هدف و مفهوم حسابرسی، اظهارنظر نسبت به این موضوع است که آیا صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه شده است یا خیر؛ اما هدف از آموزش علم و درس حسابرسی، تربیت افرادی است که ضمن آشنایی با دروس نظری، با سیستم‌های مالی و حسابداری صنعت، آشنا شوند. همچنین توانایی‌های لازم در تصمیم‌گیری صحیح و دقیق بر مبنای اطلاعات علمی و قابل اعتماد در بهینه‌سازی سیستم‌های گردش کار دستگاه مربوط را داشته و در انجام وظایف تعریف شده و همکاری موثر با کارشناسان مرتبط با این فن در مسائل برنامه‌ریزی بازرگانی و پیش بینی‌های مالی و اقتصادی شرکت، ایفای نقش نماید. تعریف حسابرسی و انواع آن، بسیار گسترده است
حسابرس، شواهد کافي و مناسب را درباره اطلاعاتي مانند موارد بالا گردآوري مي‌کند تا مبنايي منطقي براي بيان نتايج کار خود در گزارش اطمينان بخش، به‌دست آورد.
حسابرس، هنگامي خدمت اطمينان بخش را مي‌پذيرد که آگاهي اوليه‌اي درباره شرايط کار داشته باشد؛ مبني بر اينکه:
الف. الزامات اخلاقي مربوط، مانند استقلال و صلاحيت حرفه اي، برآورده خواهد شد.
ب. شرايط کار، نشانگر تمام موارد زير باشد:
1. موضوع حسابرسي، مناسب است.
2. معيار مورد استفاده مناسب است و در دسترس استفاده‌کنندگان قرار دارد.
3. حسابرس، به شواهد کافي و مناسب به عنوان پشتوانه نتايج، دسترسي دارد.
4. نتايج کار حسابرس، در قالبي متناسب با اطمينانبخشي معقول يا اطمينان بخشي محدود، در گزارشي مکتوب گنجانده مي‌شود.
5.حسابرس، متقاعد شود که هدفي منطقي براي حسابرسي وجود دارد.اگر محدوديت بااهميتي در دامنه کار حسابرس وجود داشته باشد؛ ممکن است حسابرسي، هدف منطقي نداشته باشد. همچنين، حسابرس ممکن است به اين باور برسد که بنگاه حسابرسي‌شونده، قصد دارد نام حسابرس را درگير موضوعي نامناسب کند.
انواع روش های حسابرسی:
از طریق استاندارد حسابرسی می‌توان کیفیت کار حسابرس را ارزیابی کرد. حسابرس باید بداند که چه استانداردهایی را برای کار خود استفاده کند. اما اینکه برای انجام حسابرسی داخلی چه روش‌هایی در اختیار دارید، بحث دیگری است. حسابرس باید بداند که انواع روش‌های حسابرسی چیست و چگونه باید از آن استفاده کند. هر کدام از انواع حسابرسی که در ادامه معرفی میشود، کاربرد خاص خود را دارد:
- حسابرسی صورت‌های مالی: حسابرسی صورت‌های مالی برای بررسی اسناد مالی و تایید تطابق یا عدم تطابق آن‌ها با اصول حسابداری انجام میشود. اساسی‌ترین و پایه‌ترین نوع حسابرسی، همین روش است. یعنی اولین کاری که حسابرس باید انجام بدهد، بررسی درستی سندهای حسابداری و حساب‌های شرکت مانند حساب تفصیلی است.
- حسابرسی رعایت: سیاست‌ها، قوانین و احکام دولتی همیشه در حال به روز رسانی است. وظیفه حسابرس در روش حسابرسی رعایتی، بررسی تطبیق اسناد مالی با کنترل‌های داخلی است.
- حسابرسی عملیاتی: در روش حسابرسی عملیاتی، هدف مشخص کردن سودآوری و صرفه اقتصادی شرکت است. وظیفه حسابرس در این روش، بیان راهکارهایی است که بتواند سودآوری شرکت را بهبود ببخشد.
- حسابرسی قانونی: حسابرسی قانونی عمدتاً در شرکت‌هایی انجام میشود که شرکا و اعضای هیئت مدیره به مشکل قانونی برخورد کرده‌اند. اختلاف بین سهامداران یا وجود ضررهای مالی سنگین می‌تواند مشکلات قانونی برای شرکت به وجود بیاورد. در این هنگام حسابرس قانونی مانند نهادهای حل اختلاف عمل کرده و راهکارهای قانونی پیشنهاد می‌دهد.
- حسابرسی داخلی: تمامی افرادی که در واحد حسابداری کار می‌کنند، موظف به ارائه گزارشات هفتگی، ماهانه و سالانه به مدیران بالادستی هستند. هدف از انجام حسابرسی داخلی، راستی آزمایی و بررسی صحت گزارشات کارکنان مالی است.
انواع خدمات حسابرسان:
حسابرسي صورت‌هاي مالي:
هدف حسابرس مستقل در حسابرسي صورت‌هاي مالي، افزايش ميزان اطمينان استفاده‌کنندگان به صورت‌هاي مالي است. اين هدف با اظهارنظر حسابرس درباره اينکه آيا صورت‌هاي مالي از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق چارچوب گزارشگري مالي مربوط تهيه شده است يا خير، تامين مي‌شود.
انجام حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي و رعايت الزامات آيين رفتار حرفه‌اي، مبناي لازم را براي اظهارنظر حسابرس فراهم مي‌کند.حسابرس سطح بالا، اما نه كامل از اطمينان را درباره اينكه اطلاعات حسابرسي شده، عاري از تحريف بااهميت (ناشي از اشتباه و تقلب) است؛ فراهم مي‌سازد. اين سطح از اطمينان، در گزارش حسابرس به صورت مثبت و با اشاره به اطمينان معقول درج مي‌شود.
پیشنهاد میشود مقاله تفاوت حسابرس مستقل و بازرس قانونی را مطالعه کنید
بررسي اجمالي:
حسابرس، سطحي محدود از اطمينان را درباره اينكه اطلاعات بررسي شده، تحريف بااهميت ندارد؛ فراهم مي‌سازد. اين سطح از اطمينان، در گزارش حسابرس به صورت اطمينان منفي درج مي‌شود.
هدف حسابرس در بررسي اجمالي صورت‌هاي مالي :
الف.دستيابي به اطمينان محدود، اساسا با اجراي پرس و جو و روش‌هاي تحليلي، درباره اينکه آيا صورت‌هاي مالي به عنوان مجموعه‌اي يگانه، تحريف بااهميت دارد يا خير و از اين‌رو، توانا ساختن حسابرس به بيان نتيجه درباره اينکه آيا چيزي توجه حسابرس را جلب کرده تا به اين باور برساند که صورت‌هاي مالي، از تمام جنبه‌هاي با اهميت طبق چارچوب گزارشگري مالي پذيرفتني تهيه نشده است؛
ب. گزارش درباره صورت‌هاي مالي به عنوان مجموعه‌اي يگانه و اطلاع‌رساني، طبق استانداردهاي حسابرسي.
بررسي اجمالي صورت‌هاي مالي ميان دوره‌اي بنگاه‌هاي اقتصادي (به ويژه شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار)و گزارش درباره آن، نمونه بارز اطمينانبخشي محدود است.
اجراي روش‌هاي توافقي رسيدگي به اطلاعات مالي:
حسابرس، يافته‌هاي واقعي ناشي از اجراي روش‌هاي توافق شده بين حسابرس و بنگاه مورد رسيدگي يا هر شخص مربوط ديگر را گزارش مي‌كند. بنابراين، حسابرس هيچ اطميناني اظهار نمي‌كند. استفاده‌كنندگان گزارش، بايد خود، روش‌ها و يافته‌هاي حسابرس را ارزيابي و نتيجه گيري كنند.
حسابرسی چه تفاوتی با حسابداری دارد؟
تفاوت اصلی حسابداری و حسابرسی در شرح وظایف آن است. حسابداران در اغلب اوقات استخدام رسمی شرکت هستند. اما حسابرس می‌تواند به شکل مستقل و بیرون از سازمان کار خود را آغاز کند. برای انجام فرآیند حسابرسی، لزومی به استخدام نیست. بستن قرارداد با یک موسسه حسابرسی برای شروع این فرآیند کفایت می‌کند. حسابداران، موظف به انجام کار حسابداری در هر روز هستند. آن‌ها اسناد و صورت‌های مالی را در دفاتر شرکت ثبت می‌کنند. تهیه گزارشات از درآمدها و بدهی‌ها، روند سود دهی شرکت، میزان خرید و فروش شرکت و… به طور روزانه توسط حسابدار انجام میشود. اما حسابرس لزومی به کار روزانه ندارد. حسابرسی در بازه‌های ماهانه و سالانه انجام میشود.
البته در بعضی از اوقات فرایند حسابرسی با شک به تقلب و مغایرت اسناد مالی شروع میشود و وابسته به زمان خاصی نیست. استانداردهای تعریف شده برای حسابداری و حسابرسی کاملاً متفاوت است. استانداردها و قوانین حاکم بر حسابرسی شامل مواردی است که قانون داخلی کشور امر می‌کند. قوانین حسابرسی ایران لزوماً از بقیه کشورها تبعیت نمی‌کند. بررسی درستی و صحت اسناد مالیات باید طبق قوانین سازمان امور مالیاتی ایران و نه کشورهای دیگر انجام شود. علاوه بر تمامی این ها، کار حسابرس تنها بررسی اسناد و گزارشات موجود است. او تمامی اطلاعات را از واحدهای دیگر دریافت می‌کند و درستی آن‌ها را بررسی می‌نماید. وظیفه حسابرس، تهیه ترازنامه و صورت‌های مالی نیست؛ او تنها این مدارک را تایید یا رد می‌کند.
تنظيم اطلاعات مالي:
از حسابرس، براي به كارگيري مهارت حسابداريش (نه مهارت حسابرسي) در گردآوري، طبقه‌بندي و تلخيص اطلاعات استفاده مي‌شود. بنابراين، حسابرس هيچ اطميناني اظهار نمي‌كند.
اطمينانبخشي حسابرس درباره اطلاعات مالي آتي:
اطلاعات مالي آتي، به رويدادها و اقداماتي مربوط مي‌شود كه هنوز رخ نداده و ممكن است رخ ندهد.گرچه ممكن است شواهدي به‌منظور پشتيباني از مفروضات زيربناي تهيه اطلاعات مالي آتي در دسترس باشد؛ اين‌گونه شواهد، مربوط به آينده است و از اين رو، به‌دليل ماهيت نظري، با شواهد معمول قابل دسترس در حسابرسي اطلاعات مالي تاريخي تفاوت دارد.بنابراين، حسابرس نمي‌تواند درباره تحقق نتايج نشان داده شده در اطلاعات مالي آتي اظهارنظر کند.
افزون بر اين، با درنظر گرفتن نوع شواهد در دسترس براي ارزيابي مفروضات زيربناي تهيه اطلاعات مالي آتي، حسابرس ممکن است نتواند به‌گونه‌اي متقاعد شود که درباره نبود تحريف با اهميت در مفروضات، نظر مثبت اظهار کند.بنابراين، حسابرس هنگام گزارشگري درباره معقول بودن مفروضات مديريت، تنها اطميناني در سطح متوسط ارائه مي‌کند.
با اين وجود، اگر حسابرس، به اندازه کافي متقاعد شده باشد؛ از اظهار اطمينان مثبت درباره مفروضات منع نشده است.رسيدگي حسابرسان به اطلاعات مالي آتي (پيش بيني شده) شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار و گزارش درباره آن، نمونه اين گونه خدمات است.
