یکی از مهم‌ترین زمینه‌های رشد هوش مصنوعی در امور مالی و حسابداری بوده است. در عصر حاضر هم سازمان‌های دولتی و هم بخش خصوصی بودجه‌های زیادی را برای مدیریت مالی در نظر می‌گیرند. اتهامات ناشی از ناکارآمدی بودجه یا هزینه‌های بیهوده و بریز و بپاش‌ها، اعتماد عمومی را کاهش میدهد و مهم است که نحوه مدیریت منابع را به شیوه عادلانه‌ای انجام گیرد.
هوش مصنوعی در حال تسخیر بازارهای دنیا در هر صنعتی است و تشخیص و مقابله با تقلب در حسابداری هم از این روند، مستثنا نیست برای اینکه شناسایی و جلوگیری از تقلب در حسابداری همیشه و در همه دنیا یک نگرانی بزرگ برای قانون‌گذاران و ارائه‌دهندگان خدمات حسابداری و حسابرسی است.
در گزارشی که با همکاری انجمن بازرسان رسمی تقلب آمریکا و شرکت SAS تولیدکننده نرم‌افزارهای آنالتیکز تهیه‌شده، پیش‌بینی‌شده است که 25% شرکت‌ها و سازمان‌ها در دنیا در 1 تا 2 سال آینده از تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده خواهند کرد تا با تقلب در حسابداری مبارزه کنند و به همین دلیل بودجه لازم در این بخش را افزایش خواهند داد. البته 13% از شرکت‌ها در حال حاضر هم از تکنولوژی پیشرفته هوش مصنوعی و الگوریتم یادگیری ماشین استفاده می‌کنند که نشان میدهد استفاده از این تکنولوژی در دو سال آینده دو برابر خواهد شد. نواحی با ریسک بالا که نیاز به داده آنالتیکز برای تشخیص تقلب احتمالی دارند شامل «خرید» با 41% و «هزینه» با 38% سهم از کل تقلب‌ها است.
البته پیشرفت‌های تکنولوژی فرصت خوبی هم برای متقلب‌ها و هم برای بازرسان فراهم میکند. قانون‌شکنان همیشه راهی برای سو استفاده از تکنولوژی پیدا می‌کنند تا به مقاصد خود برسند و قربانی‌های جدید را هدف قرار دهند. درنتیجه افراد و شرکت‌هایی که با تقلب مبارزه می‌کنند باید مطمئن شوند که به استانداردهای حسابداری مسلط هستند و از تکنولوژی به‌روز استفاده می‌کنند تا به‌صورت موثرتری تهدیدهای جدید را شناسایی کنند. اما سوال این است که کدام تکنولوژی در شناسایی تقلب در حسابداری موثرتر است؟ پاسخ به این سوال در پیشگیری از تقلب کمک فراوانی میکند!
مزایای استفاده از هوش مصنوعی:
درباره مزایای استفاده از هوش مصنوعی میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اتوماسیون سازی محاسبه و پرداخت حقوق، دستمزد یا هر پرداختی دیگر
- دسترسی سریع به تعداد بیشتری از کاربران یا مشتری ها
- کاهش احتمال خطا و دقت بالا در انجام امور
- امکان استخراج حجم زیادی از اطلاعات و داده ها. این ویژگی به افراد و سازمان ها این امکان را میدهد که از داده های استخراج شده برای تحلیل و پیش بینی های مالی استفاده های ارزشمندی بکنند
- هوش مصنوعی با قابلیت بررسی سوابق مالی گذشته و بررسی معاملات و نقدینگی در حال حاضر، آینده مالی شرکت را پیش بینی میکند
- کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری از طریق افزایش سرعت انجام امور و اتوماسیون سازی فرآیند های تکراری
- ایجاد شفافیت مالی از طریق کشف راه های تقلب
معایب هوش مصنوعی برای تشخیص تقلب در حسابداری
هوش مصنوعی با همه توانایی‌هایش فقط الگوریتمی است که توسط انسان نوشته شده است که میتواند حجم زیادی داده را در زمان کوتاهی پردازش کند به همین دلیل عاری از عیب نیست:
نیاز به‌روزرسانی مستمر الگوریتم
نکته قابل‌توجه اینکه مدل پیش‌بینی این الگوریتم‌ها بر اساس شرایط اقتصادی و استانداردهای حسابداری طراحی‌شده‌اند بنابراین اگر نوع جدیدی از تقلب اتفاق بیفتد یا استانداردهای حسابداری تغییر کنند، مدل فعلی شاید توانایی تشخیص یا پیش‌بینی را نداشته باشد؛ بنابراین مهم است که بازده فریم ورک هوش مصنوعی به‌صورت مستمر کنترل شود و الگوریتم برنامه به‌تناسب شرایط بازنویسی شود.
در دسترس قرار گرفتن الگوریتم برای قانون‌شکنان
از دیدگاه قانون‌گذاری همیشه این نگرانی وجود دارد که الگوریتم این فریم ورک‌ها در دسترس سوءاستفاده‌کنندگان قرار بگیرد که در این صورت راه فراری برای دور زندن برنامه پیدا خواهند کرد! به همین دلیل تکنیک‌های امنیتی قوی موردنیاز هستند.
هوش مصنوعی اجازه نمیدهد سر کاربران کلاه برود!
بازار خرید آنلاین روز به روز داغ تر میشود. پیش بینی ها میگویند که تا انتهای سال 2023 میزان خرید آنلاین توسط کاربران تنها در آمریکا به بیش از 740 تریلیون دلار میرسد! از آنجاییکه دغدغه اصلی تمام کاربران به هنگام انجام تراکنش های آنلاین بانکی حفظ امنیت حسابشان است، هوش مصنوعی با بررسی داده ها میتواند راه های تقلب و حساب های مشکوک را کشف کند و به این ترتیب از کلاهبرداری یا سو استفاده های مالی آنلاین جلوگیری کند.
کلام آخر
هوش مصنوعی قطعا توانایی زیادی در تشخیص و پیشگیری از تقلب در حسابداری دارد اما درنهایت الگوریتمی است که توسط انسان نوشته شده است که به استانداردهای حسابداری وابسته است اما میتواند حجم زیادی داده را در زمان کوتاهی پردازش کند به همین دلیل نیاز به‌روزسانی مستمر و امنیت بالا دارد!
