ﮐﻔﺎﯾﺖ، ﻣﻌﯿﺎر ﺳﻨﺠﺶ ﮐﻤﯿﺖ ﺷﻮاﻫﺪ عملیات ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ می باشد. اصولا قاعده و اصل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن، ﻣﻌﯿﺎر ﺳﻨﺠﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺷﻮاﻫﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ می باشد ؛ بدین ترتیب که ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدن و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺮای ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ از ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﻣﻌﺎﻣﻼت، ﻣﺎﻧﺪه ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ، ﻣﻮارد اﻓﺸﺎ و ادﻋﺎﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ، ﯾﺎ ﮐﺸﻒ ﺗﺤﺮﯾﻒ در آﻧﻬﺎ. ﻣﻘﺪار ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ آن ﮐﺴﺐ ﺷﻮاﻫﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ، اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺿﺮورت پیدا می کند ( و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺷﻮاﻫﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ) ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ درجه و میزان ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﻘﺪار ﺷﻮاﻫﺪ ﮐﻤﺘﺮی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز می باشد ، ارتباط و ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد.
شواهد حسابرسی چیست؟
شواهد حسابرسی (Auditing Evidence) اطلاعاتی است که توسط حسابرس برای اطمینان از صحت و انطباق صورت‌های مالی شرکت جمع‌آوری می‌شود و به منظور بررسی ادعاهای شرکت در خصوص صورت‌های مالی و پایبندی به قوانین حسابداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حسابرس برای این که نتیجه گیری منطقی داشته باشد و بر این اساس نظر خود را اظهار کند باید شواهد و اطلاعات کافی در دست داشته باشد. با استفاده از شواهد حسابرسی می‌توان فهمید که آیا اطلاعات مندرج در گزارش‌ها و صورت‌های مالی، وضعیت مالی شرکت را در تاریخ مشخص به درستی نشان می‌دهد یا خیر.
سوابق حسابداری:
سوابق حسابدرای شامل موارد ذیل می باشد:
- سوابق ثبت اولیه و سوابق پشتیبان آن مانند: رسیدهای دریافت و پرداخت و سوابق انتقال الکترونیکی وجوه
- قراردادها و فاکتورهای خرید و فروش
- دفاتر کل و معین، ثبت های دفتر روزنامه و اصلاحات طبقه بندی شده که در دفاتر قانونی ثبت نمی شود
- سوابقی مانند کاربرگ های الکتونیکی مورد استفاده برای اختصاص هزینه ها، انجام محاسبات، تهیه صورت مغایرت ها و موارد افشاء
مسئولیت تهیه صورت های مالی بر پایه سوابق حسابداری بر عهده مدیریت می باشد و حسابرس این شواهد را به وسیله تجزیه و تحلیل بررسی، اجرای دوباره روشهای مورد عمل در فرایند گزارش گیری مالی و تطابق انواع اطلاعات مرتبط با موضوع به دست می آورد.
صورت جلسات هیات مدیره، تاییدیه های برون سازمانی، گزارشهای تحلیل گران، اطلاعات مقایسه ای مربوط به رقبا، دستورالعمل های کنترل های داخلی، اطلاعات حاصل از اجرای روشهای حسابرسی مانند پرس و جو، مشاهده و وارسی و دیگر اطلاعات جزء اطلاعاتی می باشد که یک حسابرس می تواند به عنوان شاهد حسابرسی به دست آورد.
شواهد کافی و قابل اطمینان:
شواهد کافی و قابل اطمینان یکی دیگر از استانداردهای شواهد حسابرسی می باشد و از راه بازرسی، مشاهده، پرس و جو و دریافت تاییدیه به دست می آید و مبنایی مورد قبول برای اظهار نظر برای صورت های مالی مورد رسیدگی می باشد. عوامل ذکر شده در ذیل بر کیفیت شواهد تاثیر گذار می باشند:
- دریافت شواهد از منابع مستقل خارج از شرکت
- سیستم کنترل داخلی قوی
- به دست آوردن بدون واسطه شواهد
- کسب اطلاعات اضافی برای تایید شواهد اولیه
روش های به دست آورن شواهد حسابرسی:
روش های متعددی برای به دست آوردن شواهد حسابرسی وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.
کنترل های داخلی:
حجم زیاد صورت‌های مالی باعث می‌شود که حسابرسان نتوانند تمام اسناد پرداخت، فاکتورهای خرید و مدارک کتبی را بررسی کنند. در این مواقع، راه‌حل مطالعه روی نحوه حسابداری کردن استچرا که کمک می‌کند روش‌ها به صورتی طراحی شود که بتوان بر مدارک حسابداری اتکا کرد.
پیشنهاد می‌شود مقاله قانون مطالبات تجاری را مطالعه کنید
مشاهده:
مشاهده یکی از قوی ترین و با کیفیت ترین شواهد حسابرسی می باشد و به وسیله آن برخی از دارایی ها، موجودی های مواد و کالا و دارایی های ثابت، اثبات می کنند.
مدارک کتبی:
مدارک کتبی مورد اطمینان‌ترین شواهد حسابرسی به حساب می‌آید. از این مدارک می‌توان به راحت برای اطمینان به شواهد حسابرسی استفاده کرد. اولویت مدارک با مدارکی است که در خارج از سازمان یا شرکت تهیه شده باشند و آنها را برای حسابرسان ارسال کرده باشند. این نوع مدارک، باکیفیت‌ترین و قابل اطمینان‌ترین مدارک کتبی به حساب می‌آیند.
در درجه دوم مدارکی که خارج از سازمان یا شرکت تهیه شده باشند و توسط حسابدار نگهداری می‌شوند، همانند صورت‌های حساب‌های بانکی، انواع اسناد مربوط به قراردادهای شرکت‌ها و همچنین فاکتورهای خرید یا فروش قابل اطمینان هستند. در نهایت حسابرس باید به مدارکی که داخل شرکت تهیه شده و در اختیار حسابرس قرار می‌گیرد اطمینان کند.
سندرسی:
سندرسی تعیین وقت و درستی ثبت های درج شده در دفتر کل و یا دیگر مدارک از راه رسیدگی به شواهد و مدارک ثبت شده مانند فاکتورها، رسیدهای پرداخت وجوه نقد و دیگر مدارک اولیه می باشد.
روش های تحلیلی:
بهترین روش به دست آوردن شواهد حسابداری استفاده از روشهای تحلیلی است. در این شیوه سوابق مالی و روندهای عمده شرکت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
محاسبات:
این روش کنترل درستی محاسبات مدارک اولیه و مدارک حسابداری و یا انجام محاسبات مستقل به وسیله حسابدار می باشد.
نظرات کارشناسان:
نظرات کارشناسانی چون کارشناس امور بیمه، وکلای دادگستری، مهندسان، ارزیابان در تعیین مقدار دارایی‌ها، تعیین مبالغ مورد استفاده و تفسیر قوانین و قراردادها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پرس و جو:
پرس و جو در واقع جویا شدن اطلاعات از اشخاص آگاه دورن و یا بیرون از واحد رسیدگی می باشد.
تاییدیه مدیران:
بر اساس استانداردهای حسابرسی، حسابرسان برای انجام فرایندهای حسابرسی می‌بایست تأییدیه‌ای مناسب از مدیریت دریافت کنند. این روش نسبت به سایر روشهای به دست آوردن شواهد حسابرسی از اهمیت کم‌تری برخوردار است.
