هدف صورت های مالی، ارائه اطلاعات خلاصه و طبقه‌بندی‌شده در مورد وضعیت مالی، عملکرد و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری است. این صورت‌ها برای طیف وسیعی از استفاده‌کنندگان در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع می‌شود. این اطلاعات که توسط خوانندگان صورتهای مالی برای تصمیم‌گیری در خصوص تخصیص منابع مالی استفاده می‌شود، کاربرد فراوانی در تحلیل بنیادی دارند. در حال حاضر یک مجموعه کامل صورت های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زيان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد (که صورت های مالی اساسی نامیده می‌شود) و یادداشت‌های توضیحی همراه آنها می‌باشد.
هدف از تهیه صورت های مالی:
انعکاس اطلاعات به صورت خلاصه و طبقه بندی شده درباره وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری، به گونه ای که ذینفعان بتوانند از آن برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی خود ( به منظور پیش بینی، مقایسه و ارزیابی مبلغ یا زمان، عدم قطعی نبودن جریان های نقدی احتمالی )، استفاده کنند.
استفاده کنندگان از صورت های مالی:
اشخاصی که از صورت های مالی استفاده می کنند، افرادی هستند که برای رفع نیاز های اطلاعاتی خود، از صورت های مالی بهره می برند. تامین نیاز های اطلاعاتی برای این افراد به وسیله صورت های مالی تکمیل نمی گردد اما برخی از نیاز های مشترک بین استفاده کنندگان موجود است که می توان آنها را رفع نمود.
از آنجایی که اکثر استفاده کنندگان از صورت های مالی، به شناسایی وضعیت و عملکرد مالی سازمان مورد نظرشان علاقه دارند و می خواهند به بررسی انعطاف پذیری آن سازمان بپردازند، در واقع می توانند با در دست داشتن صورت های مالی معطوف، نیاز های اطلاعاتی خود را مرتفع نمایند.
در نتیجه می توان گفت که اطلاعات تهیه شده برای سرمایه گذاران، یک نوع مرجع اطلاعاتی برای همه ذینفعان به شمار می رود که می توانند اطلاعات دقیق و مفیدی را در اختیار آنها قرار دهند.
استفاده کنندگان از صورت های مالی به شرح زیر می باشند:
استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي به اشخاصي اطلاق مي‌شود كه جهت رفع نيازهاي اطلاعاتي متفاوت خود از صورتهاي مالي استفاده مي‌كنند. تأمين نيازهاي اطلاعاتي تمام استفاده‌كنندگان توسط صورتهاي مالي امكان‌پذير نيست ولي نيازهايي وجود دارد كه براي همه استفاده‌كنندگان مشترك است . بالاخص همه استفاده‌كنندگان به نوعي به وضعيت مالي ، عملكرد مالي و انعطاف‌پذيري مالي واحد تجاري علاقه‌مند هستند . اعتقاد براين است كه هرگاه صورتهاي مالي معطوف به تأمين نيازهاي اطلاعاتي سرمايه‌گذاران باشد ، اكثر نيازهاي ساير استفاده‌كنندگان را نيز در حد توان برآورده مي‌كند . به‌عبارت ديگر اطلاعات تهيه شده براي سرمايه‌گذاران ، به عنوان يك مرجع اطلاعاتي براي ساير استفاده‌كنندگان نيز مفيد است چرا كه اينان مي‌توانند اطلاعات مشخص‌تري را كه در معاملات خود با واحد تجاري بدست مي‌آورند با اين مرجع اطلاعاتي بسنجند .
استفاده كنندگان از صورت هاي مالي به شرح ذيل مي باشند :
۱- سرمايه‌گذاران
۲- اعطاكنندگان تسهيلات مالي
۳- تأمين‌كنندگان كالا و خدمات و ساير بستانكاران
4- مشتريان
۵- كاركنان واحد تجاري
۶- دولت و مؤسسات دولتي
۷- جامعه به‌طور اعم
۸- ساير استفاده‌كنندگان
مسئوليت صورت های مالی:
محتوا و شکل ارائه صورت های مالی، مورد علاقه و تحت نظر بخش مدیریت می باشد زیرا صورت های مالی ابزار های اصلی برای انتقال اطلاعات مالی سازمان به شمار می روند.
همچنین، مدیریت می تواند از اطلاعاتی که کسب می کند برای رفع نیاز های زیر اقدام نماید:
- نحوه انجام وظایف
- برنامه ریزی
- تصمیم گیری
- کنترل سازمان
ارائه گزارش این اطلاعات، خارج از دامنه کاربرد این مجموعه محسوب می شود لذا لازم است که اطلاعات درج شده در صورت های مالی منتشر شده با اطلاعات مورد استفاده مدیریت برای ارزیابی وضعیت مالی شرکت، عملکرد مالی آن و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری متضاد نباشد.
وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی:
اتخاذ تصميمات اقتصادي توسط استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي مستلزم ارزيابي توان واحد تجاري جهت ايجاد وجه نقد و زمان و قطعيت ايجاد آن است. ارزيابي توان ايجاد وجه نقد از طريق تمركز بر وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري و استفاده از آنها در پيش‌بيني جريانهاي نقدي مورد انتظار و سنجش انعطاف‌پذيري مالي، تسهيل مي‌گردد.
الف) وضعيت مالي يك واحد تجاري دربرگيرنده منابع اقتصادي تحت كنترل آن، ساختار مالي آن، ميزان نقدينگي و توان بازپرداخت بدهيها و ظرفيت سازگاري آن با تغييرات محيط عملياتي است. اطلاعات درباره وضعيت مالي در ترازنامه ارائه مي‌شود.
ب) عملكرد مالي واحد تجاري دربرگيرنده بازده حاصل از منابع تحت كنترل واحد تجاري است. اطلاعات درباره عملكرد مالي درصورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع ارائه مي‌شود.
ج) اطلاعات در مورد جريانهاي نقدي درصورت جريان وجوه نقد ارائه مي‌شود. اين اطلاعات از جنبه‌اي ديگر عملكرد مالي واحد تجاري را از طريق انعكاس مبالغ و منابع اصلي جريانهاي ورودي و خروجي وجه نقد به نمايش مي‌گذارد.
د) انعطاف‌پذيري مالي عبارت از توانايي واحد تجاري مبني‌بر اقدام مؤثر جهت تغيير ميزان و زمان جريانهاي نقدي آن مي‌باشد به گونه‌اي كه واحد تجاري بتواند درقبال رويدادها و فرصتهاي غيرمنتظره واكنش نشان دهد. مجموعه صورتهاي مالي، اطلاعاتي را كه جهت ارزيابي انعطاف‌پذيري واحد تجاري مفيد است منعكس مي‌كند.
پیشنهاد می‌شود مقاله صورتهای مالی تلفیقی را مطالعه کنید
عناصر صورت های مالی:
عناصر صورت های مالی عبارتند از:
دارایی:
به حقوق نسبت به منافع اقتصادی آتی یا سایر راه های دست یابی مشروع به آن منافع را دارایی گویند که در نتیجه معاملات یا سایر رویداد های گذشته به کنترل واحد تجاری در آمده است.
بدهی:
بدهي عبارت از تعهد انتقال منافع اقتصادي توسط واحد تجاري ناشي از معاملات يا ساير رويدادهاي گذشته است.
حقوق صاحبان سرمایه:
به باقیمانده ای که از کسر جمع بدهی های واحد تجاری از جمع دارایی های آن سازمان به دست می آید، حقوق صاحبان سهام گفته می شود.
درآمد:
درآمد عبارتست از افزايش در حقوق صاحبان سرمايه بجز مواردي كه به آورده صاحبان سرمايه مربوط مي‌شود.
هزینه:
کاهش حقوق صاحبان سرمایه غیر از مواردی که به ستانده صاحبان سرمایه مربوط می شود را اصطلاحا هزینه می گویند.
آورده صاحبان سرمایه:
افزايش در حقوق صاحبان سرمايه ناشي از سرمايه‌گذاري در واحد تجاري جهت كسب يا افزايش حقوق مالكانه را گويند.
ستانده صاحبان سرمایه:
“ستانده صاحبان سرمایه” به میزان کاهش حقوق صاحبان سرمایه گفته می شود که ناشی از انتقال دارایی ها به صاحبان سرمایه یا ایجاد بدهی در قبال آنها به منظور کاهش حقوق مالکانه و یا توزیع سود می باشد.
نکته: هر کدام از اقلامی که در تعاریف عناصر صورت های مالی گنجانده نشود، نمی تواند در صورت های مالی منعکس گردد.
نحوه ارائـه اطلاعات در صورت های مالی:
هدف صورت های مالی عبارت از ارائـه اطلاعاتي تلخيص و طبقه‌بندي شده درباره وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطاف‌پذيري مالي واحد تجاري است كه براي طيفي گسترده از استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي در اتخاذ تصميمات اقتصادي مفيد واقع گردد. . اعتقاد براين است كه هرگاه صورتهاي مالي معطوف به تأمين نيازهاي اطلاعاتي سرمايه‌گذاران باشد ، اكثر نيازهاي ساير استفاده‌كنندگان را نيز در حد توان برآورده مي‌كند بنابراين هدف اصلي گزارشگري مالي تهيه اطلاعات مفيد جهت تصميم گيري هاي سرمايه گذاري و اعتباردهي مي باشد.
اتخاذ تصميمات اقتصادي توسط استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي مستلزم ارزيابي توان واحد تجاري جهت ايجاد وجه نقد و زمان و قطعيت ايجاد آن است. ارزيابي توان ايجاد وجه نقد از طريق تمركز بر وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري و استفاده از آنها در پيش‌بيني جريانهاي نقدي مورد انتظار و سنجش انعطاف‌پذيري مالي، تسهيل مي‌گردد.
ویژگی های صورت های مالی:
ویژگی های صورت های مالی که اصطلاحا به آن، نحوه آرایش اطلاعات در گزارشگری مالی می گویند، شامل موارد زیر می باشد.
- ادغام اطلاعات
- طبقه بندی
- ارتباط متقابل صورت های مالی
اجزای صورت های مالی:
صورت های مالی اساسی عبارتند از:
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت جریان وجوه نقد
- یادداشت های توضیحی صورت های مالی
- اطلاعات متمم
اهداف تهیه و ارائه صورت های مالی به طور خلاصه:
- ارائه اطلاعات برای سرمایه گذاران فعلی و آتی
- ارائه اطلاعات قابل فهم برای کسانی که درک قابل قبولی در امور اقتصادی و تجاری دارند
- ارائه اطلاعات در مورد منابع اقتصادی واحد های تجاری و ادعا های مربوط به آن
- ارائه اطلاعات در مورد نتایج عملیات در طی یک دوره مالی
