یکی از دغدغه‌های دایمی تیم مالی هر مجموعه، ثبت و ارسال گزارشات فصلی در سامانه است. شاید در ظاهر انجام این کار یک عددگذاری ساده به نظر برسد؛ اما یک اشتباه کوچک می‌تواند مجموعه شما و یا حتی طرف مقابل‌تان را با چالش‌های بزرگی روبه‌رو نماید. یکی از مهم‌ترین بخش‌های ثبت معاملات، نحوه ثبت صادرات و واردات در گزارشات فصلی است. در ادامه به بررسی چگونگی و نکات مهم ثبت صادرات و واردات در صورت معاملات فصلی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نحوه ارسال گزارشات فصلی
سازمان مالیاتی برای ثبت صورت معاملات فصلی خرید و فروش، دو روش در اختیار مودیان قرار داده است:
روش آنلاین: این روش برای آن دسته از مودیان است که در سامانه ثبت نام الکترونیکی مودیان ثبت نام نموده‌‌اند و حجم گزارشات آنها خیلی زیاد نیست. در این روش می‌توانید با کمک نام کاربری و کلمه عبور خود به سامانه صورت معاملات به آدرس http://ttms22.tax.gov.ir وارد شده، نسبت به ثبت اطلاعات خرید و فروش خود اقدام نمایید.
روش آفلاین: این روش برای مودیانی است که از سیستم‌های رایانه‌ای خرید و فروش استفاده می‌کنند؛ این دسته از مودیان می‌توانند نرم‌افزار مورد نظر سازمان مالیاتی را در سیستم کامپیوتری خود دریافت و اطلاعات را وارد نمایند؛ سپس از طریق فضای اینترنت نسبت به ارسال اطلاعات به صورت یکجا اقدام نمایند. برای دریافت آخرین ورژن نرم‌افزار آفلاین گزارشات فصلی به میز خدمت عملیات الکترونیک مالیاتی مراجعه نمایید.
اصطلاحات مورد نیاز جهت ثبت صادرات و واردات در گزارشات فصلی
قبل از اینکه به توضیح نحوه ثبت صادرات و واردات در گزارشات فصلی بپردازیم، بد نیست با اصطلاحات مورد نیاز در تکمیل گزارشات آشنا شویم.
کد فراگیر شخص خارجی
کد منحصر به فردی که وزارت صنعت، معدن و تجارت به خریداران یا فروشندگان خارجی طرف معامله اختصاص می‌دهد. برای دریافت کد فراگیر دو روش وجود دارد:
- مراجعه به سایت faragir-code.ir
- مراجعه به سایت سازمان مالیاتی؛ بخش استعلام و اخذ کد فراگیر اشخاص و شرکت‌های خارجی
برگ سبز گمرکی
برگ سبز، مجوزی است که بر اساس آن سازمان گمرک ایران به صادرکنندگان یا واردکنندگان، اجازه جابه‌جایی کالاهای صادراتی یا وارداتی را می‌دهد؛ برگ سبز در واقع تاییدیه رسمی مدارک صادرکننده و یا واردکننده کالا، اعم از بارنامه، فاکتور خرید/فروش و سایر مدارک مورد نیاز است.
کوتاژ اظهارنامه گمرکی
هنگامی که شخصی برای واردات یا صادرات یک محموله در گمرک، اظهارنامه ایجاد نماید، سامانه به منظور شناسایی و عدم ایجاد تغییر در محموله، اظهارنامه را قفل می‌کند؛ سپس به آن یک شماره یکتا اختصاص می‌دهد؛ این شناسه یکتا، شماره کوتاژ نامیده می‌شود.
تاریخ کوتاژ اظهارنامه
تاریخ کوتاژ واردات، تاریخ ترخیص کالا و برای صادرات تاریخ درج شده در اظهارنامه صادرات است.
نکات مهم نحوه ثبت صادرات و واردات در گزارشات فصلی
دقت به برخی نکات ظریف و ریزه‌کاری‌ها، موجب سهولت ثبت صادرات و واردات در گزارشات فصلی خواهد شد. در ادامه به چند نکته مهم اشاره می‌نماییم.
نحوه ثبت برگ سبز گمرک در معاملات فصلی
با توجه به اختلاف موجود میان نرخ ارز دولتی و ارز آزاد گاهی فرآیند ثبت معاملات در سیستم حسابداری به مشکل بر می‌خورد. به عبارتی حسابدار نمی‌داند کدام نرخ را در دفاتر و یا در سامانه گزارشات فصلی اظهار نماید.
ثبت معاملات در سیستم حسابداری: معاملات در سیستم حسابداری باید با قیمت واقعی ثبت شوند؛ ارزش ثبتی در پروانه سبز گمرک تنها برای اعمال تعرفه است.
ثبت معاملات در گزارشات فصلی: بهای پرداختی برای بخش‌های مختلف معامله به صورت تفکیکی در نرم‌افزار یا سامانه گزارشات فصلی قابل ثبت است.
عوارض و مالیات ارزش افزوده برگ سبز گمرک
کلیه مبالغ مالیات ارزش افزوده و عوارض شهرداری و سایر عوارض برای ثبت صادرات و واردات در گزارشات فصلی بر اساس مندرجات برگ سبز گمرک تکمیل می‌شود.
تبدیل نرخ ارز
برخی ارقام در معاملات به ریال و برخی به صورت ارز خارجی گزارش می‌شوند. در معاملاتی که با ریال انجام می‌شوند، مشکلی برای ارسال گزارشات وجود ندارد؛ اما در مواقعی که در نرخ ارز تفاوتی وجود دارد، نحوه عملکرد شرکت‌ها بر اساس تبصره 2 ماده 10 آیین نامه اجرایی ماده ۱۶۹ به صورت زیر خواهد بود:
چنانچه معاملات انجام شده به صورت ارزی باشد، صورت‌حساب‌ها و اسناد درآمدی صادره باید شامل موارد زیر باشد:
- مبالغ ارز
- نوع ارز
- نرخ برابری ارز یا نرخ مورد معامله
- معادل ریالی معامله انجام شده
همچنین اطلاعات فوق باید در فهرست معاملات ارسالی قید شود.
نحوه ثبت واردات در گزارشات فصلی
سامانه و نرم‌افزار معاملات فصلی، برای ثبت خریدهای واردکننده از کشورهای خارجی، فرم ویژه‌ای در نظر گرفته است. در ادامه شما را با نکات مهم هر بخش آشنا خواهیم نمود.
روش آنلاین
نکته مهمی که در خصوص تکمیل اطلاعات جدول واردات کالا وجود دارد، مطابقت دقیق موارد درج شده با برگ سبز گمرک و اظهانامه گمرکی است. اطلاعات مورد نیاز در روش آنلاین عبارتند از:
کلیه اطلاعات ثبت شده باید منطبق با برگ سبز گمرک و فاکتور خرید باشد
نوع خرید
♦ واردات: خرید از شخص خارجی با طی کردن کامل فرآیند واردات؛ در این روش واردات با ثبت اظهارنامه گمرکی انجام می‌شود.
♦ خرید از شخص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی: خرید از شخص خارجی مطابق با قوانین گمرک اما بدون نیاز به تشریفات و اظهارنامه گمرکی؛ مانند طراحی نرم‌افزاری که در خارج از کشور انجام شده است.
♦ برگشت از خرید شخص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی: برگشت از خرید شخص خارجی قبل یا بدون ثبت اظهارنامه گمرکی
نوع کالا
در صورتی که کالای وارداتی جزء پیش‌فرض‌های سیستم نبود، گزینه “سایر کالاها/خدمات” را انتخاب نمایید.
شماره و تاریخ صورتحساب
- شماره صورتحساب: شماره کوتاژ بر اساس برگ سبز گمرک
- تاریخ صورتحساب: تاریخ ترخیص کالا بر اساس برگ سبز گمرک
نوع معامله
معامله در 3 حالت ممکن است انجام شود:
- ریالی
- ارزی
- ارزی-ریالی
مبلغ کالا یا خدمت مطابق دفاتر: بهای کالا، بر اساس ارز پرداختی به تامین کننده
مبلغ کالا یا خدمت مطابق پروانه: بهای کالا، بر اساس ارز درج شده در پروانه (ارز کشور مرجع)؛ در این بخش اضافه پرداختی‌ها نظیر بیمه و حمل در نظر گرفته نمی‌شود.
مبلغ تخفیف: در صورت کاهش مبلغ مورد معامله از قیمت توافق شده در پروفرما (فاکتور خرید خارجی) در حالت‌های ارزی یا ارزی-ریالی
نکته
مبالغ درج شده در بخش‌های فوق بر اساس نوع معامله متفاوت خواهند بود:
معامله ریالی: ثبت کلیه مبالغ به ریال
معامله ارزی: ثبت کلیه مبالغ به صورت ارز و محاسبه معادل ریالی معامله بر اساس نرخ برابری ارز
معامله ارزی-ریالی: ثبت کلیه مبالغ به ریال و ارز، همچنین محاسبه معادل ریالی معامله بر اساس نرخ برابری ارز
روش آفلاین
نکات مهم روش آفلاین عبارتند از:
شماره و تاریخ اعتبار اسنادی
اگر واردکننده، بهای کالای وارداتی را به صورت اعتبارات اسنادی (LC) پرداخت نماید، شماره اعتبار اسنادی و تاریخ پذیرش اسناد در روش آفلاین مورد نیاز است.
در بخش معاملات به ارزی، ریالی یا ارزی- ریالی بودن توجه نمایید
بررسی بهای تمام شده واردات کالا
یکی از مسائل مهم در واردات کالا، بهای تمام شده کالای وارداتی است. مبالغ پرداختی واردکننده برای خرید کالا و ورود به کشور عبارتند از:
- حقوق و عوارض گمرکی
- مالیات
- عوارض
- هزینه‌های متفرقه مانند بیمه و حمل و نقل محموله
بهای کالای خریداری شده به صورت زیر در دفاتر واردکننده ثبت می‌شود:
| بهای پرداختی بابت خرید کالا = | میزان ارز پرداختی * نرخ ارز آزاد خریداری شده |
| بهای کالای خریداری شده = | بهای پرداختی بابت خرید کالا + حقوق و عوارض گمرک |
اما واردکننده تنها بهای کالا را نپرداخته است؛ بلکه متحمل هزینه‌های دیگری نیز شده است. به این خاطر بهای تمام شده کالای وارداتی در زمان فروش به صورت زیر محاسبه و در دفاتر ثبت می‌شود:
| بهای کالای وارداتی در زمان فروش = | بهای کالای خریداری شده + کلیه هزینه‌های پرداختی تا زمان فروش |
نحوه ثبت صادرات در گزارشات فصلی
نکته‌ای که در زمینه صادرات وجود دارد، هماهنگی صفحه صادرات در روش آنلاین و آفلاین است. برای ثبت صادرات باید کلیه اقلام درج شده در گزارشات فصلی، منطبق با اظهارنامه گمرکی صادرات یا صورتحساب فروش محصولات باشد.
نوع فروش
♦ صادرات: فروش محصولات به شخص خارجی با طی کردن کامل فرآیند صادرات؛ پس از انجام کلیه مراحل صادرکننده باید اظهارنامه گمرکی ثبت نماید.
♦ فروش به شخص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی: فروش به شخص خارجی مطابق با قوانین گمرک اما بدون نیاز به تشریفات و اظهارنامه گمرکی
♦ برگشت از فروش شخص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی: برگشت کالای فروخته شده به شخص خارجی قبل یا بدون ثبت اظهارنامه گمرکی
مودی مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی
در صورت فروش به شخص خارجی بدون ثبت اظهارنامه گمرکی، اگر شخص مشمول بند 5 ماده 1 ق.م.م باشد، این بخش باید تکمیل شود. (اشخاص خارجی نسبت به درآمدها و امتیازات اکتسابی در ایران)
نوع کالا یا خدمت
در صورتی که کالای صادراتی جزء پیش‌فرض‌های سیستم نباشد، گزینه “سایر کالاها/خدمات” را انتخاب نمایید.
شناسه کالا
کد درج شده در اظهارنامه برای معرفی کالا، شناسه کالا است.
کلیه اطلاعات باید منطبق با اظهارنامه گمرک و صورتحساب فروش باشد
نوع معامله
معامله در 3 حالت ممکن است انجام شود:
- ریالی
- ارزی
- ارزی-ریالی
مبلغ کالا یا خدمت مطابق دفاتر: بهای دریافتی برای فروش کالا، بر اساس ریال
مبلغ کالا یا خدمت مطابق پروانه: بهای دریافتی بابت فروش کالا، مطابق با پروانه صادرات
مبلغ تخفیف: در صورت کاهش مبلغ مورد معامله از قیمت توافق شده در حالت‌های ارزی یا ارزی-ریالی؛ برای حالت فروش به شخص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی
نکته
مبالغ درج شده در بخش‌های فوق بر اساس نوع معامله متفاوت خواهند بود:
معامله ریالی: ثبت کلیه مبالغ به ریال
معامله ارزی: ثبت کلیه مبالغ به صورت ارز و محاسبه معادل ریالی معامله بر اساس نرخ برابری ارز
معامله ارزی-ریالی: ثبت کلیه مبالغ به ریال و ارز، همچنین محاسبه معادل ریالی معامله بر اساس نرخ برابری ارز
