گرفتن مالیات و تامین منابع مالی کشورها جهت ارائه خدمات به شهروندان مسئله مهمی است. دولت ها قادرند با کاستن و افزودن به مقدار تعیین شده ی مالیات، نقدینگی را کنترل و مردم را به سمت خرید برخی کالاها سوق دهند.
حسابرسی مالیاتی اهمیت زیادی دارد که یکی از وظایف مدیران می باشد زیرا که روشن نبودن حساب ها می تواند موجب جریمه های زیادی شود.
افراد با هر نظر و اعتقادی در مورد مالیات، ملزم به پرداخت آن خواهند بود. در ادامه به تشریح حسابرسی مالیاتی و شیوه های انجام آن خواهیم پرداخت.
توضیحی بر حسابرسی مالیاتی:
حسابرسی مالیاتي (Tax Audit) به بیان ساده فرآیند بررسی درستی اسناد و مدارک مالی و نظارت بر چگونگی رعایت مقررات مالیاتی است. در این حسابرسی، مالیات بر درآمد شرکت‌ها و نحوه پرداخت آن مشخص می‌شود.
از جمله مواردی که در سیستم حسابرسی مورد رسیدگی قرار می گیرند:
- مقدار درآمد
- مقدار هزینه
- صورت تمامی صادرات و واردات
- دارایی های ثابت
- صورت تمامی گردش کالا و مواد اولیه
- مالیات تکمیلی
- حقوق
- مبادلات صورت گرفته با اشخاص ثالث
- تعدیلات سنواتی
- ارزش تمام شده خدمات و کالاها
- هماهنگی و تراز حساب ها و دفاتر مالی
اسنادی که لازم است در اختیار حسابرس قرار بگیرد:
پیش از آغاز فعالیت، حسابرسان یک نامه رسمی می نویسند و از اداره اسناد مدارکی را تقاضا می کنند تا فعالیت های مالیاتی با شفافیت بیشتری انجام شود.
این مدارک عبارت اند از:
- نسخه ای از صورت سود و زیان، اظهارنامه ها، ترازنامه ها و تاریخ تحویل آن ها
- لیست دفاتر حسابداری مربوط به سال مالی مدنظر
- لیست تمام صادرات و واردات با قید ویژگی ها شامل؛ اسم فروشنده، اسم خریدار، مبلغ دریافت شده و پرداخت شده، تاریخ پرداخت ها و دریافت ها، نوع کالا، تاریخ پروانه مربوط به گمرک
- لیست معاملات مضاربه ای که با افراد انجام شده و تمامی اطلاعات مرتبط به آن مثل؛ مقدار سود و زیان و مقدار مالیات مشخص شده برای آن
- تمامی مدارکی که به عنوان اسناد حسابرسی به سازمان امور مالیاتی ارسال شده است
- جزئیات مرتبط به مالیات تکلیفی و معافیت های مالیات بنگاه
- لیست قراردادهای اجاره یا خرید با قید جزئیات مثل مبلغ، تاریخ و طرف قرارداد
- مدارک مرتبط به حقوق، مالیاتی که برای حقوق تعیین شده است به همراه تاریخ پرداخت بیمه و مالیات و شماره قبوض پرداختی
دستور کار حسابرسی
دستور کار حسابرسی مالیاتی چیست؟ در این بخش به‌صورت خلاصه بندهای مهم دستورکار حسابرسی مالیاتي ارائه و در بخش دستورالعمل حسابرسی مالیاتي به تفصیل توضیح داده می‌شود.
دستور کار حسابرسی مالیاتي شامل بررسی بندهای زیر است:
- مشخص‌کردن درآمد مشمول مالیات بر اساس قوانین مالیاتی
- استفاده از مقرراتی که برای موضوع حکم مشخص شده دارند به‌جای استفاده از مقررات مالیاتی که نسبت به موضوع روشن نیست و ابهام دارد.
- اضافه‌شدن تمامی بستانکارهای حساب تعدیلات سنواتی به درآمدهای مشمول مالیات.
- لزوم انجام حسابرسی مالی هم‌زمان با حسابرسی مالیاتي
مزیت های حسابرسی مالیاتی:
- حسابرسی مالیاتی اطلاعات موثق و قابل‌اطمینانی را از سازمان گردآوری می‌کند که به مدیران آن دید جامعی از وضعیت فعلی سازمان و توانایی تصمیم‌گیری بهتر برای آینده را می‌دهد.
- با حسابرسی مالیاتی در زمان مناسب توسط حسابرس خبره، کمیت و کیفیت اطلاعات مالی شرکت تعیین می‌شود و با استفاده از راه‌های قانونی از مشکلات ناشی از دیرپرداخت مالیات جلوگیری می‌شود.
- حسابرس مالیاتی می‌تواند با بررسی وضعیت شرکت راه‌های استفاده از تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی را به مدیران ارائه دهد.
خلاصه ای از بندها با اهمیت دستور کار مالیاتی:
درآمد مشمول مالیات:
بر اساس مقررات مالیات و قوانین مرتبط به آن مشخص می شود. در شرایط لازم مقررات دیگری هم مثل مقررات تجارت و مقررات محاسبات عمومی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
زمان مشخص کردن درآمد مشمول مالیات:
اگر مقررات مالیات در برخی مواقع نسبت به موضوع روشن نباشد اما سایر مقررات حکم مشخصی برای آن موضوع داشته باشند، حکم سایر مقررات که مشخص است به عنوان ملاکی جهت انجام، مورد استفاده قرار می گیرد.
اگر مقررات در مورد موضوعی فرعی ابهام داشت یا سکوت اختیار کرده باشد لازم است از دستور کارهای اداره امور مالیاتی و آراء شورای عالی مربوطه پیروی شود.
چه مدارکی باید در جریان حسابرسی مالیاتی، در اختیار حسابرسان قرار گیرد؟
مودیان مالیاتی و مدیران سازمان‌ها، باید پیش از اجرای فرایند حسابرسی، برخی اسناد و مدارک را در اختیار کارشناسان سازمان امور مالیاتی قرار دهند. برخی از این اسناد و مدارک عبارتند از:
- ترازنامه، شرح سود و زیان و تمامی اظهارنامه‌های مالیاتی
- فهرست دفاتر قانون حسابداری در سال مالی مورد نظر
- لیست دقیق واردات و صادرات با ذکر کامل مشخصات
- لیست معاملات مشارکتی و یا مضاربه‌ای و تمامی اطلاعات مرتبط با آنها
- شرح کامل قراردادهای خرید یا اجاره
- تمامی مدارکی که پیشتر در قالب اسناد حسابرسی به سازمان مالیات تسلیم شده‌اند
- اسناد و صورت‌های حقوق‌ها، دستمزدها و مالیات تعیین شده برای آنها به همراه شرح پرداخت‌های مالیاتی مربوط به آنها
- جزئیات و اطلاعات دقیق مالیات تکلیفی و معافیت‌های مالیاتی
همه درآمدهایی که به واسطه ی کارشناسان حسابرسی شناخته می شوند:
این درآمدها مشمول پرداخت مالیات خواهند بود مگر این که دلیلی برای معافیت تمام یا قسمتی از آن ها موجود باشد.
تمامی بستانکارهای حساب تعدیلات سنواتی:
این حساب ها می بایست به درآمدهای مشمول مالیات اضافه شود مگر در شرایطی که معافیت مالیاتی به آن تعلق گرفته باشد و یا هزینه ای باشد که به واسطه ی مامورین مالیاتی قابل پذیرش تلقی نشود و جزو حساب هزینه بازگشت محسوب شود.
بدهکار حساب تعدیلات سنواتی هم در شرایطی می تواند جزو هزینه های مورد قبول قرار بگیرد که پیش تر جزو حساب هزینه قرار نگرفته باشد.
درآمدهای معاملاتی که بر اساس قانون، معاف از مالیات هستند یا به صورت جداگانه نرخ مالیات دارند، نمی تواند از درآمد شرکت کسر شود و نباید شامل هزینه های مورد قبول باشد.
اهداف حسابرسی مالیاتی
اهداف حسابرسی مالیاتی چیست؟ پیش‌ازاین گفتیم که مهم‌ترین هدف حسابرسی مالیاتي مشخص‌کردن مالیات‌بردرآمد شرکت‌ها است. در این بخش به‌صورت کلی اهداف حسابرسی مالیاتي را بیان می‌کنیم.
از جمله اهداف حسابرسی مالیاتي عبارتند از:
- بررسی دفاتر قانونی و اسناد مالی بنگاه‌ها
- صحت سنجی اسناد مالی و نظارت بر نحوه رعایت قوانین و استانداردها
- محاسبه و تنظیم گزارش حسابرسی مالیاتي و تعیین مهلت پرداخت مالیات
نکات با اهمیت در رابطه با حسابرسی مالیاتی:
- اگر می خواهید به حساب های کسب و کار کوچکی که دارید رسیدگی کنید، می توانید از جزوه ی مربوط به حسابرسی مالیاتی و جزوه های الکترونیکی منصوب به استادهای مختلف و دانشگاه های متفاوت استفاده کنید.
- خواندن مقاله های حسابرسی مالیاتی نیز کمک کننده خواهند بود و با جست وجوی عنوان مقاله حسابرسی مالیاتی در اینترنت می توانید به پژوهش های زیادی در این رابطه دسترسی پیدا کنید.
- با داشتن این اطلاعات خواهید توانست اظهارنامه مالیاتی خویش را با دقت بیشتری تکمیل کنید.
- توجه داشته باشید که مالکان کسب و کارهای کوچک هم به کمک گرفتن از افراد متخصص نیاز دارند اما در مورد کسب و کارهای بزرگ موضوع فرق دارد، در این موارد امور حسابرسی و حسابداری می بایست به افراد متخصص واگذار شود.
- موضوعات مربوط به شرایط اقتصادی و مالیات از مهم ترین موضوعات مورد بحث در هر کسب و کار محسوب می شوند.
- افراد متخصص در این زمینه ها از تمامی قوانین و تبصره های مربوط اطلاع دارند و به پیچیدگی پروسه ی حسابرسی واقف هستند بهتر است شرکت های معتبر با حسابرسانی به همکاری بپردازند که تجربه کافی دارند.
پیشنهاد می کنیم مقاله اهمیت حسابرسی را مطالعه کنید
