دانلود PDF
| ردیف استاندارد | عنوان | تغییرات |
| استاندارد حسابداری شماره 1 | ارائه صورتهای مالی | 1397 لازم الاجرا از 1398/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 2 | صورت جریان وجوه نقد | 1397 لازم الاجرا از 1398/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 3 | درآمد عملیاتی | لازم الاجرا از 1380 |
| استاندارد حسابداری شماره 4 | حسابداری ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی | 1384 لازم الاجرا از 1385/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 5 | رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه | 1384 لازم الاجرا از 1385/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 6 | گزارش عملکرد مالی | کنارگذاری از 1398/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 7 | حسابداری مخارج تحقیق و توسعه | کنار گذاشته شده است |
| استاندارد حسابداری شماره 8 | حسابداری موجودی مواد و کالا | لازم الاجرا از 1380 |
| استاندارد حسابداری شماره 9 | حسابداری پیمانهای بلندمدت | لازم الاجرا از 1380 |
| استاندارد حسابداری شماره 10 | حسابداری کمکهای بلاعوض دولت | لازم الاجرا از 1380 |
| استاندارد حسابداری شماره 11 | داراییهای ثابت مشهود | تجديد نظر 1386 و اصلاح شده مهر 1389 |
| استاندارد حسابداری شماره 12 | افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته | تجدید نظر شده 1386 |
| استاندارد حسابداری شماره 13 | حسابداری مخارج تأمین مالی | لازم الاجرا از 1380 |
| استاندارد حسابداری شماره 14 | نحوه ارائه داراییهای جاری و بدهیهای جاری | کنارگذاری از 1398/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 15 | حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها | اصلاح شده 1399 |
| استاندارد حسابداری شماره 16 | تسعیر ارز | تجدید نظر شده 1400 |
| استاندارد حسابداری شماره 17 | حسابداری داراییهای نامشهود | تجديد نظر 1386 و اصلاح شده مهر 1389 |
| استاندارد حسابداری شماره 18 | صورت های مالی جداگانه | 1398 لازم الاجرا از 1400/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 19 | حسابداری ترکیب واحدهای تجاری | کنارگذاری از 1400/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 20 | سرمایه گذاری در واحد های تجاری وابسته | 1398 لازم الاجرا از 1400/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 21 | حسابداری اجاره ها | اصلاح شده مهر 1389 |
| استاندارد حسابداری شماره 22 | گزارشگر مالی میان دوره ای | تجدید نظر شده 1400 |
| استاندارد حسابداری شماره 23 | حسابداری مشارکتهای خاص | کنارگذاری از 1400/1/1 |
| استاندارد حسابداری شماره 24 | گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری | لازم الاجرا از 1381 |
| استاندارد حسابداری شماره 25 | گزارشگری بر حسب قسمت‌های مختلف | لازم الاجرا از 1381 |
| استاندارد حسابداری شماره 26 | فعالیت‌های کشاورزی | لازم الاجرا از 1383 |
| استاندارد حسابداری شماره 27 | طرح مزایای بازنشستگی | لازم الاجرا از 1384 |
| استاندارد حسابداری شماره 28 | فعالیت‌های بیمه عمومی | لازم الاجرا از 1386 |
| استاندارد حسابداری شماره 29 | فعالیت‌های ساخت املاک | اصلاح شده مهر 1389 |
| استاندارد حسابداری شماره 30 | سود هر سهم | لازم الاجرا از 1389 |
| استاندارد حسابداری شماره 31 | داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده | لازم الاجرا از 1389 |
| استاندارد حسابداری شماره 32 | کاهش ارزش دارایی‌ها | لازم الاجرا از 1390 |
| استاندارد حسابداری شماره 33 | مزایای بازنشستگی کارکنان | لازم الاجرا از 1392 |
| استاندارد حسابداری شماره 34 | رویه های حسابداری،تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات | لازم الاجرا از 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 35 | مالیات بر درآمد | لازم الاجرا از 1399 |
| استاندارد حسابداری شماره 36 | ابزارهای مالی، ارائه | لازم الاجرا از 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 37 | ابزارهای مالی، افشا | لازم الاجرا از 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 38 | ترکیبهای تجاری | مصوب 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 39 | صورتهای مالی تلفیقی | مصوب 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 40 | مشارکتها | مصوب 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 41 | افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر | مصوب 1398 |
| استاندارد حسابداری شماره 42 | اندازه گیری ارزش منصفانه | مصوب |
فرآیند تدوین استاندارد:
بر اساس اعلام سازمان حسابرسی، در حال حاضر فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری به شرح زیر می باشد:
- تشخیص موضوع جهت انجام تحقیقات
- بررسی های مقدماتی
- تصمیم گیری در مورد لزوم تدوین استاندارد
- تهیه پیش نویس مقدماتی
- تدوین پیش نویس استاندارد
- نظر خواهی عمومی
- تصویب نهایی
استانداردهای حسابداری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی چیست؟
اصول کلی پذیرفته شده حسابداری (GAAP) عمدتا در میان جوامع دولتی و خصوصی در ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد. بقیه دنیا عمدتا از IFRS استفاده می کنند. اشخاص چند ملیتی از این استانداردها استفاده می کنند. IASB استانداردهای حسابداری جوامع بین المللی را هنگام تهیه صورت های مالی آماده و تفسیر می کند.
دلیل تفاوت استانداردهای حسابداری بین المللی و ملی:
اصول پذیرفته شده در حسابداری می تواند با توجه به 2 روش زیر با استانداردهای حسابداری بین المللی تفاوت داشته باشد:
واگرایی: به این معنی است که اصول پذیرفته شده در حسابداری ملی و استاندارد حسابداری بین المللی، هر دو یک موضوع حسابداری را پوشش می دهند اما روش های مختلفی را در پی گرفته اند.
فقدان: به این معنی است که اصول پذیرفته شده در حسابداری ملی، یک موضوع حسابداری مقرر در استاندارد حسابداری بین المللی را پوشش نمی دهد.
